За апошнія месяцы мы перабралі шмат тэкстаў розных аўтараў, у якіх знутры апісваецца стан псіхікі сёньняшняга расейскага грамадства. Як высьвятляецца, у “вялікай Расеі” душы большасьці яе звычайных жыхароў сёньня апанаваныя няпэўнасьцю, бессэнсоўнасьцю, пусткай, стратай маральных арыентыраў, злосьцю, страхам, нянавісьцю. Тэкст, што падаецца ніжэй, на наш погляд, адзін зь лепшых, які ўсё гэта дакументуе. Яго аўтар Іван Кульнёў (ці Кульнеў; гл. фота) – расейскі студэнт, які, як мы зразумелі па кантэксьце, апошнія гады навучаецца ў Нямеччыне. Ён прыехаў на Расею, на сваю радзіму і… не пазнаў яе. Тэкст узяты адсюль: http://ehorussia.com/new/node/10937 (дубль гл. http://www.theinsider.ua/politics/552b8a0c49c50/). Ён нязначна скарочаны і падаецца ў дзьвюх частках. Вымушаны папярэдзіць: сьветагляд аўтара часткова дэфармаваны заходняй ліберальнай ідэалогіяй.
Рэдакцыя.
Дзень першы
Люты 2015 г. Пасьля амаль двухгадовай паўзы вяртаюся на Расею. Цягнік “Калініград-Адэса” вязе мяне ў Варонеж, на радзіму…
Правадніца – мілая жанчына, зь цікавасьцю распытвае: адкуль, куды, ці надоўга. Размова пра ўсё і ні пра што, але некаторыя дэталі яе ўразаюцца ў памяць, затым аналізуюцца.
– У нас такая добрая КРАІНА, такая добрая! А горад у нас наогул выдатны. Ты ж студэнт, кажаш? У нас у Калінінградзе таксама такія студэнцікі добрыя, хлопчыкі ды дзяўчынкі. Усё так добра, так выдатна, так выдатна! – скорагаворкай, нібы заклён, паўтарае яна нібы завучаны тэкст.
Ні іроніі, ні кпінаў пры гэтым няма. Усё напраўду.
Далей яшчэ пацешней. На прыпынку дзіцячы твар дарослай жанчыны з сумным выглядам мяняецца, і яна распавядае пра тое, што сапраўды хвалюе:
– Зноў ідуць за баблом, – уздыхаючы, з асьцярогай на твары.
– Хто ідзе?
– Дый рэвізоры! Вунь, глядзі. Кантралююць, ці ўсё ў парадку. У мінулы раз “пяціхатку” злупілі. Прыкінь, толькі за тое, што цэннік эржэдэшны зьляцеў. І яны на мяне, што печыва, маўляў, не маё, што я ім гандлюю. Ох, як дастала ўсё гэта!
– І часта такое бывае?
– Ды кожны раз да чагосьці прыдзіраюцца! Вунь пасажырка нейкая забылася пакет з прадуктамі. Мы яго трымалі спачатку. Думалі, можа, прыйдзе. А яны там псавацца пачалі. Мы іх сабакам і скармілі. Праз два тыдні яна прыйшла за сваім пакетам, дый такі скандал закаціла, скаргу на нас накатала. І што думаеш? Аштрафавалі! Заўсёды нейкую парушынку знойдуць у вагоне, да чагосьці прычэпяцца і з заробку адымуць. Ну, а што зробіш? – разводзячы рукамі, абураецца правадніца.
Цягнік імчыць на поўдзень. Грукат колаў, які люблю зь дзяцінства, узмацняецца, асабліва калі пераходзім на стрэлкі, і чыгуначная монафанія ў гэты момант зьмяняецца поліфаніяй, гукі ўскладняюцца, цешаць слых. За акном зрэдку мільгаюць ліхтары, якія, як правіла, трапляюцца на пераездах. Інтэнсіўнасьць іх сьвятла такая, што яны на імгненьне асьвятляюць салон вагона і потым зноў за акном надыходзіць цемра – цемра бязьмежных расейскіх прастораў.
Заказваю гарбату. Падаюць шклянку ў жалезнай аправе, на якой бачная Спаская вежа маскоўскага Крамля – тая самая, што з гадзіньнікам, які кожны год 31 сьнежня позна ўвечары так урачыста пераводзіць нас з аднаго імперскага года ў наступны. Неўяўляльных маштабаў вежа зь велізарнай камуністычнай зоркай, уваткнутая ў зямны шар, які меншы за яе па памерах …
Дзень другі
Прыбываю ў Варонеж. Прайшло амаль два гады, а здаецца, што бацькоў ня бачыў вечнасьць. Радасьць сустрэчы зьмяняецца цяжкім пачуцьцём страты чагосьці… Бацькі пастарэлі і прыкметна, іх змучаны выгляд – вынік стомленасьці ад таго звычайнага расейскага жыцьця – ледзь хаваецца.
Яны ведаюць пра мае палітычныя погляды, і мы стараемся ў першыя гадзіны дзеля прыстойнасьці захоўваць далікатны кампраміс, каб пазьбегнуць сваркі. Не закранаем складаныя матэрыі. Але мы не ў Нямеччыне, а я ж таксама рускі! Тут, урэшце, праходзіла мая сацыялізацыя. Эмоцыі бяруць верх і пачуцьцям даецца поўная воля.
– Мы за Ўладзіміра Ўладзіміравіча!!! Не хапала, каб у нас яшчэ такое было, як на гэтай Украіне! ЗЬНІШЧЫМ ГЭТУЮ БАНДЕРВУ ПРАКЛЯТУЮ! А Амерыка?! Уліцкую я больш не чытаю! ФАШЫСЦКАЯ БАНДЕРВА! Калі трэба, пойдзем зь віламі РАДЗІМУ бараніць!
Іншымі словамі, ідзе пераказ зьместу федэральных каналаў. На іх накладваецца тое, што ўбівалі дзесяцігоддзямі да 1985 года. Але тады гэта рабілася элегантней. Сёньня іншы час. Усе былыя межы сьцёртыя.
Найтыповая “вата”, падумае чытач. Сумна. Шмат разоў ужо чулі ды чыталі.
НЕ! – запярэчу я. Бо былі музеі, цыркі, тэатры і карцінныя галерэі ў дзяцінстве, куды мяне бацькі так ахвотна вадзілі, годна выконваючы свой бацькоўскі абавязак. Былі сур’ёзныя кнігі, якія чыталіся па вечарах, і газетныя артыкулы яшчэ тых дабраславёных дзевяностых, калі газеты яшчэ выконвалі свае газетныя функцыі. Уся кватэра заваленая тым, што павінна сеяць “разумнае, добрае, вечнае”: Салжаніцын, Дудзінцаў, Жыгулін, Гросман, Вайновіч, Рыбакоў, Мандэльштам, Гінзбург, Ахматава, Цьвятаева, урэшце Шаламаў! Не кажу ўжо пра рускую класіку зь яе апетым гуманізмам былых часоў. Дзіўна, але ўсё гэта сапраўды чыталася! На зьлёгку пажоўклых старонках кніг захаваліся паметкі й закладкі.
Куды цяпер гэта ўсё зьнікла?! З вуснаў маёй роднай і любімай мамы слухаць цяпер такое асабліва балюча. Жанчына, якая ў маладосьці вырвалася з гнюснага асяроддзя, якая ўсё сваё сьвядомае жыцьцё імкнулася ўверх і толькі ўверх, культывуючы ў сваіх дзецях гуманізм, арганічна не выносячы дзікасьці народных масаў.
Як такое стала магчымым? Чаму?
Можа, таму што першапачаткова не было аналітыкі й рэфлексіі? Бо гэтаму ў СССР не вучылі. Таму так лёгка праз час плюсы памяняліся на мінусы? Ня ведаю.
– Мама, зьбяры ўсе кнігі ў пакоі ды спалі іх! Яны ўсё роўна сёньня ні да чаго, – зьедліва кажу я.
Дома бесперапынна ўключаны тэлевізар. Галасы падонкаў-прапагандыстаў зь вялікім пафасам паведамляюць аб “ўкраінскіх карніках”, якія ў чарговы раз “парушылі менскія дамоўленасьці”, і пра “герояў апалчэнцаў”.
– Я рускую бы вывучыў толькі за тое, што на ёй размаўляў Ленін, – неяк пафасна ўсклікнуў У.Маякоўскі.
Перафразую паэта. У той момант, напэўна, упершыню ў жыцьці паўстала жаданьне забыць сваю родную рускую мову, абы ня чуць тое, што прамаўляецца на ёй, [што] знарок гучна і падкрэсьлена цынічна вывяргаецца яе словамі [ў] полымі нянавісьці да ўсяго рацыянальнага.
Рускую мову, якую я люблю за яе багацьце і меладычнасьць, і ахвотна вывучаю ва ўніверсітэце, хочацца ў гэты момант перастаць разумець толькі за тое, што на ёй з часоў таго самага Леніна вымаўляюцца жахлівыя гідлівасці, з дапамогай яе замбуюцца мільёны [на Расеі і да Леніна так было. – Рэд.].
Мова – гэта тое, што адрозьнівае нас ад жывёл. Сёньня з дапамогай гэтай мовы мільёны homo sapiens дэградуюць да ўзроўню жывёл [гэта азначае толькі адно: што найперш ня мова адрозьнівае нас ад жывёл; мова, як высьвятляецца, фармальны крытэр; нас ад жывёл адрозьніваюць вышэйшыя маральныя каштоўнасьці – сумленьне, гатоўнасьць ахвяраваць асабістымі інтарэсамі дзеля праўды, справядлівасьці, агульнай і нацыянальнай культуры, багацьця ды прыгажосьці прыроды і да т.п.; калі адзначаныя каштоўнасьці ёсьць у індывіда, які выглядае як чалавек, перад вамі Чалавек, калі няма – перад вамі істота, падобная да чалавека…; проста? так; нават элементарна проста; чаму ж гэтаму ня вучаць ні ва ўніверсітэтах, ні ў школах – ні “ў нас”, ні “на Захадзе”? – Рэд.].
Дзень треці
Еду ў цэнтар горада. Заўсёды, калі прыязджаю ў Варонеж, спускаюся да вадасховішча, наведваю гістарычны цэнтр і заўсёды не пазнаю яго.
На гэты раз здраджваю традыцыі, бо не хачу лішні раз сустракацца з рэальнасьцю, якая палохае. Няма нічога для мяне больш прыгожага і мілага, чым драўлянае рускае дойлідства – гэтых хатак з рускіх казак з разьбянымі вокнамі. Магу гадзінамі любавацца імі. Усё гэта па-варварску зьнішчаецца ў апошнія гады. Альбо нявечыцца пластыкам, альбо наогул зносіцца. А на месцы старога горада растуць безгустоўныя харомы.
Такі ж лёс і ў каменных пабудоў. Тое, што многімі дзесяцігоддзямі, часам стагоддзямі, мірна стаяла і гарманіравала адно з адным, дапаўняла і ўзбагачала, цешыла тысячы вачэй і натхняла, – зьнішчаецца. На месцы былых пабудоў ўзьнікаюць вульгарныя каробкі з пыхлівымі вежкамі, выгляд якіх прымушае задумацца пра здароўе шарыкавых, якія іх праектуюць.
У галаве пры сузіраньні ўсяго гэтага толькі адна думка, якая не дае спакою: як жа павінен быць абмежаваны чалавек, якім духоўна бедным і заганнымі, каб дадумацца да такога? Якая ў яго павінна быць фантазія, які густ?
Успамінаюцца словы аднаго сябра-русіста з Харватыі, які вельмі далікатна, зь лёгкім акцэнтам прамовіў:
– Але, так, так, рускі кітч – гэта нешта ве-е-е-е-ельмі асаблівае!
Іду ў галоўную бібліятэку горада і вобласьці, якая разьмешчаная, зразумела, на пл. Леніна. Заходжу ў фае і… зноў удар. Ранейшы выгляд драўлянага аздабленьня вестыбюля захоўваў дух той эпохі, у якім быў пабудаваны будынак. Цяпер усё гэта зьнішчанае, сьцены перафарбаваныя ў… ружовы колер – даніна гламурнаму часу.
Нейкі сарказм й іронія бачыцца ў гэтым. Калі ў Еўропе ўсё сапраўднае і аўтэнтычнае цэніцца, захоўваецца і клапатліва рэстаўруецца, то тут яно зь нейкім ліхаманкавым імпэтам зьнішчаецца. Здаецца, што час цяперашні [выдзелена аўтарам; але, пры чым тут час?!!! – Рэд.], нібы адчуваючы сваю нікчэмнасьць, пустэчу і насьмешкі будучага над ім, хоча сьцерці хоць бы мінулае, над якім мае ўладу распараджацца.
Дзень чацьвёрты
Зноўку ўвесь дзень праводжу ў бібліятэцы. Зьбіраю матэрыялы для працы, цікаўлюся газетамі брэжнеўскага часу і НЭПу, многія зь якіх у Нямеччыне цяжка дастаць. Іду капіяваць “Камсамольскую праўду” 1970-х гадоў і “Ізьвесьція” 1920-х. У памяшканьні адна сталая жанчына, капіюючы дакументы, зьдзіўляецца:
– Чаму ксеракопія 5 рублёў? Бо была ж тры.
– Так, падаражэла. Ужо некалькі дзён па пяць, – абыякава адказвае касірка. У адказ ўздыхі й ціхае абурэньне. – І транспарт, кажуць, у сакавіку падаражэе.
На другім паверсе ў аддзеле перыёдыкі мяне абслугоўваюць вельмі прыемнага выгляду абаяльныя жанчыны. Тут я не адчуваю той ананімнасьці, што ў нямецкіх установах. У гэтым памяшканьні усё па-хатняму і, што важна сёньня, у гэтым пакоі няма ні кроплі злосьці. Я не адчуваю яе і да сябе. Па-чалавечы кантактую зь бібліятэкаркамі.
Пакой пусты. У гады майго студэнцтва ён быў забіты студэнтамі. У берлінскім цэнтры братоў Грым [і сёньня] няма дзе яблыку ўпасьці, студэнты часам сядзяць на прыступках, працуюць.
На другім паверсе бібліятэкі заўсёды выставы. На гэты раз галоўная тэма: “МАЮ ГОНАР СЛУЖЫЦЬ ТАБЕ, РАСЕЯ!“. Назвы кніг і загалоўкаў артыкулаў гавораць самі за сябе: “АРМІЯ дзяржавы Расейскай і абарона Айчыны”, “СЬПЕЦНАЗ ГРУ”, “Зь іх пачыналася ВЫВЕДКА” (на вокладцы велізарны партрэт ка́та Ф.Э.Дзяржынскага), “Сталінскі сьпецназ. ГЕРОІ асаблівага прызначэньня”, “ЗАЎТРА ВАЙНА!”, “Будучыня нашай арміі ствараецца сёньня”, “Шлях да перамогі”. І так да бясконцасьці…
Дзяржава [расейскімі імперыякратыя! – Рэд.] ў чарговы раз зьбіраецца намотваць кішкі сваіх падданых на гусеніцы танкаў. Але пра гэта шмат разоў сказана і напісана. Цікава тое, як цынічна сёньня злоўжываюць імёнамі Мандэльштама, Ул.Высоцкага, помнікі якім некалькі гадоў таму былі пастаўлены ў Варонежы. А І.Буніну – зацятаму ненавісьніку савецкага тэрору – прысьвечаная выстава на стэлажах наўпрост насупраць ура-патрыятычнай макулатуры.
Іду па калідоры. Насустрач бягуць маленькія дзяўчынкі-прынцэсы ў белых сукенках, як у дзяцінстве ў “ліхія” дзевяностыя падчас школьнага ранішніка, але, праўда, тады выглядала гэта ўсё не так вульгарна, як сёньня. Гэты ўсюдыісны дысьнейлэндаўскі прымітыўны кітч з багацьцем сэрцайкаў, зьвяркоў, мардашак, ружовых трусікаў ахоплівае ЎСЁ і ЎСЯ, ён ПАЎСЮЛЬ: у краме, на вуліцы, у музеі, у тэатры, на працы, у зносінах зь людзьмі. Ён у паветры, ім дыхаюць УСЕ! Ня будзеш дыхаць гэтым кітчавым смуродам – загінеш!
Заходжу ў відэааддзел і вітаю бібліятэкарку, зь якой даўно знаёмы.
Добры дзень!
– Ой, добры дзень! Як даўно ў нас? Як ты там? Што там у вас пра Ўкраіну пішуць?
– Рознае.
Размова заходзіць занадта далёка. Кажу ўсё, што думаю. Адчуваю, што мая пазіцыя не сустракае ўхваленьня. Холадна разьвітваемся…
На сьцяне вісяць партрэты дарагіх і любімых Уладзіміра Уладзіміравіча ды Дзьмітрыя Анатольевіча, і мясцовага губернатара, павязаныя георгіеўскай стужачкай.
Як міла!
На стэлажах на ганаровым першым месцы красуецца велізарны опус А.Праханава – канцэнтрат імперскай нянавісьці ды пячорнай злосьці.
Сьмею нагадаць пасьля ўсяго ўбачанага жаху, што бібліятэка мае статус навуковай.
А менавіта ў гэтай відэазале тады, у пачатку нулявых, яшчэ ня ведаючы пра існаваньне ютуба, я ўпершыню паглядзеў шэдэўр Т.Абуладзэ – яго “Пакаяньне”, “Халоднае лета пяцьдзесят трэцяга” і шмат усяго іншага вартага.
Іду па багата ўпрыгожаным мілітарысцкімі плакатамі горадзе, заходжу ў кнігарню і бачу… тое ж самае, што і ўсюды, пярэстыя і безгустоўна аформленыя прапагандысцкія брашуры, якімі завалена ЎСЁ: “Беглі адважныя грузіны”, “Прадвечны трыбунал. Забойства Савецкага Саюзу”, “Украіна ў агні”, “КАЛІ НАТА БУДЗЕ БОМБІЦЬ РАСЕЮ?”, “Рускія ідуць! Чаму баяцца Расеі?”, “Крыжовы паход на Ўсход”, “Як Расеі перамагчы Амерыку”, “Каламойскаму Ўкраіна” і гэтак далей.
Дзеля справядлівасьці адзначу, што ў бяздонным змроку чарнасоценнага сьмецьця згубілася адна кніга Ўладзіміра Букоўскага “Таемная імперыя Пуціна”. Унутр я, праўда, не паглядзеў… Цяпер шкадую пра гэта.
Пры позьнім “саўку” горы макулатуры (не такой, аднак, атрутнай і злоснай) пыліліся ў крамах і яе ніхто не чытаў. Але тады быў усемагутны план. Макулатура, як і павінна быць, утылізавалася. Выраблялася зноў і зноўку ўтылізавалася. І так да бясконцасьці. Сёньня ж рынак – гэта значыць, прадаецца тое, што купляецца. Значыць, на ўсё гэта ёсьць попыт?
Дзень пяты
Увесь дзень сяджу дома, заткнуўшы вушы, чытаю кнігу.
Увесь вечар [таксама] вымушаны слухаць какафонію зь бясконцых тупых удараў, якія манатонна паўтараюцца і гучна даносяцца зь верхняга паверху. І гэта паўтараецца кожны дзень і ноч.
Кажу сястры:
– Ань, гэта невыносна! Можа, паліцыю выклікаць?
– Ты што, сьмяешся?
Іду на разборкі. Дзьверы не адчыняюць, але музыка на час сьціхае, каб праз некаторы час зь яшчэ большай сілай пачаць раздражняць далей.
А падацца няма куды …
Дзень шосты
Горад кішыць бежанцамі. Луганск пад бокам! Сустракаюся з адным украінцам (ня буду называць яго імя). Ідзем па горадзе, які запоўнены людзьмі ва ўніформе.
– Ды так заўсёды ў Расеі было! – скажа мне потым адзін сябар-немец. Гэта ж мілітарысцкая краіна – абложаная крэпасьць.
Не, я большую частку жыцьця пражыў на Расеі, але ў такой колькасьці на вуліцах Варонежа людзей ва ўніформе не ўзгадаю. Можа, і было да мяне, але я на сваім кароткім вяку не памятаю.
Каля прыпынку “Дзіцячы сьвет” на вуліцы Плеханаўская назіраем сцэну, якая ўспрымаецца як нейкая пародыя на рэжым. У аўтобусе сядзяць маладыя апрычнікі ва ўніформе і з баранім выглядам скрозь запацелыя вокны ўтаропіліся на мой фотаапарат. Надпіс на аўтобусе вялікімі літарамі: “ДЗЕЦІ”.
Украінец усю дарогу ціха праклінае Пуціна.
– Патлумач мне адну рэч, чаму ты прыехаў сюды, на гэтую памыйку, чаму не на Захад? – цікаўлюся я.
– Дый грошай на Захад не хапіла! – нярвова ў адказ.
Вычарпальна.
Дзень сёмы
Сустракаюся са старым Сябрам, з Чалавекам, якому атрымалася, жывучы ў акіяне варварства, не зважаючы ні на што, захаваць сваю гуманную арыентацыю. Ён з дня ў дзень карпатліва робіць сваю безнадзейную гуманітарную справу і атрымлівае за сваю працу “казачны” ганарар у памеры прыкладна 170 еўра ў месяц.
Даведваюся ад яго сотні гісторый пра той серпентарый, у якім працуе, аб магчымым скарачэньні, аб хамстве кліентаў, аб боязі страціць працу і наогул пра экзістэнцыйны страх, страх перад будучыняй.
– Хутка забіваць будуць белым днём на вуліцах, – кажа ён.
Сябар знаёміць мяне зь цікавым чалавекам – савецкім дысідэнтам, варонежскім пісьменьнікам-афарыстам Аркадзем Давідовічам [альбо Давідавічам; на жаль, з рускай мовы гэта незразумела. – Рэд.], які ўзахлёб увесь вечар распавядае свае афарызмы, такія трапныя і зьмястоўныя.
Вось некаторыя зь іх аб сталінізьме: “ГУЛАГ вызваліў Асьвенцым”, “Выйшаў у людзі – стаў скацінай”, “Учора я забыўся пра пасьлязаўтра”, “На ўроках гісторыі адныя перамены!”, “Тых, хто стварае новыя сьветы, ненавідзяць усім сьветам”, “Адныя апладзіравалі з-за адсутнасьці галавы, іншыя – каб яе ня страціць”.
Многае захоўвае актуальнасць і сёньня.
Дзень восьмы
Не выходжу з кватэры. Разграбаю кучу мэйлаў. Дзеля цікавасьці заходжу на Грані.ру. Бачу наступнае: “Паважаныя карыстальнікі! Мы прыносім свае прабачэньні, доступ да запытанага рэсурсу абмежаваны”.
Няхай жыве Паўночная Карэя!
Па вечарах кожны дзень гляджу зь пляменьнікам фільмы. Тыя старыя і добрыя савецкія мультфільмы зь невычэрпным гуманізмам, на якіх у свой час выхоўваліся мільёны дзяцей. Нават у тых зь іх, дзе не абышлося без ідэалогіі, дзе цар – непісьменны дурань, нават у іх прысутнічае нешта добрае, чыстае, людскае.
“Пунсовенькая кветачка”. Вытворчасьць кінастудыі “Саюзмультфільм”, Масква, 1952 г. Ледзь вытлумачальны феномен. Як менавіта ў той год, калі ў СССР рэпрэсіўная мясарубка канвеерным спосабам перамолвала тысячы і тысячы ўяўных і рэальных ворагаў, у той час, калі людзі былі пазбаўленыя элементарнага права – права на жыцьцё, выпускалася такое ў сьвет? Парадокс.
Разглядаем мапу. Знайдзі мне Ўладзівасток, Санкт-Пецярбург, дзе Вільнюс? Пскоў? Побач глядзі. Правільна! Баку? Малайчына! Чэлябінск? А цяпер пакажы-ка Кіеў…
– Дык там жа хахлы, дядь Вань, яны дрэнныя!, – рэзкім рухам адрываючыся ад мапы, паварочвае галаву на мяне другакласьнік і глядзіць наіўна-няўцямна, як і належыць дзіцяці.
У мяне ўсё пераварочваецца ўнутры.
– Арцёмушка, падрасьцеш – усё зразумееш, можа быць…
Што гэта? Разбэшчвальны ўплыў сваякоў? А, можа, школа?!
У геніяльным “Звычайным фашызьме”, гэтак ненавісным у свой час таварышу Суславу, яшчэ ў шасьцідзесятыя гады на зыходзе лядашчай хрушчоўскай адлігі М.Ром паказаў у дробных дэталях механізм абыдленьня чалавека, ператварэньня яго ў драбнейшую шрубку ўсемагутнай левіяфанаўскай Дзяржавы [дзяржаўных уладаў, дзяржбюракратыі. – Рэд.]. Як па мне, так найбольш пранізьлівымі ў фільме зьяўляюцца кадры пра дзецей, чые маладыя мазгі былі злачынна атручаныя таталітарным Монстрам. Усё пакаленьне ў выніку аказалася зьнішчаным.
Так і сёньня пуцінскі Рэйх плодзіць ваўчанят – заўтрашні гной, угнаеньне…
Засмучае. [А, можа, ў сёньняшняй Расеі ўсё так для таго і робіцца, каб цэлае пакаленьне маладых расейцаў і прадстаўнікоў тых народаў, якія знаходзяцца побач, ператварыць ва ўгнаеньне? Можа, для кагосьці, хто напраўду кіруе працэсам з-за кулісаў, гэта і ёсьць галоўная мэта? – Рэд.]
Дзень дзявяты
Еду па вуліцы 9 Студзеня. Каля прыпынку “Інтэрнат” на дарогу, хістаючыся, выходзіць сабака. Падбіты, мабыць, нейкай машынай, ён з усіх сіл караскаецца, спрабуючы перайсьці дарогу. Нярвовыя сігналы ўзлаваных кіроўцаў, якія вымушаныя ўтварыць корак, палохаюць сабаку. Сабака падае на сярэдзіне трасы і ў канвульсіях, сьцякаючы крывёй, бьецца за жыцьцё…
– Спыні!, – кажу кіроўцу. – Можа, кабуля адцягнем хаця б на ўзбочча.
– Табе чё, рабіць няма чаго!, – громам у мяне. – Можа, які заразны!
На вуліцы мацюкі. Машыны, кожная трэцяя зь якіх зь велізарнай каларадскай стужачкай на шкле, ювелірна аб’язджаюць сабаку і абыякава ціснуць на газ.
Дэгуманізацыя і абсалютная абыякавасьць грамадства – ужо НОРМА!..
Пару тыдняў таму ў маё берлінскае месцазнаходжаньне пазваніла суседка. Адчыніў дзьверы.
– Entschuldigung, da oben ist eine Katze. Die sitzt traurig allein. Wissen Sie wer ist der Besitzer? (Выбачайце, там наверсе сядзіць чорная кошка. Яна сядзіць у смутку адна. Ці ведаеце, хто гаспадар?) – Nein, tut mir leid. Weiss ich nicht. Vielleicht kommt er noch. (Не, на жаль, не. Быць можа, неўзабаве абвесьціцца). І так у кожную кватэру на кожным паверсе. Увечары ў калідоры плакат: “Кошка знайшлася!”
Хіба няма ў Расеі ўжо Людзей? Вядома, ёсьць! Але чамусьці ў тым велізарным натоўпе шэрых мяшчан на прыпынку “Інтэрнат” не знайшлося, на жаль, ніводнага Чалавека!
Увечары зноў наступаю на тыя ж самыя граблі. Кантактую з патрыётамі. Размова заходзіць пра палітыку, пра Украіну. Яна паўсюль, гэтая Украіна. Яна лунае ў паветры, ёю дыхаюць, ёю жывуць, яе ненавідзяць, ёй, што апынулася ва ўладзе міфічных бЕндэраўцаў, фашыстаў і заакіянскіх імперыялістаў, шчыра спачуваюць, седзячы, як правіла, на канапе.
– “Дождж” – гэта брыдота! Гэты Аляксашанка… Я б… Я б…
Нянавісьць расьпірае. Вочы гараць, [ногі] гатовыя растаптаць ворага.
– Вы слухалі хоць бы раз у жыцьці “Дождж”? Што і пра што там кажуць?
– НЕ! І не хачу чуць!
– Дык чаму ж вы, калі ні разу не слухалі, сцьвярджаеце, што гэта мярзота?! [цікава, што аналагічная сітуацыя на Захадзе, напрыклад, з халакостам… – Рэд.]
Нейкая зьбянтэжанасьць, затым:
– Людзі так кажуць, якія слухаюць! [паўтараецца: “Я Салжыніцына не чытаў, але я яго асуджаю…” – Рэд.]
Потым ўпэўнены наступ зь іншага боку:
– А Амерыка? Як яны Ірак бамбілі, Югаславію? Пра добрае таксама трэба гаварыць. У нас шмат усяго добрага.
Поўны сумбур, не зьвязаных лагічна адна з адной думак.
МЯНЕ НЕ ЦІКАВІЦЬ АМЕРЫКА!!! Мяне цікавіць толькі тое, чаму Аляксашанка і “Дождж” – гэта мярзота?! ЧА–А-А-МУ?!!, – закіпаю я.
Я не магу размаўляць [зь іншымі] на ўзроўні “вушастай малпы”, “кропаў” і “бандэрлогаў”. Мне патрэбныя АРГУМЕНТЫ!!!
З прыгнечанымі пачуцьцямі, пераўзбуджаны, сыходжу. Доўга не магу заснуць…
