nashaziamlia.org

Асьветна-адукацыйны, грамадазнаўчы сайт для беларусаў: аналіз, прагноз, сілы, інтарэсы, сьветагляды, ідэі, ідэалогіі, праграмы, мэты.

Запісы

Пра “Карту Муда́ка”, тэхналогію махлярства і падліньніка-сьцярвятніка, які косіць пад белага арла (частка 2)

1 студзеня, 2009 | 4 каментарыя

Барыс Керзач, Віталь Хромаў, Алесь Астроўскі

�ал�к� 2.JPG

 

2.

Рэакцыя на “Карту бяда́ка” ў Беларусі.

Акцыя польскіх імперыялістаў пад назвай “Карта паляка” акрамя іншага мае выразныя расы даўно апісанага намі эфекта “Крука ў лесе” (гл. https://nashaziamlia.org/2007/01/20/513). Тут мае ісотнае значэньне і хто што сказаў ці зрабіў у Беларусі ў адказ на падзею, і хто што не сказаў, не зрабіў. Гэта ўсё вельмі варта нават проста зафіксаваць. На памяць…

У дадзеным выпадку ўжо першая форма рэакцыі аказалася вельмі маштабнай і рознабаковай. Каб не згубіцца ў гэтай разнастайнасьці (а мы сабралі больш за 150 старонак матэрыялаў, дзе паказана рэакцыя на “карту” розных груп беларускага грамадства), было вырашана максімальна сьціснуць аб’ём агляду адпаведных выказваньняў (атрымалася прыкладна ў 7 разоў) і, па магчымасьці, сістэматызаваць. Каб зрабіць апошняе, на пачатак прапануем зьвярнуць увагу на некалькі асьпектаў.

Першы. Варта выдзяліць чатыры сацыяльныя групы, якія тым ці іншым чынам праявілі сябе ў акцыі з “картай”. Гэта:

– мясцовая безнацыянальная бюракратыя на чале з Лукашэнкам (мы яе называем цяперцамі), якая часова мае ўладу над беларускім грамадствам;

розныя беларусы, больш-менш вядомыя па сваёй грамадскай дзейнасьці, разам зь “незалежнымі” беларускамоўнымі СМІ;

– “аб’яднаная дэмакратычная апазіцыя” (аб’яднанцы);

– прадстаўнікі “польскіх” грамадскіх арганізацый на тэрыторыі беларускай дзяржавы (апалячаныя). 

Другі істотны асьпект – гэта час рэакцыі. Асноўная рэакцыя назіралася ў канцы студзеня – пачатку лютага г.г. Нагадаем, што “карта” была прынятая ў верасьні 2007 года. Гэта значыць, што беларускі бок на пачатак 2008 года ўжо прапусьціў два істотныя перыяды – час падрыхтоўкі ў Польшчы адпаведнага закона і час паміж яго прыняцьцем ды пачаткам практычнай выдачы “карты”. 

 

2.1. Рэакцыя Лукашэнкі й яго непасрэднага атачэньня. 

Першымі на “Карту паляка” адрэагавалі… цяперцы. Яны ўспрынялі акцыю з “картай” як звонкую аплявуху, гук ад якой пачуў увесь сьвет. Беларусь – гэта іх парафія, а тут нехта нахабна ўмешваецца ў тое, што “належыць да іх абсалютнай кампетэнцыі”… 

Чыноўнікі адразу пачалі называць яе абсурдам, палітычным подкупам ды правакацыяй (гл. pahonia.org/str/2008-02/142.htm). Так, намеснік старшыні камісіі Палаты прадстаўнікоў па міжнародных справах і сувязях з СНД Сяргей Касцян заявіў: “Гэта чарговая правакацыя, чарговая дурная пазіцыя “ад можа да можа”, якая ніколі не адбудзецца, але ўносіць непрыязнасць паміж двума народамі. Па-другое, у нас паводле Канстытуцыі ўсе грамадзяне Беларусі: паляк, габрэй, украінец, рускі – усе аднолькава роўныя [а беларусаў увогуле няма! – Рэд.]. І мы заўсёды будзем патрабаваць аднолькавых адносін ад нашых суседзяў да нашых грамадзян, незалежна якой яны нацыянальнасці. І нейкія льготы, асобныя правы (палякі гэта ці габрэі) – хай яны забудуць пра гэта, бо гэтага ніколі не будзе”. Сяргей Касцян даў 100% гарантыі, што “Карта паляка” будзе байкатавацца беларускім бокам: “Мы гэты закон ніколі не падтрымаем ні на адным узроўні”.

Сенатар Мікалай Чаргінец таксама сказаў, што паблажкі для польскіх беларусаў прывядуць да падзелу паміж людзьмі: “Пасля таго як “Карта паляка” была падпісана, спачатку падумаў, што гэта абсурд. У нас жыве 400 тысяч грамадзян Беларусі польскай нацыянальнасці, і вось гэтыя абяцанкі ім накіраваны на аднокаб дэстабілізаваць абстаноўку ў краіне. Стварыць людзей першага, другога і трэцяга гатунку. Мы хочам, каб такія пытанні польскі бок абмяркоўваў з краінай, дзе пражываюць гэтыя грамадзяне. Прабачце, але ж гэта палітычны подкуп Мы распрацуем свае контрмеры – што тут казаць. Гэта нас прымусіць. А якія там меры – гэта трэба спакойна падумаць, каб не перагінаць палку і ў той жа час гэты адказ быў годным.

Дэпутат Палаты прадстаўнікоў Сяргей Гайдукевіч сказаў больш асьцярожна: “Мы ж не ўмешваемся ва ўнутраныя справы Польшчы. Польшча мае права прымаць законы, якія яна лічыць патрэбнымі. Але мы хацелі, калі пытанні, якія датычацца нас, каб мы маглі пагаварыць. Мабыць, каб адбыўся такі адкрыты дыялог, гэта пытанне і ламанага шэлега не будзе вартае.

Прэс-сакратар МЗС Андрэй Папоў: “Рэалізацыя закону ў яго цяперашняй рэдакцыі здольная сур’ёзна дэстабілізаваць міжнацыянальныя адносіны ў нашай краіне, выклікаць напружанасць у беларускім грамадстве, парушыць яго стабільнасць і спарадзіць недавер паміж беларускімі грамадзянамі розных нацыянальнасцяў”. На пытанне, чаму беларускі бок адрэагаваў праз пяць (!) месяцаў пасля прыняцця закону, прэс-сакратар лаканічна заўважыў: “Калі палічылі патрэбным, тады і адрэагавалі”.

Непасрэдная рэакцыя Лукашэнкі стала вядома толькі ў пачатку лютага г.г. Выступаючы перад студэнтамі факультэта журналістыкі БДУ, ён, у прыватнасьці, параўнаў “Карту паляка” з “Картай вугорца” (pahonia.org/str/2008-02/142.htm): “Нашы нядобразычліўцы ўжо не раз рабілі спробу ўмяшацца ва ўнутраныя справы краіны, разыгрываючы нацыянальную карту, штучна раздзімаючы “польскае” і “габрэйскае” пытанне. Свежы прыклад – прыняцце Соймам Польшчы закону “Аб Карце паляка”. Не так даўно Венгрыя спрабавала ўвесці такую ж карту для сваіх дыяспар. Аднак тут жа пайшлі ўслед рэзкія пратэсты ад Румыніі, Славакіі ды Аўстрыі. Тады міжнародныя арганізацыі прызналі такую практыку парушэннем правоў чалавека”.

Цікава, што калі за дзень да выступу Лукашэнкі чыноўнікі ня ведалі, як тлумачыць, чым небясьпечная “Карта паляка”, то цяпер, пасьля яго выступу пачалі паўтараць словы Лу-кі (гл. pahonia.org/str/2008-02/142.htm). Касцян: Вы ж ведаеце пра “Карту вугорца”, таму мы не дапусцім, каб аналагічнае было ў нашай краіне. Венгрыю не падтрымаў Еўрасаюз, а мы не падтрымаем польскі ўказ. Хай Польшча падтрымлівае ўсіх грамадзян нашай краіны, а не яе меншасць. Дэкан факультэта міжнародных адносін БДУ Аляксандр Шарапа:Вугоршчына ў свой час спрабавала таксама ўвесці такую карту для сваёй дыяспары. І вы ў курсе справы, як выступілі міжнародныя арганізацыі, асудзіўшы падобнае мерапрыемства. Асудзілі Румынія, Аўстрыя, Славакія ды іншыя дзяржавы, якія мяжуюць з Вугоршчынай. Ну, як гэта карта будзе даваць нейкія прывілеі ў Польшчы, што ён паляк. Гэта парушэнне правоў чалавека, я лічу. У нас сацыяльна-арыентаваная дзяржава, і трэба на месцы вырашаць усе пытанні.

Пазьней Лукашэнка зноў зьвярнуўся да тэмы “карты”, заяўляючы пра тое, што Беларусь выпрацуе канкрэтныя захады процідзеяньня польскай задуме (гл. pahonia.org/str/2008-02/204.htm): “Ініцыятыва польскага кіраўніцтва з так званай карткай паляка – гэта абсалютна ненармальны крок, спроба дэстабілізаваць абстаноўку ў суседняй дзяржаве, раскалоць польскае насельніцтва ў нашай краіне”. Ён нагадаў, што ў свой час аналагічныя дзеянні Венгрыі выклікалі вельмі негатыўную рэакцыю з боку еўрапейскіх краін. “Дзе ж гэта рэакцыя цяпер?” – запытаўся ён. Пры гэтым, па меркаваньні Лукашэнкі, МЗС Беларусі і СМІ “задужа ўжо захапіліся тым, каб плакацца пра благі крок з боку Польшчы”: “Трэба не плакацца, а выпрацоўваць адпаведныя меры супрацьдзеяння. Трэба выжываць ва ўмовах канкурэнцыі … Мы гэтыя меры выпрацоўваем. Падвойныя стандарты, што ўжываюцца да нас, – для нас гэта ня новае…”.

Пасьля гэтага сваю пазіцыю ўдакладніла і МЗС РБ (гл. www.svaboda.org/content/Article/1050382): “МЗС Беларусі з заклапочанасьцю ўспрыняў інфармацыю аб тым, што дыпляматычныя прадстаўніцтвы Польшчы ў нашай краіне пачалі прыём дакумэнтаў для афармленьня “карт паляка”, – пра гэта ў інтэрвію БЕЛТА заявіў прэсавы сакратар МЗС Андрэй Папоў. Паводле яго, “адпаведны польскі закон насуперак міжнароднаму праву і практыцы быў прыняты без папярэдніх кансультацый з урадам Беларусі”. Афіцыйны прадстаўнік МЗС падкрэсьліў, што беларускі бок прапанаваў увесьці мараторый на дзейнасьць закону да атрыманьня заключэньня міжнародных экспэртаў, у прыватнасьці – Вэнецыянскай камісіі Рады Эўропы. Спадар Папоў паведаміў, што адбыліся два раўнды беларуска-польскіх кансультацый па гэтай праблеме, якія, аднак, не далі плёну. “У сытуацыі, якая склалася, не застаецца іншага выбару, акрамя як зарэзэрваваць за сабой права на прыняцьце адпаведных мер”, – заявіў прэсавы сакратар беларускага МЗС.

А пасьля гэтага зноў пайшлі каментары асобаў, якія ня зьвязаны дыпламатычным этыкетам (www.charter97.org/ru/news/2008/2/8/3695/comments). Галава камісіі па міжнародны справах і нацыянальнай бясьпецы Савета рэспублікі Нацыянальнага сходу Мікалай Чаргінец зявіў «Інтерфаксу»,  што ўвядзеньне “карты паляка” зьяўляецца спробай стварэньня “пятай калоны на тэрыторыі Беларусі … Гэта ні што іншае, як палітычны подкуп, наўпрасткі зьвязаны і з матэрыяльнымі пытаньнямі”. А намесьнік прадстаўніка камісіі палаты прадстаўнікоў па міжнародных справах і сувязях з СНД Сяргей Касьцян і зусім заявіў, што “спроба ўвядзеньня так званай “Карты паляка” ёсьць чарговай правакацыяй Польшчы супраць Беларусі”. Намесьнік упаўнаважанага па справах рэлігій і нацыянальнасьцяў пры Радзе міністраў Беларусі Ўладзімір Ламека  лічыць, што “Беларусь таксама можа ўвесьці “Карту беларуса”. Цяпер распрацоўваецца прает закона “Аб суайчыньніках, якія жывуць за мяжой”, у якім, магчыма, будуць закладзены аналагічныя заканадаўчыя нормы”.

 

Рэакцыя лукашэнкаўскіх СМІ.

Галоўны прапагандысцкі рупар цяперскага рэжыму газета “Советская Белоруссия” адрэагаваў на сітуацыю артыкулам “Краплёная карта”. Артыкул выйшаў пад псеўданімам (гл. www.sb.by/article.php?articleID=63681). У ім, у прыватнасьці, было выказана наступнае:

– “У польскага істэблішмэнту ёсьць унікальная “ахілесава пята” – прыхаваны смутак па сярэднявечных часах, калі Рэч Паспалітая была “ад можа да можа” … На варшаўскай авансцэне зьявіліся гарачыя палітыкі, якія імкнуцца згуляць дзяржаўную мазурку на самых тонкіх струнах нацыянальнай сьвядомасьці … Былі выкінуты козыры – “Палонія”! У добрым тэмпе ў партыйных нетрах распрацавалі законапраект аб г.зв. “карце паляка” – іншымі словамі, аб польскім пашпарце, які хоць і ня дзейнічае на тэрыторыі Беларусі альбо Літвы, затое надае шчасьліўцу ўсе правы грамадзяніна Польшчы. Грамадзянін замежнай дзяржавы атрымлівае падвойнае грамадзянства … Гарачая ідэя варшаўскіх палітыкаў накшталт вядомай гісторыі пра Траянскага каня … Для іншых краін “карта паляка” ёсьць усяго экзотыкай, дакладней, дымавой завесай, якая павінна схаваць брутальную атаку на Беларусь;

– Не разважай, пан, бяры “карту”, цябе чакаюць адныя выйгрышы. Захочаш адправіць дзяцей у любы́ наш універсітэт – прымем! Не захоча твой сын служыць у войску, чакаем яго з адбымкамі. Увогуле, на які пся крэў табе твой калгас? Ты – пан, ты – паляк, табе зь імі не па дарозе. Хто ты естэсь? Поляк малы! Які знак твой? Ожэл бялы! Так што, бяры “карту”, не разважай…

– Аднак, ёсьць некалькі пытаньняў, на якія ідэолагам “карты паляка” немагчыма адказаць шчыра і вычарпальна: Навошта і каму ў цэнтры Еўропы спатрэбілася распальваць міжэтнічнае вогнішча? Хто даў права супрацьпастаўляць палякаў беларусам? Наколькі законным і маральным ёсьць настолькі бесцырымоннае замежнае ўмяшальніцтва ў жыцьцё суседняй дзяржавы? Хто і чаму робіць грамадзян Беларусі, этнічных палякаў, закладнікамі скрайне сумніўных і небясьпечных палітычных праектаў? – Наўрад ці мы атрымаем адказы на гэтыя пытаньні. Але логіка наступстваў ад укараненьня “карты” зразумелая і бяз гэтага. Спачатку “данайскія дары”, затым патрабаваньне “культурнай аўтаноміі” ў месцах кампактнага пражываньня палякаў, затым, высілкамі людзей накшталт Анжалікі Борыс, праштурхоўваньне ідэі рэферэндуму аб далучэньні беларускіх мясцовасьцяў да Польшчы. Усё гэта пад прапагандысцкую страляніну аб прыгнечанай “палоніі” і папраньні правоў чалавека…;  

– “Лібералаў” з Парыжа і Страсбурга ўсё гэта пужае. Але яны па сваёй звычцы заплюшчаць вочы на бесцырымонную спробу паліттэхнолагаў падпаліць Беларусь” (канец цытаваньня).

Дадзены артыкул выклікаў на сайце “СБ” вялікую дыскусію, якая доўжылася два тыдні. Думкі разыходзіліся ад “Гэта праблема; уяўляеце, колькі ў нас за 30 сярэбранікаў аб’явіцца людзей, якія ў надцатам пакаленьні маюць бабу Зосю? Агіда” (нік Крот) да “Ніхто ні пра якія “крэсы” не ўспамінае; сучасная Польшча зрабіла для беларускай культуры і нацыянальнага менталітэту больш, чым кто-небудзь яшчэ” (нік Ч.М.). 

Вось пара узораў з той дыскусіі супраць “карты”.

нік Сяргей: “Заўсёды знойдуцца слабыя людзі. Стагоддзі таму многія беларусы паддаліся заклікам і сталі “касьцельнымі палякамі”. Я ведаў шмат хлопцаў, якія ў сярэдзіне 1970-х адмыслова жаніліся з габрэйкамі, каб стаць “юдэямі” і зваліць у Ізраіль. Відаць, і сёньня той-сёй захоча за талерачку з сырам стаць “палякам”. Агідліва ўсё гэта, а дзеля нашай дзяржавы ўсе гэта вельмi некарысна”;

Бычкоўскі Віктар. Могілёв: “«Карта поляка» – гэта старая грашова-пугавая этнічная сьхема. У 1919-39 гг. і з 1991 года па цяперашні час рэчпаспалітаўская “дэфэнзіва” і “двуйка” зноў актыўна працуюць для стварэньня ў Белай Русі польска-каталіцкай агентуры ўплыву”.

А вось пара ўзораў у падтрымку акцыі з “картай”. 

 

нік Нячэсны: “Адразу пасьля гэта інфармацыі знайшоў сваіх польскіх крэўных і пачаў вучыць польскую. А вы – “патрыёты” гарыце тут чырвона-зялёным полымем у абдымках сваіх усходніх братоў”;

Міхаіл: “А чаго такі шум узьнялі? У МЗСе ідыёты працуюць ці  што? Я вось зьбіраюся набыць расейскі пашпарт – калі я рускі па паходжаньні, што кепскага ў тым, што ў мяне будзе яшчэ і рускі пашпарт? А жонка з цешчай – атрымаюць “карту поляка”. Затое дзіцё можна будзе паслаць у тую ж Польшчу вучыцца – падалей ад “права на працу”.

нік Jan: “Вы ведаеце, я адчуваю сябе паўнавартасным чалавека, калі знаходжуся ў Польшчы, а не ў Беларусі. Такія заявы – “Мы ўсе адной крыві” (“СБ”, 24 траўня 2005 г.) – недарэчныя. Важкай асаблівасьцю паляка ёсьць тое, што свабода ёсьць неабходнай складовай яго жыцьця” [а ўсе іншыя народы, вядома, любяць быць рабамі… – Рэд.].

Трэба адзначыць, што напрыканцы ў дыскусіі на сайце “СБ” сталі перавагаць каментары з прыхільным стаўленьнем да “карты” – прапольская агентура яўна накіравала свае “звёнзкі” на іх пісаньне…

 

 

2.2. Рэакцыя прадстаўнікоў фармальна прабеларускіх арганізацый у РБ.

Разьбіраючы гэты асьпект акцыі з “картай”, варта зьвярнуць увагу на тое, як адказвалі некаторыя беларускія дзеячы на пытаньне радыё “Свабода” ў перадачы “Розныя бакі “карты паляка”” (www.svaboda.org/content/Transcript/1002759). Пытаньне было такім: Адна краіна надае сваім супляменьнікам [менавіта так, а не “суайчыньнікам”. – Рэд.], якія жывуць у іншай краіне, адмысловыя правы і прывілеі. Ці не спараджае гэта сапраўды ў гэтых людзей падвойнай грамадзянскай ляяльнасьці? 

Вось адказы. 

Рэдактар часопісу “Архэ” Валер Булгакаў (на фота ўверсе №1): “Я ўвесь мінулы год працаваў пры адным варшаўскім унівэрсытэце. І ўжо там, у Варшаве, мы пачыналі заўзята дыскутаваць наконт сэнсу, значэньня і магчымых наступстваў гэтай “карты паляка”. Трэба сказаць, што я з самага пачатку выказваў пэўны скепсіс, ці слушна зрабіла польская ўлада, ўводзячы такі дакумэнт. Мой аргумэнт быў хутчэй з галіны філязофіі нацыі і нацыяналізму на эўрапейскім кантынэнце. Уводзячы “карту паляка”, польскія эліты фактычна падпісваюцца пад дактрынай этнічных нацый. Падобныя ініцыятывы зьяўляюцца перад усім у цэнтры эўрапейскага кантынэнту. У Францыі ці ў Англіі цяжка сабе ўявіць увядзеньне карты француза ці карты ангельца. Наагул гэтая традыцыя сягае даўнейшых часоў, я ўзгадаю філязофію нацыяў Гэрдэра альбо практыку другой паловы ХХ стагодзьдзя, калі, скажам, турэцкім гастарбайтэрам у Нямеччыне даводзілася жыць дзясяткі гадоў без спадзеву атрымаць нямецкае грамадзянства, тым часам як этнічныя немцы з СССР атрымлівалі гэтае грамадзянства без сур’ёзных праблем. Таму мае аргумэнты былі таго кшталту, што гэта адраджэньне этнічнага нацыяналізму [калі б так і паўсюль, было б цудоўна, але ж гэта – крадзеж часткі беларускага этнасу, а таксама стварэньне “пятай калоны” са сваіх прадстаўнікоў у чужоў дзяржаве. – Рэд.], і што такі прынцып ідзе ўразрэз з вартасьцямі грамадзянскага нацыяналізму [міф! – Рэд.]. Але цяпер, пасьля таго, як я вярнуўся на бацькаўшчыну і паглядзеў, як рэагуюць беларускія ўлады на ўвядзеньне гэтай “карты”, мая пазыцыя зьмянілася [нічога сабе; а вось наша пазіцыя не зьмянілася, бо намі цяперцы не кіруюць… – Рэд.]. Увядзеньне “карты паляка” – гэта перад усім дэманстрацыя таго, што Польшча робіцца ўплывовым гульцоў у нашым рэгіёне [ня трэба ўхіляцца: хай сабе робіцца, а дзе тут беларускі інтарэс?! – Рэд.]. Тое, чаго непрыхавана баяцца беларускія ўлады, гэта страціць кантроль над нацыянальнай палітыкай у Беларусі. Кантроль – ключавое слова і ключавая фобія, якая выпраменьваецца з заяваў афіцыйных беларускіх асобаў кшталту Чаргінца, Лукашэнкі ці афіцыйных праўрадавых публіцыстаў. У Беларусі дэ-факта адноўленая савецкая нацыянальная палітыка, але робіцца яна досыць нязграбна, досыць груба, адначасова з рыторыкай пра “нацыянальную гармонію” мы бачым рэальны перасьлед беларускамоўных беларусаў, этнічных палякаў альбо іншых меншасьцяў у Беларусі [пра “іншыя меншасьці” ёсьць каму паклапаціцца; няма каму паклапаціцца пра беларусаў; той, хто не клапоціцца пра свой беларускі народ на яго зямлі, да беларускай эліты не належыць! – Рэд.]. І натуральна, што калі гэтая “карта паляка” стане нечым прывабным, калі пачнецца масавы нізавы рух, скажам, жыхароў Заходняй і цэнтральнай Беларусі па яе атрыманьні, гэта можа дэстабілізаваць той нацыянальны балянс, які склаўся на цяперашні момант [цяпер у Беларусі няма ніякага “балянсу”, ёсьць жорсткі прэсінг, этнацыд і дыскрымінацыя любога беларуса, які выказвае прыхільнасьць да свайго народу! вось так сёньня выглядае “філязофія нацыяналізму” ў Беларусі, пане Валеры. – Рэд.]“.

Адказ аналітыка радыё “Свабода” Яна Максімюка, беластоцкага беларуса (на фота ўверсе №3): “Тут ёсьць шмат падтэкстаў: і псыхалягічнага, і гістарычнага і культурнага пляну. Палякі самі дыскутуюць наконт гэтай “карты паляка”, трэба сказаць, што ня ўсе згодныя з ёй. Трэба зьвярнуць увагу, што ідэі наданьня пэўных правоў суайчыньнікам ці супляменьнікам дыскутаваліся ў Польшчы ўжо гадоў 10. Аднак “карта” была прынятая толькі некалькі месяцаў таму, прынятая ўрадам, які ў Польшчы лічыцца самым правым — урадам Яраслава Качыньскага, які сапсаваў адносіны з Усходам, як толькі мог. Ясная справа, што гэтая “карта паляка” дае пэўныя прывабныя эканамічныя прывілеі для ўсіх тых, хто лічыць сябе палякам [дакладна сказана, і гэта тое, што варта прааналізаваць. – рэд.] і пражывае на тэрыторыі былога СССР. Яна датычыць ня ўсіх палякаў ва ўсім сьвеце па-за межамі Польшчы, а менавіта тых, якія засталіся ў краінах былога Савецкага Саюзу. Палякі, напрыклад, кажуць, што 900 тысяч людзей на Беларусі можа тэарэтычна атрымаць такую “карту”. Можна задаць сабе пытаньне, адкуль такая лічба бярэцца, чаму палякі так упарта ігнаруюць лічбу 400 тысяч палякаў у Беларусі, якая фігуруе ў перапісу [таму што яны шавіністы-імперыялісты. – Рэд.] . Я падазраю, што справа ідзе не пра колькасьць людзей, якія дэкляруюць сябе палякамі, а фактычна пра колькасьць людзей каталіцкага веравызнаньня ці з каталіцкімі каранямі. Я думаю, што “карта паляка” нанава ўздымае гэтае праклятае беларускае пытаньне апошняга стагодзьдзя: каталік у Беларусі – гэта абавязкова паляк ці ён можа быць і беларусам? [гэтае пытаньне настолькі элементарнае, што ўсур’ёз над ім разважаць могуць толькі дэбілы (ці зьяўляюцца баварцы, гішпанцы, італьянцы, ірландцы і г.д. палякамі з-за таго, што яны каталікі?); паколькі многія палякі, напэўна, дэбіламі ня ёсьць, прычына рэгулярнага паўставаньня гэтага пытаньня застаецца толькі адна – польскі імперыялізм. – Рэд.] Гэтыя 900 тысяч – лічба, названая гісторыкам Юрыям Туронкам, гэта якраз колькасьць каталікоў і людзей з каталіцкімі каранямі. Я мяркую, што лічба тых, хто будзе прэтэндаваць на атрыманьне гэтай “карты”, будзе разоў у 10 меншая, чым тыя 900 тысяч ці нават 400 тысяч. Я мяркую, што размова ідзе пра некалькі дзесяткаў тысяч маладых, сацыяльна мабільных людзей, для якіх эканамічныя і палітычныя ўмовы жыцьця ў Беларусі ня надта прывабныя. Яны могуць скарыстацца з гэтага, і паехаць у суседнюю краіну, каб рэалізаваць свае магчымасьці значна хутчэй і ў значна лепшых абставінах”.

Яшчэ большая колькасьць “беларускіх” удзельнікаў была ў перадачы радыё “Свабода” пад назовам “Як адаб’ецца ў Беларусі ўвядзеньне “Карты паляка”? (гл. www.svaboda.org/content/Transcript/1044618.html).

Адказы былі наступнымі.

Эдуард Дмухоўскі студэнт-завочнік гістарычнага факультэта (выхоўваўся ў сям’і, у якой бацька каталік і паляк, а маці праваслаўная беларуска). Пра тое, ці пойдзе за “картай паляка”, пакуль не задумваўся, але перакананы: ад’езд зь ёй шмат каго з гарадзенцаў на стане беларускай культуры ў рэгіёне не адаб’ецца. Дмухоўскі: “Яны вывязуць адсюль толькі сябе й будуць прымаць правілы той гульні, якія ім там прапануе гаспадар нейкай фірмы, альбо чаго-небудзь іншага. Ужо шмат людзей зьехала зь Беларусі – гэта не сакрэт. Але я ня думаю, што культура нешта згубіць”.

Філёзаф Валянцін Акудовіч, праваслаўны (фота №2), кажа, што калі даволі шмат беларусаў захочуць атрымаць карту паляка, могуць узьнікнуць сур’ёзныя праблемы: “Касьцёл, які заўсёды зьяўляўся ня толькі прамоўтарам, правадніком каталіцызму на Беларусі, але, магчыма перадусім, правадніком польскасьці ў Беларусі, ня ўхіліцца ад гэтай ролі, што б ён фармальна ні дэкляраваў. І вось калі з касьцёлам пачнуць зьвязваць размываньне нацыянальнага праекту Беларусі, калі касьцёл стане для нацыянальна заангажаваных беларусаў правадніком апалячваньня, тады, бясспрэчна, грамадзкасьць, асабліва нацыянальна заангажаваная, зьменіць сваё зараз станоўчае стаўленьне да касьцёлу. Бо тады ён, хутчэй за ўсё, станецца такой варожай сілай, якой сёньня зьяўляецца расейская праваслаўная царква, якая прама ці ўскосна, але нясе русыфікацыю на Беларусь”.

Старшыня “Задзіночаньня беларусаў сьвету” Алена Макоўская (фота № 4): “Па нашых зьвестак, якія даходзяць з Гарадзеншчыны, часам у сем’ях ёсьць канфлікты паміж беларусамі і палякамі. Нават унутрысямейныя канфлікты. Прычына канфліктаў простая: тыя, хто ўчора быў роўным у адсутнасьці магчымасьцяў, сёньня аказаліся па розныя бакі. У каго зьявілася права на “карту паляка”, супраць нічога не маюць. А вось тыя, хто яго ня мае, пачуваюць сябе непаўнавартасна. “У дадзеным выпадку Беларусь мусіць ствараць адэкватныя ўмовы для беларусаў унутры краіны і, натуральна, клапаціцца пра беларусаў замежжа. Пра гэта мы кажам нашай дзяржаве [беларусафобам-цяперцам вы кажаце! – Рэд.] бадай што ад пачатку – ад моманту, калі прапаноўвалі стварыць “Закон аб суайчыньніках за мяжой”. Гэта быў 2001 год. Сёньня – 2008. Закона няма. У Украіны ёсьць, у Расеі ёсьць”… 

[Спраўка: сёньня афіцыйны Менск рэгулярна цьвердзіць пра стварэньне найлепшых умоваў для… расейцаў, каб яны ў Беларусіадчувалі сябе лепш, чым дома”. Між тым толькі ў Расеі зараз каля мільёна беларусаў]. 

Палітоляг Уладзімер Мацкевіч, сябра пратэстанцкай царквы, лічыць, што беларускасьць у касьцёле зараз дамінуе, і наўрад ці можна чакаць сур’ёзнага польскага ўплыву на каталікоў-беларусаў [дзьве памылкі: у касьцёле дамінуе польскасьць; а пра далейшыя  планы трэба пытацца ці ў Ватыкане, ці ў польскіх імперыялістаў! – Рэд.]: “Што тычыцца самога касьцёлу, шмат што залежыць і ад сьвятароў, і ад прыхаджанаў. А “карта паляка” на гэта калі й будзе мець пэўны ўплыў, то гэта закране мінімальную колькасьць адсоткаў прыхаджанаў… Дзякуй Богу, напрыканцы ХХ стагодзьдзя мы, напэўна, упершыню маем такую хвалю, калі сапраўды касьцёл становіцца з большага беларускім”.

Акрамя таго ў іншым інтэрвю (pahonia.org/str/2008-02/142.htm)  Мацкевіч заявіў: “Гэта нармальная сітуацыя. Польшча проста стала падымацца на ногі ў эканамічных і іншых адносінах, і таму вельмі рэзонна прыняцце такога закону, і можна толькі прывітаць. Я думаю, што Беларусь таксама, можа не зусім адразу, павінна звярнуцца да сваіх суайчыннікаў за мяжой, каб прыняць адпаведныя законы.

У сярэдзіне лютага на тэму “карты” выказалася яшчэ некалькі чалавек (гл. www.svaboda.org/content/Article/1002772.html). Так палітоляг Аляксандар Фядута ў эфіры Свабоды выказаў меркаваньне, што абвяшчэньне незалежнасьці Косава дазволіць Менску лішні раз узмацніць ціск на польскую меншасьць у Беларусі: “Пачынаецца, на мой погляд, перагляд межаў, якія ўтварыліся ў Эўропе. І калі адна са звышдзяржаваў, прыкладам, Злучаныя Штаты прызнаюць Косава, дык Расея прызна́е, напрыклад, Абхазію. Беларусі, на першы погляд, гэта не датычыць. Але паглядзіце, якую буйную кампанію ўзьнялі беларускія ўлады супраць “карты паляка”. Тое, што ў гэтым выпадку ўзмацніцца ціск уладаў на польскую дыяспару ў Беларусі, у мяне няма ніякага сумневу”.

Палітолягі Андрэй Фёдараў і Віталь Сіліцкі нязгодныя з гэтым. Сіліцкі: “Што да польскага пытаньня, то антыпольская прапаганда ўзмацнілася калі? Калі Квасьнеўскі быў прэзыдэнтам, і ён адыгрываў важную ролю ў памаранчавай рэвалюцыі ва Ўкраіне. Гэта напалохала беларускія ўлады, і пачаўся ціск на Саюз палякаў менавіта з гэтай прычыны: каб зьнізіць тут уплыў Польшчы. Зараз уплыў Польшчы ў Эўропе і так “ніжэй калена”, так што асаблівай нагоды змагацца з палякамі няма”. Фёдараў: ”Я згодны зь Віталем, тым больш што ў нас няма вялікіх раёнаў кампактнага пражываньня палякаў, дзе яны складалі б большасьць. Яны ў меншасьці і ў Гарадзенскай, і ў Берасьцейскай абласьцях [у пашпартах цяпер няма нацыянальнасьці, таму ўсё далей зь “меншасьцямі” будзе вызначацца гістарычна-эканамічнымі падзямі… – Рэд.]. Мяркую, у большай ступені актывізуецца антызаходняя прапаганда – антыамэрыканская і антыэўрапейская. Маўляў, “зь іхняга дазволу, пры іхняй падтрымцы падзялілі незалежную дзяржаву, нашых братоў сэрбаў” і гэтак далей”.

Колішні амбасадар Беларусі ў Нямеччыне Пятро Садоўскі выказаўся па “карце” наступным чынам (гл. www.svaboda.org/content/Transcript/1044618.html): “Палякі – разумная нацыя. Калі ж ужо ў нас хопіць розуму аб’явіць пра сваю “карту беларуса”? … “Карта паляка” не вартая той увагі, якую ёй надалі СМІ і МЗС. Проста мы [хто гэта? – Рэд.] цяпер думаем, хто мы, што і куды нам ісьці і таму пра гэта й гаворым. Але гаварыць варта тады, калі ўжо нешта пачнецца, будуць нейкія вынікі… А пакуль – гэта толькі гутарка”…

У заключэньні дадзенага раздзелу падаем допіс “беларускага паэта” Юрыя Гуменюка (узята з pahonia.org/str/2008-02/139.htm): “… Натуральна, што ў асобных зайздросьнікаў з асаблівасьцямі псыха-фізычнага разьвіцьця, у інтэлектуальна непрасунутых індывідаў узьнікаюць розныя крамольныя думкі пра так званую КАРТУ ПАЛЯКА, якая хуткім часам мае ўвайсьці ў юрыдычную сілу. І тут ўсё банальна. Як гэта так, абураюцца посткамуністычныя нэосаветы, што НЕХТА будзе мець ільготы ў атрыманьні польскіх нацыянальных візаў, а нехта не! … Няхай беларускі ўрад [дзе ён такі бачыў?! – Рэд.] уводзіць у адказ КАРТУ БЕЛАРУСА! Самая адэкватная мера … Добра, што пакуль ёсьць сьвядомыя людзі, якія вырашылі канчаткова не зьязджаць з Беларусі. Бо хто ж застанецца? Адказ я прачытаў у Інтэрнэце: “Застануцца мянты, гэбэшнікі і ПэТэВэшнікі”. Ім КАРТА ПАЛЯКА дакладна ня сьвеціць!” [да гэтага часу мы не лічылі Гуменюка чалавекам з асаблівасьцямі псыха-фізычнага разьвіцьця. – Рэд.]

 

Рэакцыя беларускага грамадства ў беларускіх “незалежных” СМІ.

Тут узорным зьяўляецца артыкул, пададзены на сайце “Нашай нівы”, “Модна стаць палякам” (http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=14579). Гэты артыкул, калі ён быў выстаўлены на сайце “Свабоды”, выклікаў толькі адзін каментар. А тут – цэлую буру.  

Паколькі мы ня лічым сябе разумнейшымі за большасьць сапраўдных беларусаў, якія даслалі свае каментары на сайт “Нашай нівы”, пададзім іх больш падрабязна.

Дыскусія.

Atruta: Чарговае (і не адзінае…) пацьверджаньне таго, што палякі (Польшча) разам з Расеяй – галоўныя ворагі Беларусі (існаваньня беларусаў як нацыі, а Беларусі – як незалежнай дзяржавы). У нейкім сэнсе, вораг нават больш небясьпечны за расейцаў. Там усё абсалютна ясна: Вялікая Расея – Трэці Рым і г.д. Палякі ж спачатку пяюць пра “нашу і вашу вольнасьць”, а потым дамаўляюцца з тымі ж расейцамі пра падзел Беларусі. Дастаткова памятаць пра нацыянальны генацыд 1920-30-х гадоў, каб не давяраць іхным песьням пра братэрства і падтрымку дэмакратыі. Іхняя падтрымка шэлегу ня вартая, але спадзяюцца, як заўсёды, пры нагодзе, урваць кавалачак пабольш.

Саянаў: Палякі ня сьпяць у шапку. Іхныя мэты – гэта павольнае паглыбленьне свайго ўплыву на Беларусь (у адрозьненьне ад маскалёў) “зь нізоў”. Калі беларусы й здолеюць пазбавіцца расейскай палітычнай залежнасьці – палякі будуць ужо падрыхтаванымі накінуць свой аркан. Гісторыя паўтараецца. Два драпежнікі, дзвюхгаловы й стандартны, дзяўбуць сваю ахвяру з пераменным посьпехам.

ЯСЯ: АТРУТА, САЯНАЎ з глузду з’ехалі. Якой уплыў Польшчы на нас, мяжу не пераскочыш. А калі ветрык Салідарнасці на Беларусь павее, дык добра ж.

Саянаў: Ні адкуль я не з`язджаў! Сьмешна чытаць,што варшаўскія палякі гэтаму не спрычыніліся. Можна падумаць, варшаўскія палякі займаюцца пытаньнямі ўнутранай і зьнешняй палітыкі Польшчы. Гэтаксама як казаць што жыхары Масквы кіруюць палітыкай русіфікацыі й зьнішчэньня беларускай мовы ў Беларусі. Зразумела ж не! Ня ўсе, а толькі тыя, якія робяць палітыку й рупяцца аб палітычных перспэктывах сваіх краінаў. Астатнія – тусоўка-тарсіда.  Апыніся Беларусь цяпер у ЭЗ, уплыў масквы стухае, і польскі бізнес, польская субкультура, польскія грамадзяне, асабліва з тых, што маюць беларускія карані, але даўно й цалкам спалячаныя, хлынуць хвалямі ў агульнай плыні на “голы” беларускі рынак, “тупы” беларускі бізнэс (які адразу ж ператворыцца ў “другсыравіну”), на нямаючую гаспадара зямлю. Глеба будзе ўжо падрыхтаваная. Мясцовае працоўнае “быдла” ужо падрыхтаванае глядзець у рот “прадзьвінутым эўрапейскім гасьцям”. Тое самае адбудзецца з Усходу, калі краіна не стрывае напору маскоўцаў. Няма палітычных сілаў у Беларусі, якія б разумелі гэта й з усёй сілы працавалі на інтарэсы сваёй краіны, таму так і адбываецца. На ўсялякія падобныя ініцыятывы патрэбны грошы. Хто фінансуе распаўсюд пальшчызны ў Беларусі? Нехта зьбіраў грошы па ўласнай ініцыятыве? Не чуваць было. Якісь мо мясцовы магнат раскашэліўся? Сьмеху варта! Мо народная ініцыятыва выперла вонкі? Шчэ сьмяшней… Аб тым польскае кіраўніцтва шчыруе. Думайце спадарове…Ня маючы зацікаўленасьці (якой?), – грашыма ня кідаюцца.

StralcouKarwacki: Ojzasz awochcienki mnie, “Bielorussyplaczuc, iznou ich apalaczwajuc (u katory raz i dabrawolna). Chopic plakacca, kali takija niagieglyja dyk i siadzicie tam dzie josc, a kaligieglyjazapiszyciesia Litwinami na nastupnym pierapisie i nichto z was niczoha nia wozmie. A polskaj sub-kultury baicca toj, chto calkam siadzic u maskouskaj.

Никс:  Аналогичная фактически дискуссия на сайте свободы подтверждает, костел должен стать белорусским. “Імя:: Лысевіч Міхаіл 24.01.2008: Я не стану тут аналізаваць праблемы з ксяндзамі, з навучаньнем, з колькасьццю жадаючых прыйсьці да людзей у якасьці ксяндза і несьці веру Боскую. Я, карыстаючыся момантам, жадаю выказаць дакор каталіцкай царкве, але не усей, а той, якая тэрытарыяльна знаходзіца на Гарадзеншчыне і часткова Берасьцейшчыне, але найперш да Гарадзенскай вобласьці. Мая прэтэнзія адзіная, адсутнасьць беларускай мовы у набажэнствах, альбо прысутнасьць яе ў якасьці экзатычнай, нейкай недакладнай, ці ўвогуле сарамлівай зьявы. Лідскія ксяндзы цэнтральнага касьцела упарта адмаўляюца выкарыстоўваць яе. Адзін зь іх (паходжаньнем з Ваўкавыска) тлумачыў маей жонцы, што яго мама цярпела калісь ад савецкай улады і не атрымоўвала 13 заробка за сваю веру, таму казаць на мове ён не жадае, і што яна увогуле для яго як гішпанская. Іншыя ксяндзы раз-пораз выкажуць колькі словаў на матчынай мове (як адзін вядомы прэзыдэнт) і ўсе. У астатнім польская, альбо ўвогуле – расейская. На імшы стаяць людзі якія слаба разумеюць казаньне, чытаньні, але яны з цягам часу даволі добра завучылі на памяць расклад імшы і паўтараюць тое, што павінна прагучаць у гэты момант. Сама імша нагадвае хутчэй не размову з Богам, а зацертую кружэлку, якая колькі год круціца на патэфоне. Часам незалежныя СМІ, ці хто іншы інфармуе аб тым, што там-сям выслалі польскага ксяндза за межы Беларусі. Тут жа кажуць, што ён быццам бы нешта аб палітыцы казаў. Але гэта ня праўда, хіба што за Польшчу цягнуў, але зусім не за Беларусь. То калі тое так, то і добра – хай едзе пане на Польшчу. Ксяндзы Гарадзеншчыны з даўніх часоў выконваюць ролю тут не слугаў Бога, а выканаўцамі волі Польшчы. Наш народ вельмі моцна цярпеў нацыянальны прыгнет і зьнявагу ад дзвюх краін. Як вядома, адна зь іх Расея, а другая Польшча. І гэты прыгнет і зьнявага зусім не скончыліся.

Z: Раю ўсім дыскутантам уважліва прачытаць першасны дакумэнт, а таксама дыскусію Сэйму нкт. яго прыняцьця. Карта не датычыць польскіх дыяспараў у заходніх краінах, а стасуецца толькі да “палякаў” у Беларусі, Украіне, Літве (ну і таксама ў Расеі і інш., але колькасна й якасна гэта неістотна ў параўнаньні з трыма названымі). Гэта азначае, што тут ня клопат пра ідэнтычнасьць глябальнае Палёніі. Ствараецца праўна-фінансавы інструмэнт паўторнай кансалідацыі вакол Варшавы тых, каго не пасьпелі дарэшты апалячыць раней, робіцца спроба пашырыць сувэрэнітэт Польшчы па-за яе межы. Калі падобнае (першай у пасьляваеннай Эўропе; да вайны такое было ў іншай краіне й называлася Volksdeutsch) увяла Вугоршчына, гэта выклікала хвалю пратэстаў, у тым ліку на міжнародным роўні, з боку Славаччыны, Харватыі, Румыніі. Для Беларусі гэта азначае, што ў нас ізноў ствараецца іншанацыянальная пятая калёна. А нашая часовая бяда – лукашызм – выкарыстоўваецца для апраўданьня гэтае палітыкі. Асьлепленыя людзі думаюць, што такое польскае “вакно ў Эўропу” можа быць формаю ўцёкаў ад рэжыму.

Саянаў: Ojzasz awochcienki mnie, “Bielorussyplaczuc, iznou ich apalaczwajuc (u katory raz i dabrawolna). =========  У Картуз-Бярозе адплакаліся. Добраахвотна (па-вашаму, па-польску – dabrawolna). Чаму б вам не паспрыяць беларускай мове, калі ведаеце беларускую краіну ды маеце “рэсурс спрыяньня”,які,як кажуць,ня пахне? Няма чаго шмат казаць,маецца прыклад беласточчыны,дзе было 400.000 беларускага насельніцтва.І дзе яно пасьля вашага моўна-культурнага “спрыяньня”? Што там у вашых традыцыях па гэтым пытаньні маецца? З часоў Ягайлы вы пакрысе “перараблялі” Вітаўтаву спадчыну на свой капыл. І нічым вы,ў моўным пытаньні ды прагай уладарыць,ад маскаля не адрозьніваецеся!

pan Brudas: Колькі гадоў таму мая жонка наведвала такія курсы ў Горадні. Дык пасьля паўгоду не вытрывала і кінула. Бо вучылі там чытаць-пісаць па-польску адсоткаў 10-20 ад агульнага часу, а іншы час прысьвячалі выхаваньню пальскосьці. І хоць яна ўвесь час казала, што беларуска, імя і прозьвішча на сшытках і пісьмовых працах перапісвалі на польскі манер.  Не ведаю, можа, за гэтыя гады нешта там зьмянілася. Але наўрацьці…

Саянаў: … канстатую, што ёсьць палітыкі,якія працуюць (не ахвяруюць, а працуюць) у Беларусі на расейскія інтарэсы, ёсьць, як бачым, такія спадары,што вынікова рупяцца аб пальшчызьне,але няма ў нас палітыкаў, якія б з тым жа імпэтам і вынікам працавалі на Беларусь. Калі ведаеце – назавіце.

Вялікая Літва – твая АйчынаПольскі касьцёл і расейскія папы – гістарычныя ворагі Літвы. Гэта аксіёма, якую ўсьвядомілі вялікалітоўскія патрыёты ўжо падчас Вялікага Вітаўта і Князёў Радзівілаў, пратэктараў Рэфармацыі. Усялякія перабежчыкі на бок палякаў хоць бы і з патрыятычнымі (а часткова кар’ерысцкімі) намерамі, як то быў Кн.Леў Сапега, перабежчык у польскі (рымскі) касьцёл пераконваюць сваімі татальнымі паразамі ў палітычнай памылковасьці гэткага шляху. Ксяндзы і праваслаўніцкія папы (вось дзе пятая калона!) выядалі Літву знутры. Наша віна ў няздольнасьці адрозьніваць братоў ад ворагаў. Маліся за ворагаў сваіх, але … ў якасьці ворагаў.

Сяргей (беларус):  Сярод гэтых г.зв. “беларускiх палякаў” палякаў самы мiнiмум. Вы паглядзiце на iхныя прозьвiшчы – Арэхва, Лучнiк i г. д. Што ж гэта за палякi такiя зь беларускiмi прозьвiшчамi!!! Гэта называецца комплекс непаўнавартасьцi беларускай нацыi! Насамрэч, палякам быць модна! Там лепей кормяць! Не тое што тут! I яшчэ – мне не сорамна называць сябе беларусам! У адрозьненьнi ад розных “палякаў”!

Саянаў: “…адзіны рэальны шлях, якім беларуская нацыянальная справа зьвязваецца з паляпшэньнем матэрыялнага дабрабыту – гэта атаесамляючы сябе з перспектывай уваходжаньня ў Эўразьвяз.”  ===== Гэта якраз такі абсалютна нерэальны шлях. Па-першае, памылкова лічыць, што матар`яльны дабрабыт гарантавана й аўтаматычна палепшыцца з уваходам у ЭЗ. Ён не палепшыцца! На свае вочы бачу (іншых) і сваёй скурай адчуваю (сябе) тое “паляпшэньне”. Па-другое,памылкова лічыць,што краіна можа ўвайсьці ў склад ЭС у тым выглядзе, які мае Беларусь. Краіна павінна прайсьці пэўны шлях, як тое было з усімі прынятымі апошнім часам у ЭЗ. Нас жа былі спынілі “на ўзлёце”. А гэты шлях, як раз такі й вымагае мець на момант уваходжаньня ў ЭС закончанымі эканамічныя й палітычныя рэформы. Інакш такое ўключэньне можа адбыцца толькі гвалтоўна й ўключана будзе не Беларусь, а тое, што мы маем на сёньня. А гэта значыць нічога,акрамя пэўнай пустой тэрыторыі, як кампутарнае “жалеза” бяз праграмы й гаспадара. Бяры “ўтыкай” у яго што заўгодна й выкарыстоўвай як заўгодна, гаспадара ж няма. Палякі “загрузяць” польскае, маскалі – маскальскае. Адмыслова й дабрабыт будзе належыць ім, маўляў, хочаш дабрабыту, стань палякам альбо маскалём. Адным дабрабыт, іншым блакітны цэтлік з зоркамі. Ганарыцеся, вы – у Эўропе.

Na Bielarusi Kasciol wytrywau padczas uladysawietaudziakujuczy polskaj mienszasci, jakuju nie udalosia dabic balszawikam!”  ====  Не падманвайце ні сябе ні людзей. Камунякам было трэба пакінуць пэўную частку тых касьцёлаў, яны й пакінулі. Калі б вырашылі спляжыць усе – спляжылі б. Замест тых касьцёлаў было б аднымі Курапатамі больш, і ўсёй тут справы. Вы лепш адкажыце, дзе беларуская меншасьць у польшчы? Куды вы яе гэтак добра схавалі, і навошта вы гэта зрабілі, у імя якога такога дабрабыту й якога касьцёлу? Гэта першае пытаньне. Другое пытаньне: дзе знаходзяцца могілкі закатаваных у Картуз-Бярозе беларусаў і калі можна будзе пачуць ад вас з гэтае нагоды пакаяльныя словы?

Мінак:  Як любім мы нагадваць расейскаму боку пра іхныя злачынства і як лёгка забываемся, хочам забыцца на катаваньні з боку польскага. Калі ўжо надыйдзе горкая часіна выбіраць, я абіраю Ўсходнюю Беларусь.

Саянаў:  “Побач канцлагера жылі паліцыянты са сваімі сем’ямі. Пасля цяжкага дня садыстычных здзекаў адпачывалі ў акружэнні жонак і дзяцей. Часам брутальнасць паліцыі вяла да смерці зняволеных, але найчасцей, калі некага падазравалі, што можа памерці, адсылалі дадому ці ў шпіталь. Такім чынам статыстыка паказвала невялікую колькасць ахвяр брутальнасці дзяржаўных функцыянераў” (гл. http://niva.iig.pl/issue/2003/45/art_06.htm). Закатаваныя былі.Трэба патрабаваць ад польскага ўраду зьвестак,якія яны бязумоўна маюць.Колькасьць закатаваных у Картуз-Бярозе,зразумела ж,не перабольшыць дасягненьні ГУЛАГу,але ж тым ня менш гэта не прычына каб забывацца на гэта.

Mozna byc z Polszczaj suprac Rasiei albo z Rasiejaj suproc Polszczy. Wybirajcie…”. ==== Гэта кшталту пытаньня: “Супраць каго вы сябруеце?” Гэта трэба палякам і маскалям, каб беларусы “сябравалі” супраць інтарэсаў іхных палітычных канкурэнтаў, і, такім чынам перабывалі ворагамі адно аднаму, былі падзеленымі ў сваёй уласнай краіне, ніколі не дасягнуўшы адзінства й ня стаўшы вартым годнасьці народам. Такім чынам вы самі падказваеце, адну з мэтаў распаўсюду пальшчызны ў Беларусі! Вынікае, што дзеля гэтага палякі й беларускай меншасьці пазбавіліся ў сваёй краіне. Тое, што й адбывалася цягам гісторыі. Літвіны баранілі палякаў і ад татар, і ад Масквы. Літвіны першымі рабіліся ахвярамі маскоўскіх войнаў супроць захаду. Годзе! Беларусам трэба паміж польшчай ды масквой выбраць для сябе САМІХ СЯБЕ. Нам ня трэба ні маскоўскага, ні польскага! Наш выбар – БЕЛАРУСЬ! БЕЛАРУСЬ! БЕЛАРУСЬ!

С: «Успаміны Язэпа Малецкага» пра часы другой сусветнай вайны.
У Варшаве быў і кс. П.Татарыновіч, які ўцёк зь Беларусі. Ён пробваў у Варшаве адпраўляць каталіцкія службы для Беларусаў каталікоў, але польскае падпольле загразіла яму карай сьмерці за беларускія казаньні. І гэта ў часе цяжкой трагедыі самога польскага народу, калі, пры падпольнай уладзе генэрала Бор-Камароўскага, ён Палякаў пхаў у трагэдыю паўстаньня. Дык Палякі і ў часе вайны стараліся шкодзіць Беларусам як маглі: на нашых землях праз сваіх розных «фольксдойчаў», пры дапамозе сваіх перакладчыкаў пры Немцах, праз сваіх стаўленікаў у О.Т., ды праз сваё падпольле. Навет і ў сваей сталіцы, дзе Беларусы нічым ім не маглі быць грознымі, яны ўсё-ж пагражалі сьмерцяй беларускаму сьвятару за самую ягоную родную мову ў сьвятыні!  Першымі з гэткіх нямецкіх «саюзьнікаў» зьявіліся ў Беларусі аддзелы Латышоў і Летувісаў. Латышы пераважна пілнавалі Жыдоў па геттах ды памагалі Немцам праводзіць крывавыя пацыфікацыі мясцовага жыхарства. Летувісы, у сіле пару батальёнаў атаўбаваліся ў Менску, Горадні, пад Слонімам, а пасьля ў Жодзішках. Летувісы на нашых землях вялі сябе прыкладна ды супрацоўнічалі зь беларускімі вайсковымі адзінкамі, за выняткам Вільні ды ўспомненай ужо крывавай акцыі ў Новых Сьвяньцянах. Другімі памацнікамі Немцаў на нашых землях былі польскія вайсковыя адзінкі, польская паліцыя ды рознага тыпу ўрадаўцы. Хоць польскі ўрад у Лёндане ды польскае падпольле ў Генэральнай Губэрні вялі вайну зь Немцамі, ды на землях Заходняе Беларусі яны пастанавілі зь Немцамі супрацоўнічаць. Маніліся гэтак апанаваць адміністрацыю ды пад пратэкцыяй Немцаў тварыць свае вайсковыя адзінкі, як гэта ў Першую Сусьветную вайну рабіў Я.Пілсудзкі.
Польскія ўзброеныя сілы на тэрыторыі Беларусі прыблізна лічылі: у Горадзеншчыне 200 чалавек, у Лідчыне 250-300 чалавек з «штабам» у Варанове, у Налібоках – 250, у Стоўбцах 150, у Рубяжэвічах – 100, у Гарадзішчы Баранавіцкай акругі 150, у Вялейшчыне 150 і ў Віленшчыне – 350. Усяго 1600-2000 чалавек. Да вясны 1944 году Немцы давалі ім харч, узбраеньне, рыштунак, транспарт і інструкцыі дзеяньня, ды іх не чапалі, калі яны, насупроць дамоўленасьці, нападалі не на камуністычных партызанаў, а на беларускіх культурных і грамадзкіх дзеячоў, якіх стралялі пераважна з-за вугла. Толькі вясной 1944 году, калі Мікалайчык дагаварываўся з Сталінам, а чырвоная армія з пракамуністычнымі аддзеламі польскай дывізіі «Косьцюшко», заняўшы ўсю Ўкраіну, стаяла на поўдні ўжо на польскім паграніччы, генэрал Бор-Камароўскі, як правадыр польскае кансьпірацыі, даў загад усім сваім аддзелам у Заходняй Беларусі слухаць загадаў штабу Арміі Краёвай (АК), павялічыць свае баёвыя сілы ды наносіць удары на тылох нямецкае арміі.
Тады Немцы, разам зь Беларусамі, паразьбівалі апорныя пункты польскай дывэрсіі. Пасьля гэтага толькі малая частка Палякаў засталася на службе ў Немцаў. Іншыя пайшлі ў партызаншчыну ды стараліся лучыцца з камуністычнымі бандамі. Ды савецкае партызанскае кіраўніцтва мела загад ад штабу Панамарэнкі вынішчаць жаўнераў АК, як нямецкіх калябарантаў, што, супроць дамоўленасьці зь Мікалайчыкам, не прызнаюць за Саветамі Заходняй Беларусі. Лёс гэтых аддзелаў быў трагічны. Летам 1944 году, пасьля заняцьця Заходняй Беларусі бальшавікамі, вялікая частка польскіх вайсковых, на чале зь іх камандзірам палкоўнікам Філіповічам, подступам была схопленая ды ліквідаваная чэкістамі. Рэшта далучылася да беларускай антысавецкай партызанкі, выкліканай жорсткімі бальшавіцкімі рэпрэсіямі супроць усіх тых, хто меў нейкую сутычнасьць зь Немцамі. Вось толькі ў гэтай новай партызанцы, якая трывала да дзесяці гадоў, ды стварыла бальшавіком немалыя клопаты, вырасла ваяцкае братэрства Палякаў і Беларусаў”.

А вось яшчэ: “Адносіны Палякаў і Беларусаў пад немцамі былі складанымі – адныя спрабавалі аднавіць сваю Польшчу, другія збудаваць нарэшце Беларусь”.
(З спаміна Пятра Рашэтніка былога студэнта Наваградскай настаўніцкай сэмінарыі)
…Міхась Міцкевіч (брат Я.Коласа) – школьны інспэктар у Нясьвіжы. “У паліцыю ў Нясьвіжы пазапісваліся палякі. Зь немцамі наладжвалі сувязь праз баб, падкладваючы іх пад немцаў.
Пасьля маглі праводзіць свае задумы. Немцы – гэта разьведка абвера. Шмат беларусаў было арыштавана. Міхась Міцкевіч таксама па намове палякаў быў арыштаваны. Але ў Баранавічах было СД, да якога зьвярнуўся бурмістр Войтенка. Даведаўшыся, пра прыніжэньне беларусаў, з Баранавіч выехалі немцы разам з Войтенка. Усе беларусы па загаду баранавіцкага СД былі выпушчаны, а іх мейсца занялі палякі з паліцыі. Разам з іншымі беларусамі быў вызвалены й Міхась Міцкевіч. Пасьля вайны зьехаў у Амэрыку”.

Справаздача рэферэнта Баранавіцкага гебітскамісарыята, зроблены ў траўні 1943 г.
“…Бандыты рабуюць і забіваюць толькі Беларусаў, але не палякаў. Ні адзін ксёнз не пацярпеў, тады як за гэты час многа праваслаўных сьвятароў-беларусаў было па-зьверску забіта зь сем’ямі, або зьнявечана й абрабавана…”.
Дарэчы лозунг АКаўцаў быў «Стаяць са зброяй ля наг
i», гэта значыць чакаць калi Саветы i немцы пераб’юць адзiн аднаго. У той жа час ад рук АКауцау толькi у раене Лiды у 1943 -44 гг загiнула 1200 чалавек (беларусау, якiя супрацоунiчалi з немцамi).

Саянаў: “Нармалёвая з’ява, калі нейкая дзяржава прапануе рэальныя палёгкі тым, хто адчувае сябе з гэтай дзяржавай звязаным. Чаму б Беларусі не прыдумаць нешта гэтага кшталту для беларусаў”.  ======  Якой Беларусі вы робіце такую прапанову? Вы ці сьляпы ці здзекваецеся? Улада бурыць Беларусь знутры, а вы чакаеце ад яе палёгкі беларусам, што за мяжой…  Масква рве Беларусь абрасейшчынай, палякі вырашылі, што прыйшоў і іх час працягнуць беластокскія справы (апалячваньне) ўжо на тэрыторыі ўласна Беларусі. Такім чынам або – або. Беларусаў ва ўпор ніхто нават бачыць ня зьбіраецца. Я ж нездарма прапанаваў параўнаньне з кампутарным “жалезам”,якое ня мае гаспадара. Хто першым яго прысабечыць, той яму “мазгі” і уставіць. Падобная сытуацыя цяпер з краінай. Палякі вырашылі паспаборнічаць у гэтай справе з маскалямі. Толькі маскалі робяць гэта “зь верху”, празь прамаскоўскую ўладу,а палякі “зь нізу” празь “карткі” ды моўныя заахвочваньні, пэўнымі паблажкамі эканамічнага характара празь палёгкі ў кантактах, бяруць пад свой уплыў “тутэйшых”. Самая сапраўдная дыверсія. А дзе ж у ва ўсім гэтым карысьць для Беларусі? Дзе тут увогуле што аб Беларусі? Хто зь іх ўвогуле згадвае на нейкую там беларускую мову? Заходні беларус не спадзяецца прыждаць ужо Беларусі, але й маскалём быць ня хоча, кідаецца ў пальшчызну.

Кнехт: Каталік у нас – паляк, Праваслаўны – рускі. Ты куды, куды прапаў, Люд мой беларускі?! (Народная прыпеўка)

Навука: Тут было выказанае поўнае неразуменьне Рэфармацыі, як вялікай грамадскай зьявы ўвогуле і асобаў вялікалітоўскіх рэфарматараў у прыватнасьці. Гэта тыповая для невукаў ментальная недасяжнасьць да сутнасьці рэчаў. Пра якасьць унівэрсітэцкай адукацыі ў БССР і РБ маю ўласныя назіраньні над студэнтамі, які пазьней некаторыя сталі выкладчыкамі. Проста горка чытаць іхныя немачна тупыя пераказваньні чагосьці ад кагосьці пачутага або прачытанага. Рацыянальны крытычны розум, як правіла адсутнічае. А бяз гэтага няма асобы, няма чалавека. Па-першае, што тычыцца мовы Князя Радзівіла. Выдатны дыпламат, ачольваючы вялікалітоўскі Foreign Affairs, Князь Мікалай карыстаўся паводле патрэбы рознымі мовамі. Назавіце хаця б адзін дакумэнт напісаны ім па-польску і прызначаны для непалякаў? Стваральнікі Літоўскага Статуту, змагары супраць Люблінскай уніі стрыечныя браты Князі Мікалаі Радзівілы паводле \”даведкі\” рудога Тамаша аказваецца былі паланафіламі!!! Нават польскія нацыяналісты гэткага шоку ня вытрымаюць. Берасьцейскае кальвінісцкае выданьне Біблі было на польскай мове і прызначаўся гэта шыкоўны рэнэсансавы фаліянт ў першую чаргу для арыстакратаў і адукаванай шляхты ў Польскім каралеўстве і ў ВКЛ. А гэтая публіка і толькі яна, якраз і вызначала палітыку. Уся адукацыя ішла з Эўропы праз Польшчу і мадэрновыя ідэі таксама не з Масквы патраплялі да вялікакняскага і каралеўскага двара. На якой мове трэба был пісаць гэтым ужо досыць спаланізаваным праз каталіцтва сэнатарам? Калі вы хочаце распаўсюдзіць ідэі Рэфамацыі і ў Польшчы (ягайлаўская унія з каталіцкай Польшчай была для Радзівілаў палітычна непрыймальнай) – было б глупа зьвяртацца да палякаў на загад пісару земскаму \”па руску\” а не іншым языком і літарамі. У той жа час моўная арыентацыя Князя Радзівіла была выключна вялікалітоўскай. Тэстамант Князя таксама напісаны па вялікалітоўску. Такую пазіцыю займалі ўсе Радзівілы-кальвіністы. Нават Князь Мікалай Сіротка,канфэсійна здрадзіўшы бацьку пад неверагодным ціскам езуітаў, пакінуў нам выдатныя дакумэнты пра Нясьвіж на вялікалітоўскай (або, як цяпер кажуць беларускай) мове. Плён бацькоўскага выхаваньня ня выкарчавалі нават езуіты.

Саянаў: Ніхто калом у палякі ня гоніць. Проста такія мы тут людзі, што за мядзяк і мамку, і татку, і родную хатку. Менавіта за мядзяк.  === Усе людзі такія. Я не кажу, што ўсе здольныя некага прадаць, але ўсе шукаюць выгоды для сябе. Пойдзе толькі тая справа гладка, якая нясе выгоды. Палякі такую выгоду прапанавалі карыстаючыся тым, што ўласна беларускія ўлады нічога ў гэтым напрамку для ўзьняцьця свайго, беларускага, ня робяць. Наадварот распаўсюджваюць маскальшчыну. У беларускай прасторы – вакуум, ну дык палякі ў гэтым убачылі спрытны момант запоўніць яго пальшчызнай.ТОЕ ШТО ЯНЫ РОБЯЦЬ – ГЭТА ЎДАР (КАМЕНЬ) У СЬПІНУ БЕЛАРУСІ.

“Вы Польшчу (чытай Эўропу, бо Польшча сябар Эўразьвязу) лічыце ніяк ня меншым для нас злом (прасьцей кажучы, ворагам), чым Расею”.   ===   Я не кажу, што Эўропа нам вораг, я кажу, што сёньня, у такім выглядзе, які маем, і мы Эўропе не патрэбныя, і Эўропа нам (у пляне ўваходжаньня у ЭЗ). Я кажу, што цяпер трэба думаць не аб Эўропе, А АБ САБЕ. Чытай, змагацца за сваё жыцьцё, каб выжыць, пасталець, і ўжо пасьля (калі ўбачым вагоды) думаць, ісьці ў той саюз, ці не. Што тычыцца “дзьвух франтоў”, дык яго (другі) ПАЛЯКІ АДЧЫНІЛІ, не беларусы. Тое, што яны робяць (апалячваньне) дае падставы для такіх высноваў. А ці змагацца на два фронты, як вы пішаце, ці не, гэта залежыць ад таго, патрэбна вам Беларусь (свая беларуская краіна, беларуская мова, беларуская культура), ці не. Ці мо вам Польшча ўсё гэта цалкам заменіць на сваё, чым і задаволіць.

“Маеце слушнасьць толькі ў тым сэнсе, што для ўступленьня ў ЕЗ трэба мінімальна дасягнуць адпаведнага эканамічнага ўзроўню”.   =====  Ага. Раз-два узялі! Ура, дасягнулі! Прасьцей простага. Толькі скажы тры разы рэкс пэкс фэкс і узровень у вас у кішэні. Не толькі эканамічнага, але проста ўзроўню, які зробіць магчымым падымаць пытаньне ад уваходжаньні у ЭЗ. Узроўню грамадзкага, узроўню эканамічнага (адно з чаго: распачаць і закончыць прыватызацыю аб`ектаў беларускай эканомікі й зямлі ГРАМАДЗЯНАМІ БЕЛАРУСІ, што дасьць магчымасьць стварыць нацыянальную эканамічную эліту), узроўню ў заканадаўстве, узроўню нацыянальнага адраджэньня такога мінімальнага значэньня, які робіць беларусізацыю краіны і, адпаведна, адраджэньне беларускай культуры неадваротным і несупынным.

І яшчэ па тэме. Згадайце калі ласка на недалёкае мінулае. Польшча не была шчэ сябрам ЭС. У Польшчу ездзілі немцы, чэхі, славакі, літоўцы, украінцы, расейцы, плойма народу іншага грамадзянства, у тым ліку й палякі па нацыянальнасьці. Вы ж не адмаўляеце, што у тых краінах ёсьць палякі? Ці чулі вы пра “карткі апалячанага” для тых жа германцаў альбо расейцаў ? Не, іх не было. А чаму? Ці мо палякі не былі зацікаўленымі, каб германцы альбо расейцы, што наведвалі Польшчу, ведалі польскую мову ды ведалі як правільна любіць Польшчу? Мо зажурыліся прапанаваць гэта ім? Ды каб іх германцам ці расейцам прапанавалі, дык адразу б у “лыч” зарабілі! Мо для каго з народаў іншых краінаў такая праграма па навучаньню любіць пальшчызну была прапанаваная? Не! І што? Былі перашкоды для наведаньня Польшчы бяз тых “картак апалячанага”? Дык чаму яны палічылі, што беларусам іх трэба прапанаваць? Ды й нашыя грамадзяне ня мелі нейкіх дадатковых праблемаў. Такім чынам, гэта спатрэбілася для іншых мэтаў. Мэтаў пакрысе “падчапіць” беларуса й апалячыць. Павярнуць да сваёй мовы, культуры й зацягнуць у сфэру інтарэсаў Польшчы. Больш яны ні на што не патрэбны! Гэта можна разглядаць толькі як адну з мудрагелістых (на думку стваральнікаў) “канструкцыяў” польскіх “інжэнэраў-паліттэхнолягаў”. Больш нішто!

Вялікая Літва твая Айчына: \”ja Litwin polskaj kultury\” (StralcouKarwacki) === Вось нарэшце адкрыта выказаўся гэты спаланізаваны пэрсанаж. А што такое быць палякам, немцам. маскалём? А толькі тое , што быць палякам,немцам,маскалём – менавіта па культуры.
І больш нічога ня трэба для поўнага а
палячваньня, анямечваньня, абмаскальваньня. Гэта ёсьць якраз тая мэта,якую ставілі польскія нацыяналісты дзеля вынішчэньня Літоўскай дзяржавы і нацыі. Польскі каталіцкі касьцёл моцна нацыяналістычны (РПЦ таксама) заўжды выконваў задачу асіміляцыі і паглынаньня (выяданьня знутры) літвінаў, жамойтаў, украінцаў. Жамойты высьпелі для самостойнасьці,дэпаланізавалі касьцёл, стварылі дзяржаву, украінцы таксама, нават праз узброены супраціў паланізацыі ў даваеннай Польшчы, давялі сваё права на свабоду. Літвіны (прыняўшы з падачы маскалёў мянушку \”беларусы\”) моцна церпяць з прычыны мэнтальных паразаў сьвядомасьці і цяпер балансуюць на грані нацыянальнага выжываньня. Але ёсьць надзея. Патроху нараджаецца сьвядомая нацыянальная эліта. Пакуль, на жаль, толькі ў гуманітарнай сфэры. Востра неабходныя бізнэсмэны, зацятыя (па Вэбэру) палітыкі-інтэлектуалы.  Трэба пасьпець хутка прайсьці гэту дарогу ад маргінальнага праваслаўніцкага жлобства да стану Свабоды. Ёсьць падставы спадзявацца, што уплывы расескага праваслаўніцтва, як ідэалагічнага інструмэнту Масквы, будуць катастрафічна падаць і не дапамогуць асімілятарам і марыянэткам Расеі ніякія праваслаўніцкія радыёстанцыі. У супрацьстаяньні Захаду РПЦ канчаткова палітызуецца і ператворыцца ў прапагандовы інстытут кшталту цяперашняга радыё \”Голос России\”. Там сёньня самы гарлівы русскій патрыёт-путінец Кургінян , ды і той армянін.

Саянаў: Шчэ прапаную ўсім таксама твор аднаго зь вельмі паважаных мною людзей. У маёй душы ёсьць таксама й для яго прастора.  =====
О, КРЫЎСКАЯ ЗЯМЛЯ…
Чаму зьняслаўлена, свабоды любае здавён пазбаўлена? О, Крыўская зямля! Чаму Ты поішся сьлязьмі гаручымі? Чаму Ты поўнішся бядой пякучаю?… Бо Ты, зямля крыві, не валадарная і не магутная, раба бяздомная, раба пакутная… Раба, не валадарная!.. Дык вось чаму Твой лік загіджаны, красы пазбаўлены, дык вось чаму Ты, ясная, зьняслаўлена! Зьняслаўлена, пакрыўджана, ў славян сям`і паніжана…

Крывёй сыноў Тваіх куплялі славу гучную на Грунвальду палёх. Ад дзікае арды баронячы Заход, Тваіх бацькоў касьцісты вал палёг! Безыменнаю, а ўсё ж Тваёй крывёй паліты Хоціма даліны і па-над Калкаю-ракой маскальскія нізіны… Арошаны крывёй Тваіх сыноў іпранскі край,  Само-Сьера, Рэйн, Ара, По, сівы Дунай!.. О так, гаротныя крыўцы ламалі косьці за чужую славу, сваёй крывёй і мазалём ішлі купляць чужынцам славу! Сабе ж? Ды што сабе жадаці мог прадвечны раб чужое думкі?! Найбольш хіба прыгону лепшыя варункі… Бо што ж, калі прывык чужых багоў ў чужацкай мове славіць, з чужыны браць чужацкі полер і чціць чужы на сьцягах колер! Нясьці свае чужынцам думы, адзетыя ў чужацку ша́ту, і верным быць сваёму ка́ту… Раба, не валадарная!.. Дык вось чаму крывец кару яловую у хлеб мяшаў! Чужыя ж каланісты чысьцейшае зярно стругамі гналі ў Рыгу… А нам-то што? Дармо. Паном іх панскі Бог спрыяе… У нас свайго няма… А Дзедка-Дамавік, той штось гуляе… О, Крыўская зямля! О, волатаў нашчадкі!..

Саянаў – Адлегламу: Беларуская нацыянальная эліта пастраляна ды забыта!

Руплівы літвін: Спалячанаму літвіну Стральцову-К., а значыць фактычна ўжо нелітвіну трэба самасьцьвердзіцца, а таму паводле псіхалогіі ўсіх манкуртаў ён робіцца найбольш актыўным вынішчальнікамі свайго этнасу. Гэтую акалічнасць адзначаў Ульянаў У.І. (Ленін) гаворачы пра рускі шавінізм Дзяржынскага і Арджанікідзе на Каўказе : \”Обрусевшие националы всегда пересаливают по части истинно русского настроения…\”  Законы ВКЛ (Літ.Статут) былі накіраваныя супраць польскай экспансіі на землі Літвы і этнічных палякаў з Мазовіі ў нас практычна не было. Пра супрацьстаяньне паланізацыі нашай эліты, а менавіта Вітаўта, Радзівілаў, Хадкевіча, Сапегі , Валовіча ды інш. вельм добра вядома. Так званая Русь не была нейкім этнасам але толькі канфэсійна арыентаванай на Бізантыю часткай літоўскага (заходне- балцкага) этнасу. Моўная славянізацыя ажыцьцяўлялася напачатку булгарскімі папамі-місіянэрамі (царкоўна-славянская мова,фактычна старажытна-булгарская, таму так і мянуецца царкоўнай , што навязвалася праз бізантыйскую царкву) . Чым далей ад навукі праваслаўнікаў тым больш насельніцтва вёскаў карысталася сваёй роднай балцкай мовай.Аналагічная моўная асіміляцыя адбывалася ў рэгіёнах каталіцкай місіі польскага касьцёлу. Там ішло паступовае выцясьненьне жмудска-аўкштайцкіх балцкіх гаворак і замена іх на польскую мову. У пэрспэктыве жмудзкая мова мусіла быць зьліквідаванай. Польскія ксяндзы даволі цынічна казалі пра нас балтаў: \”іхнай сабачай мовы Бог неразумее\” . Вось такая ішла славянізацыя = русіфікацыя + паланізацыя. Аналагічна немцы германізавалі усходніх балтаў – прусаў. Асобныя прадстаўнікі прускага этнасу, ўжо манкурты пазьней выступалі на культурна-палітычнай сцэне Эўропы, як \”немцы са знакам якасьці\”.

Большасьць польскіх гісторыкаў традыцыйна з нацыяналістычнымі паглядамі перабольшваюць значэньне польскай мовы для літоўскай арыстакратыі 16 ст. Нават такая параўнальна аб\”ектыўная дасьледчыца Рэфармацыі, як Urszula Augustyniak ,тут не выключэньне. У зборніку \”Тэстаменты эвангелікув рэформованых в Велькім Ксенстве Літэвскім\”, Варшава,1992, яна зьмяшчае тэкст пазьнейшага польскага перакладу з \”рускай\” мовы арыгіналу Тэстамэнту Князя Мікалая Радзівіла, датаванага 27 мая 1565 г., за дзень да сьмерці Князя ў Вільні. Нават у перакладзе больш паўтара дзесятка словаў вялікалітоўскіх (беларускіх), якія патрапілі з арыгіналу. Перапіска Князя Мікалая Радзівіла званага Рудым з каралём Стэфанам Баторыям падчас вайны спрэс на вялікалітоўскай мове, красамоўнай і лёгка чытабэльнай. як бы сёньня напісанай. Бібліятэка АН. Дакумэнты, пісаныя кірылкай на вялікалітоўшчыне, Князя Мікалая Сіроткі сына Радзівіла, званага Чорным мне паказваў у Нясьвіжы у ксэракопіях мінскі гісторык N… Калі дакумэнт на сяньні апублікаваны, я вам пазьней паведамлю.

Міцкевіч, Дунін-Марцінкевіч, Фадзей Булгарын, Пілсудскі, а тым больш Франц Багушэвіч былі \”дрэннымі палякамі\” хоць усе яны валодалі польскай мовай. Першы ўважаў Літву за сваю Айчыну, Пілсудскі прыняў лютэранства, а Багушэвіч наогул \”з глузду зьехаў\” – выракся Літвы і Польшчы ды стаў піярыцца як беларус. Ну, а Зэнэк наш Пазьняк дзеля калярыту падпусьціў у вершы палянізмаў. Каталік – Зянон, што зь яго возьмеш…але не зпалячаны.

Aleś Jurkaviec: Сп. Gorliwy, я, вядома, разумею, што шляхотная справа стварэння на роўным месцы новай нацыі без бачных на тое аб’ектыўных падстаў і перадумоў – справа цяжкая, няўдзячная і нервовая, і адсутнасць хоць бы нейкіх рэальных поспехаў у выбраным напрамку дзейнасці будзіць агрэсіўнасць і нянавісць да ўсіх тых, хто нібыта “ставіць палкі ў колы”. Аднак жа Вы, калі кідаецеся на апанентаў з раз’юшаным брэхам, хоць перад гэтым азнаямляйцеся, якія ідэі кожны з іх адстойвае. Закіды наконт Месіі і месіянства – відавочна не па адрасе.

Адлеглы (б. Здалёк): Выклікае пратэст неабдуманая або нават правакацыйная тэза:
>>
Usich nas Litwinaj, ci to \”kultury polskaj\” ci to \”kultury ruskaj\” ci to \”kultury zmudzkaj\” jadnaje nazou i dziarzutwarennieWKL.<< Што за гэтым стаіць? Не яднаньне, падкінутае для наіўных, але падбухторваньне да сэпаратызму і рэанімацыя старых канфліктаў.
Менавіта на гэтай глебе абачлівыя жмудзіны не захацелі жыць у адной дзяржаве з паланізатарамі
(польская культура) і русіфікатарамі (руская культура). Толькі будучы літвінамі вялікалітоўскай культуры захаваем сваю мэнтальную ідэнтычнасць.

Filifionka: Учора акурат дыскутавала зь беларусікам, чый брат здаў у Тэль-Авіве іспыт на жыда. Вось мы й гаварылі пра іспыт на жыда й паляка. Я б не пайшла яго здаваць, а ён сказаў, што пайшоў бы, але з дуляй у кішэні. Памылка Рыбака, ей-Богу. Раз заявісься палякам ці жыдом – і гэта пачне ўнутры цябе разьвівацца, жыць уласным жыцьцём і зьмяняць цябе. Чаму нашыя суайчыньнікі, якія “здалі іспыт на маскаля”, так ненавідзяць беларускае? Бо ім здрада мыліць, і беларускамоўны беларус ім вочы коле ЯК НЯЗДРАДНІК.

Руды Тамаш: Прыведзеныя вамі факты – рэдкія выключэнні, якія адно пацвярджаюць правіла. Правіла палягае ў тым, што для пратэстантаў 16 ст. і наступнага часу галоўнай мэтай было распаўсюджванне іх вучэння, а не пэўная этнакультурная прыналежнасць. Таму яны з цалкам нармалёвай апартуністычнай логікай прапаведавалі на любой мове, якая выклікала воднук у аўдыторыі. У пачатку трохі карысталіся беларускай, а калі пабачылі прагрэс паланізацыі, кінулі гэтыя гульні. Нейкая ўмоўная антыпольскасць, як самі кажаце, з’явілася ў іх толькі ў 19-20 стст., калі той самы працэс нацыятварэння моцна прывязаў каталіцтва да пальшчызны ў адно ідэалагічнае вязьмо. Дый тое, расейшчына запанавала над пальшчызнай. Беларушчына нават не абмяркоўвалася. Паглядзіце на сучасных пратэстантаў. Я не адмаўляю культурнай самастойнасці і пэўнай палітычнай зараджанасці кальвінізма, але на нацыянальную канфесію беларусаў ён ніяк не цягне. Чарговы міф, як і адроджаная унія.  Дарэчы, якое іншае паходжанне прапануеце Цяпінскаму, патомнаму баярыну рускіх (не блытаць з расейскімі) земляў ВКЛ?

Адлеглы (б. Здалёк):не задавальняе – што пануюць кланавае чынавенства на ўсіх узроўнях… што паўсюль сустракаешся з панаваньнем самаўпэўненага хамства… што экспрапрыятарская ўлада працягвае кіпцістыя лапы да маёмасьці і эканамічных інтарэсаў грамадзян, асабліва эканамічна-самастойных… што ўлада ставіцца да грамадзян РБ, як да сваёй уласнасьці ці прыгонных… што няма руха ў Еўразьвяз, у каардынатах якога, пры мінімальнай заможнасьці, рэальна можна весьці жыцьцё «на здароў’е» з прыемнасьцю і атрымліваць задавальненьне, у бяспецы – ведаючы, што твае інтарэсы і правы рэальна абаронены, а ўлада працуе табе на карысьць – і што гэта яна *залежыць* ад твайго выбара!..

Нацыянальная памяць:  Хачу, каб мы пазбавіліся інфантылізму, ацэньваючы так званую “лацінскую цывілізацыю” a la Гарлівы. Нагадаю, што гвалтам і беззаконьнем у 17-18 ст.ст. у ВКЛ былі брутальна зрушаныя юрыдычныя дакуманты – Тэстаманты Яна Глябовіча, Мацея Кавячынскага, Зяновіча ды інш. уласьнікаў у Заслаўі, Кухцічах, Смаргонях. Іхнай уласнасьцю дагэтуль несправядліва карыстаецца рымска-каталіцкі касьцёл. Дык пра якія Правы чалавека можна казаць у грамадстве дзе нават “хрысьціяне” не цураюцца гвалту і крадзяжу (сьвятатацтва – царк.-славянск.)? Пра гвалт маскоўскіх праваслаўнікаў над Жыровіцкім царкоўным комплексам уніятаў, спадзяюся, вам ведама і без мяне.

Рэцэдывы гісторыі: Насамрэч ніхто ня ведае чым скончыцца рэалізацыя “карты паляка”. Дагэтуль гістарычна мелі месца страты вялізарных тэрыторыяў і насельніцтва
праз паланізацыю: Беласточчына, Віленскі Край улучна зь Вільняй. Значна большая эканамічная і палітычная свабоды ў Польшчы пацягнуць туды найбольш актыўных людзей з РБ. У гэтым няма аніякага сумневу. Калхозны тутэйшы рэжым прайграе на ўсе 100%. Я назіраю, як малады беларус-каталік, менскі работнік-будаўнік паступова паланізуецца тут праз курсы вывучэньня польскай мовы: свайго сына аддаў у польскую школу і стаў ідэнтыфікаваць сябе як паляка. Плануе пераехаць на працу (а мо й на жыцьцё) ў Польшчу. З другога боку прадпрыймальнікі з Польшчы і Літвы разглядаюць тэрыторыю РБ, як рынак для абслугоўваньня тутэйшай крымінальна-кампрадорскай эліты і подступ да расейскага рынку. Татальная русіфікацыя з боку рэжыму АГЛ фактычна спрыяе і паланізацыі. Аналогія маецца: 19ст., шалёная імпэрская русіфікацыя пасьля забароны уніі 1839 г. і паразы Паўстаньня 1863 г. выкінула навечна ў абдымкі палякаў незьлічоную масу літвінаў.

(канец цытаваньня дыскутантаў).

На жаль, далей дыскусія, дзякуючы ў асноўным спадарам пад нікамі “Гарлівы”, “Юркавец” і “Адлеглы” ператварылася ў псеўдаінтэлектуальную гаварыльню, сутнасьць якой выказаў сп-р пад нікам ВярнякМалайцы, пакрасаваліся ў рыторыцы ды філасофіі… Вось так і апошнія 20 гадоў рысуецеся адзін перад аднім замест таго, каб рэальна вырашаць праблемы. “Жахліва далёкімі былі яны ад народа” – гэта і пра вас, гнілая інтэлігенцыя. А краіна, як была ў ж*, так і застаецца…

У завяршэньне дадзенага раздзела (раздзел 2.2.) вельмі варта падкрэсьліць адзін факт: 15 траўня г.г. (праз тры месяцы пасьля пачатку вэрхалу) на радыё “Свабода” прабіўся філосаф і культуролаг Валянцін Акудовіч і даў інтэрвю карэспандэнту Віталю Цыганкову  (http://www.svaboda.org/content/Article/1115905.html). У перадачы пад назовам “Карта паляка” – пагроза для беларускай ідэнтычнасьці” сп-р Цыганкоў запытаўся: “Адныя кажуць, што “карта паляка” – гэта нармальная зьява падтрымкі дзяржавай, у дадзеным выпадку Польшчай, сваіх этнічных суайчыньнікаў за мяжой? Іншыя заяўляюць што гэтая практыка не адпавядае сучасным эўрапейскім прынцыпам нацыятварэньня? Як вы ставіцеся да карты паляка?. Ці можна сказаць, што вы ў пэўных сэнсе падзяляеце аргумэнты афіцыйнага беларускага боку? Ці вы лічыце, што карта паляка можа несьці нейкую пагрозу нацыянальнай еднасьці беларусаў?”

Акудовіч адказаў: “Адносна самой увагі дзяржавы да суайчыньнікаў за мяжой я стаўлюся, натуральна, станоўча. І магу толькі пашкадаваць, што беларуская дзяржава ня надта турбуецца аб этнічных беларусаў, раскіданых па ўсім сьвеце. Але ацэнка падобных практык заўсёды залежыць ад іх формаў і мэтаў, адносна канкрэтнай сытуацыі. Я толькі магу вітаць, што некаторая частка беларусаў атрымае магчымасьць спрошчанага выезду ў Польшчу і некаторыя іншыя выгоды. Але разам з тым, я не магу ня бачыць пэўнай пагрозы для фармаваньня беларускай ідэнтычнасьці. Бо праз “карту паляка” гэтыя людзі ўжо не ўмоўна, а цалкам рэальна будуць зьвязваць сябе з Польшчай і тым самым адстараняцца ад Беларусі. І калі сапраўды, як мяркуюць, іх можа быць 250 тысячаў, дык гэта ў значнай ступені ўскладніць працэс фармаваньня беларускай нацыі. Натуральна, я не хачу перабольшваць гэтую пагрозу для ”нацыяналізацыі” Беларусі, але не падзяляю меркаваньні тых, хто ня бачыць у гэтым ніякай праблемы. Я досыць рэдка падзяляю меркаваньні нашых уладаў. Але тут якраз адзін з тых рэдкіх выпадкаў, калі я зь імі салідарызуюся ў нейкай ступені. Дарэчы, для Літвы (дзе нацыянальная ідэнтычнасьць нашмат больш моцная) гэтая праблема выглядае яшчэ больш сур’ёзнай і іхняя занепакоенасьць мне зразумелая. Сёньня Эўропа робіцца аб’яданай геапалітычнай прасторай, і падыходы да сваіх суайчыньнікаў за межамі Эўразьвязу радыкальна мяняюцца. Падыходы “карты паляка” былі сфармаваныя ў іншую эпоху, калі дзяржавы былі замкнёныя ў сабе. Я ня ведаю, якія крокі павінна рабіць беларуская ўлада, каб яны былі і дэмакратычнымі і цывілізаванымі, і разам з тым мінімізавалі гэтую праблему. Але тое, што беларуская дзяржава і далей павінна пільна ўглядацца і аналізаваць гэты працэс, для мяне відавочна”.

 

 

2.3. Рэакцыя на “карту” прадстаўнікоў прапольскіх “грамадскіх” арганізацый у Беларусі.

Найбольшую колькасьць інтэрвю апалячаных беларусаў-літвінаў можна знайсьці ў матэрыялах перадачы радыё “Свабода” пад назовам “Як адаб’ецца ў Беларусі ўвядзеньне “Карты паляка”? (гл. www.svaboda.org/content/Transcript/1044618.html). Каметаваў іх выказваньні (быў грамадзкім рэдактарам) Пётра Рудкоўскі (на фота ўверсе №10) – тэолаг, філосаф, каталіцкі дыякан, сталы аўтар часопісу “Архэ”, тыднёвіку “Наша Ніва”. Рудкоўскі нарадзіўся ў Канвялішках Воранаўскага раёну. Закончыў Ягелёнскі ўнівэрсытэт, яму 30 гадоў.

Вядоўцам ад радыё “Свабода” быў Аляксандар Уліцёнак, які ўжо ў самым пачатку зрабіў пару істотных, будзем лічыць, ляпаў, паўтарыўшы некалькі тэзаў польскага імперскага міфу: “Варта нагадаць, што радзіма спадара Рудкоўскага – Воранаўшчына [а, можа, Беларусь? – Рэд.], 80 працэнтаў насельніцтва якой складаюць палякі [а, можа, апалячаныя беларусы-літвіны. – Рэд.]. Наагул, польская супольнасьць на Гарадзеншчыне – 300 тысяч чалавек. А ў цэлым па Беларусі 400 тысяч [а, можа, супольнасьць тых, хто лічыць сябе “палякам”? – Рэд.] паводле апошняга нацыянальнага перапісу. Дык ці будзе карта стымуляваць пошукі сваіх польскіх каранёў [а, можа, карэньчыкаў? Сапраўдныя ж карані беларуска-літвінскія! – Рэд.] у часткі беларускіх грамадзянаў?” І далей: “Што пачне пераважаць у гэтым працэсе: імкненьне да польскай культуры, магчымасьць наведваць у суседняй краіне тэатры, музэі, кнігарні, ці на першым месцы апынуцца эканамічныя, жыцьцёвыя пытаньні – магчымасьць атрымаць бясплатна візу і паехаць у Польшчу на шопінг?”

Вось адказы на гэтыя пытаньні.

Кіраўнік Таварыства польскай культуры Лідчыны Аляксандар Калышка: “Я б ня быў такім катэгарычным, што тыя, каго цікавіць польская культура, сёньня актыўна дзейнічаюць у польскіх арганізацыях. Гэта, мякка кажучы, перабольшаньне. Ёсьць яшчэ многа добрых сапраўдных палякаў па-за польскімі арганізацыямі. Так што тут будуць адыгрываць сваю ролю і самасьвядомасны аспэкт, і, канешне, эканамічны. Гэта разьдзяліць вельмі цяжка … Я лічу, вельмі важна тое, што ёсьць такія людзі, якія хочуць атрымаць гэтую “карту паляка” толькі з чыста маральнага пункту гледжаньня. Яны не зьбіраюцца нікуды ехаць … Некаторыя наўпрост кажуць: ведаеш, прабач, але я паляк і займаюся бізнэсам, і калі гэтая карта палегчыць маё жыцьцё, то я за карту. Але яны кажуць: каб я не займаўся бізнэсам, я таксама хацеў бы атрымаць гэтую карту. Я думаю, справы бізнэсовыя, эканамічныя, яны адыгрываюць ролю, але не галоўную”. Пры гэтым сп-р Калышка дадаў, што ў Польшчы на міжнародным фестывалі пры застольлі “польскія” калектывы зь Беларусі, з Расеі, з Украіны польскіх песень не сьпявалі, яны сьпявалі, скажам так, старыя савецкія песьні”.

Рэдактар часопісу “Magazyn Polski na uchodzstwie” гарадзенец Ігар Банцар (фота № 8): “Чым горшай будзе эканамічная сытуацыя ў Беларусі, тым больш прывабна будзе выглядаць гэтая карта”. Банцар зазначыў, што ў мерапрыемствах Саюзу палякаў, што не прызнаецца беларускімі ўладамі, апошнім часам стала ўдзельнічаць больш людзей. 

Камэнтар Рудкоўскага (1): На першы погляд, ажыцьцяўленьне гэтай ідэі павінна прывесьці да таго, што ўзрасьце колькасьць асобаў, якія маюць польскія карані [што гэта такое?! – Рэд.], але ня ведалі ці ведалі слаба польскую мову, гісторыю, польскія традыцыі. А “карта паляка” будзе стымуляваць інтэграцыю ў польскую культуру. Але ў мяне тут ёсьць пэўныя засьцярогі, рэфлексіі крытычнага характару. Мне падаецца, большасьць клюнуць на “карту паляка” са спажывецкіх матываў. Дома, на Воранаўшчыне, ужо чуў кпіны, што ўжо хапае такіх, хто чарговы раз згадаў пра сваю польскасьць тады толькі, як зьявіліся пэўныя выгады. Таму мне падаецца, што хоць і ня выключана спрыяньне польскасьці праз карту ў такім своеасаблівым вонкавым характары, але ня думаю, што гэта будзе мець адпаведны вынік і ва ўнутраным пляне. Пляне сьветапогляду. Пляне мэнтальнасьці сярод тых, хто лічаць сябе палякамі ў Беларусі” [не хвалюйцеся, пане Рудкоўскі, усё пачынаецца звонку, а потым залазіць унутр; гэта традыцыйная тэхналогія апалячваньня, якая пад прыкрыцьцём сталай расейскай імперскай агрэсіі ўжо стагоддзі выкарыстоўваецца польскімі імперыялістамі ў Вялікай Літве-Беларусі. – Рэд.].

Рабочы, Яўген Лясоцкі, якому ўжо за сорак і які вядзе свой польскі радавод ад 1424 году, кажа: “Адам Міцкевіч пісаў: “O, Litva, ojczyzna moja…”, а Якуб Колас: “Мой родны кут, як ты мне мілы…” І гэта цалкам увамне спалучаецца. Мне блізкія яны абодва настолькі, што зь мяне ўжо гэтага ня выдраць, дзе б я ні быў … Калі ў чалавека ёсьць культура – яна ніколі не забудзецца. І калі ёсьць Радзіма – яна ніколі не забудзецца”.  Спадар Лясоцкі дадаў, што будзе старацца атрымаць “карту” для сваёй дачкі, каб яна магла атрымаць у Польшчы адукацыю. Сам вырашыў дамагацца “карты” толькі тады, калі ў Беларусі наступіць дэмакратыя й свабода. Апошнім часам ён зважае на тое, што ў польскія арганізацыі ў Горадні пачалі ўступаць шмат новых людзей, каб атрымаць “карту” і тым самым свабодна выяжджаць у Польшчу на працу. 

Гарадзенская мастачка Валянціна Брысач схільная думаць, што па “карце паляка” будуць зьяжджаць маладыя людзі, а ёй не хацелася пакідаць радзіму нават у савецкія часы. А што да таго, ці страціць ад гэтага беларуская культура, у яе свой погляд. 

80-гадовы Ежы Цішкоўскі (фота №5) адказаў вельмі своеасабліва і годна: “Ну вось тут у Беларусі церпяць бедныя людзі, лупяць іх кіямі ўлады, садзяць у вязьніцу. А я, ведаеце, упарты такі: дзе лупяць, дзе зьдзекуюцца, я туды прымыкаю”.

Камэнтар Рудкоўскага (2): “Пытаньне, наколькі беларуская культура выйграе альбо прайграе, актуальнае з таго, што шэраг асобаў, якія мелі стасункі зь ёй ці маглі іх мець, палянізуюцца. Можна чакаць, што нават людзі з устойлівым сьветаглядам таксама пачнуць шукаць нейкія магчымасьці аднесьці сябе да палякаў – выканаць тым самым аўтапалянізацыю зноў жа за кошт беларускай культуры. Такім чынам, пэўная небясьпека ёсьць, але ня думаю, што яна вельмі вялікая”.

Ксёндз Віктар Міхевіч, які служыць у Віцебскай дыяцэзіі, перакананы, што кардынальных зьменаў з увядзеньнем “карты паляка” ня будзе: “У заходніх касьцёлах, у Гарадзенскай дыяцэзіі – і так польская мова пераважае ў касьцёле [істотнае прызнаньне, якое патрабуе паставіць пытаньне: чаму так?! – Рэд.]. Вернікі ёй актыўна карыстаюцца падчас службаў, сьвятары таксама. Я думаю, нічога ў гэтым сэнсе асабліва ня зьменіцца. А што тычыцца ўсходняга касьцёлу – Менскай, Віцебскай, Магілёўскай дыяцэзіі – тыя ўстаноўкі, якія ёсьць – з арыентацыяй на беларускую мову, яны і застануцца”. Ксёндз перакананы, што з польскім касьцёлам у Беларусі кардынальна нічога ня зьменіцца: “Касьцёл аддзелены ад дзяржавы, ад нейкіх палітычных формаў, законаў, уплываў. Тыя ўстаноўкі, якія ўжо ёсьць у касьцёле, яны і застануцца. Як я бачу, у касьцёле вельмі хуткімі тэмпамі разьвіваецца беларуская мова. І нават больш і лепш яна ўжываецца ў касьцёле, чым у дзяржаўных установах. Я думаю, нічога ў касьцёле ня зьменіцца, абсалютна” [прабачце, а калі паланізатарская дзейнасьць праз касьцёл на Гарадзеншчыне і Берасьцейшчыне застанецца – гэта што, нармальна?! – Рэд.]

Камэнтар Рудкоўскага (3): “Каталіцкі касьцёл у Беларусі даволі разьмежаваны ў моўным пытаньні: ёсьць каталіцка-польская Гарадзеншчына і пераважна беларускамоўныя астатнія дыяцэзіі. Тэндэнцыя ў накірунку польскасьці павялічыцца ўнутры польскага касьцёлу. Тым больш, нядаўна мне стала вядома, што прадстаўнікі незалежнага Саюзу палякаў Беларусі накіравалі зварот да архібіскупа Кандрусевіча з просьбай нейкім чынам паспрыяць захаваньню польскасьці ўнутры каталіцкага касьцёлу. Хоць я б гэтага занадта не драматызаваў. З той, у прыватнасьці, прычыны, што незалежны Саюз палякаў вельмі прыхільна і добразычліва ставіцца таксама да беларускага адраджэньня [ужо даўно так ня ставіцца! – Рэд.]. Таму, думаю, яны ня будуць перасьледаваць свае мэты за кошт беларускай культуры [ужо перасьледуюць! – Рэд.]”.

Палітычны аглядальнік міжнароднага парталу “Vider Europe” Раман Якаўлеўскі зьвяртае ўвагу на тое, што закон аб “карце паляка” польскі Сэйм прыняў яшчэ восеньню мінулага году, а вэрхал вакол гэтага дакумэнту беларускія ўлады пачалі толькі апошнім часам пасьля таго, як пераканаліся ў тым, што самаабвяшчэньне незалежнасьці Косава робіцца непазьбежным: “Невыпадкова па часу супалі косаўская незалежнасьць з той бурнай рэакцыяй афіцыйнага Менску на ўвядзеньне “карты паляка”. Нейкія буйныя галовы, прычым ня толькі ў правячых колах Менску, але і ў Маскве гавораць пра “наваградзкі трохкутнік”, дзе беларускае Косава ў выглядзе польскай аўтаноміі можа ўзьнікнуць. І тут трэба прыгадаць, што ўпершыню гэта меркаваньне ў Менску прагучала яшчэ гадоў сем таму з вуснаў вядомага расейскага палітоляга Вячаслава Ніканава. Падкрэсьліваю, што ён з’яўляецца ня толькі прэзыдэнтам фонду “Политика”, пра што многія ведаюць, але і ж кіраўніком дзяржаўнай праграмы “Русский мир” [на жаль, тыя беларусы, якія знаходзяцца на ўсход ад Гародні й Берасьця, ня чуюць пра “Крэсы всходне”, таму ім на вушы можна вешаць і пра Ніканава, і пра Іванова зь Сідаравым… – Рэд.].

Камэнтар Рудкоўскага (4): “Карта паляка” – пэўны ўдар па ўладзе. І сымбалічны, і, магчыма, таксама палітычны. Бо рэжыму ўдалося даволі эфэктыўна раскалоць палякаў. Ну, а тут з боку “непаслушэнцаў” вось такая спэкулярная прапанова – яна вітаецца грамадзкасьцю! [няўжо?! – Рэд.] У выніку – пройгрышны момант для рэжыму. Адсюль тая амаль даведзеная да абсурду інтэрпрэтацыя дзяржаўнай прапаганды сутнасьці “карты паляка”. Так, гэтая ідэя адназначна забалела беларускаму рэжыму” [яшчэ раз нагадваем: у нас цяпер рэжым беларусафобскі! – Рэд.].

Камэнтар Рудкоўскага (заключны): “Каб беларускае грамадзтва разьвівалася ў нармальным кірунку – то бок станавілася эўрапейскім [крытэр усё больш сумніўны. – Рэд.], некаторыя кажуць пра неабходнасьць гамагенізацыі (як мага большай аднастайнасьці). Аднак разнастайнасьць, дыфэрэнцыяцыя на справе зьяўляюцца тым чымсьці натуральным, што дапамагае падлучацца да сучаснага разьвітага грамадзтва ў культурным пляне. Вельмі важна, каб паасобныя субкультуры, якія ўтвараюць яго, разьвіваліся. Паглыблялі сваю ўласную тоеснасьць. Беларускую – як дамінуючую культуру [на фоне рэальнага этнацыду беларусаў падобнае ёсьць ня больш чым “добрымі хэньцямі”, што на справе зьяўляецца своеасаблівай формай крывадушша… – Рэд.]. Але й каб тыя самыя палякі не былі фіктыўнымі ў сваёй тоеснасьці… [вы пра апалячаных беларусаў у Беларусі? сапраўды пра іх?.. – Рэд.] Дзякуючы гэтаму дыялёг унутры грамадзтва робіцца больш шчыры, больш празрысты. Безумоўна, часам гэта можа спрыяць і напружаньню. Паляк, які індыфэрэнтны да сваёй тоеснасьці, здавался б, менш праблемны ў грамадзтве. Але адначасова зь ім няма й асаблівага дыялёгу! Важна, каб чалавек жыў маральнымі, духоўнымі прынцыпамі той сыстэмы каштоўнасьцяў, якую ён вызнае. Каб яна была зьместам ягонага жыцьця [а можа, важней, каб сістэма каштоўнасьцяў чалавека адпавядала гістарычнай праўдзе (у т.л. праўдзе пра яго ўласнае паходжаньне , а таксама прынцыпам гуманістычнага прагрэсу? – Рэд.]. Тады дыялёг унутры грамадзтва становіцца больш рэальны, больш крэатыўны” (канец цытаваньня матэрыялаў перадачы).

Нібы вышэй пададзенага было мала, радыё “Свабода” ў адмысловай перадачы “Чаму беларускай ўладзе не спадабалася “Карта паляка”” (гл. www.svaboda.org/content/Article/977181.html) вырашыла дадаткова даапытаць лідэра непрызнанага Міністэрствам юстыцыі Зьвязу палякаў Беларусі Анжаліку Борыс (фота №7). Тая выказала перакананьне, што заклапочанасьць беларускіх уладаў “картай” – неабгрунтаваная. Ніякай “пятай калёны” ў Беларусі ня зьявіцца: “Па-першае, ідуць перамовы паміж міністэрствамі замежных справаў адной краіны і другой. А як чалавек, я лічу, што нічога крыўднага для Беларусі няма ў гэтым [не “лічыць” за іншых трэба, а запытацца… – Рэд.]. Таму што гэта звычайная справа: людзі, перш за ўсё, атрымаюць візы. Грамадзяне Беларусі атрымаюць візы на ўезд – ну, дык што ў гэтым дрэннага? Бо ў тым, што людзі будуць мець візу, я ня бачу нічога кепскага” [пра ўсё іншае маўчым? – Рэд.] … Так многія краіны робяць. Ёсьць “Карта літоўца”, ёсьць “Карта Ўкраіны”, ёсьць “Карта грэка”. Калі ёсьць такая зацікаўленасьць, то, значыць, людзі гэтага жадаюць. Бо, каб не было зацікаўленасьці, то нічога і не рабілася б”.

У гэтай жа перадачы старшыня праўладнага “Саюзу палякаў на Беларусі” Юзэф Лучнік зьвярнуў увагу на іншы асьпект: “Многія актыўныя сябры [нашай арганізацыі] маюць забарону на ўезд [у Польшчу]. Ня выключана, што аўтаматычна яны будуць мець забарону і на атрыманьне “Карты паляка”. Таму я ня бачу, каб хтосьці ў нашай арганізацыі выяўляў вялікую цікавасьць да гэтага закону. Гэта тычыцца некаторых дырэктараў школаў з польскай мовай выкладаньня, настаўнікаў, супрацоўнікаў газэты “Глос з-над Немна”. У гэтым пытаньні я зьвяртаўся ў вышэйшыя органы Польшчы — на падставе чаго так робіцца. Але адказу не атрымаў”.

Пададзім яшчэ адзін лютаўскі матэрыял радыё “Свабода”, дзе ў якасьці інтэрвюэра выступіў карэспандэнт “Газэты выборчай” у Беларусі Андрэй Пачобут (фота №9) (www.svaboda.org/content/Transcript/1002759). Але на пачатак пададзім пасыл вядоўцы, у ролі якога выступіў Юры Дракахруст: “Андрэй, здаецца, спрыяньне замежным сумпляменьнікам тытульнай нацыі зьяўляецца дастаткова распаўсюджанай практыкай у сьвеце. Напрыклад, Нямеччына і Ізраіль заўсёды дбалі пра адпаведна немцаў і габрэяў ва ўсім сьвеце, Расея мае праграмы падтрымкі суайчыньнікаў. Што тычыцца Расеі, то яна часам нават робіць ціск на суседнія краіны, дамагаючыся захаваньня правоў расейскай мовы – мовы расейцаў, што жывуць у гэтых краінах. Дык чым тут адрозьніваецца падыход Варшавы? І больш шырокае пытаньне — наколькі такая палітыка падтрымкі этнічных суплямненьнікаў стасуецца з грамадзянскім прынцыпам пабудовы нацыяў, які зараз прыняты за аксіёму ў Эўразьвязе і які быў ад пачатку закладзены ў падмурак Злучаных Штатаў?” Вось як тады адказаў Пачобут: “Сапраўды, падобныя да “карты паляка” дакумэнты маюць Літва, Грэцыя, Вугоршчына, Славаччына, Нямеччына і Расея, якія актыўна падтрымліваюць свае дыяспары. Гэта выглядае абсалютна натуральным, што дзяржава клапоціцца пра сваіх суайчыньнікаў, што жывуць за яе межамі [якія ж яны суайчыньні, калі жывуць за межамі?; а калі яны суайчыньнікі Польшчы, чаму не сабралі манаткі й ня зьехалі? хочам быць вернымі Польшчы, атрымліваць ад яе прывілеі, але пры гэтым яшчэ і карыстацца гасьціннасьцю беларускага народу? для чаго?!. – Рэд.]. Я ня бачу тут нейкай супярэчнасьці [“паляк” у Беларусі па гэтым пытаньні ўвогуле выказвацца не павінен; пра гэта – бачыць ці ня бачыць супярэчнасьці – трэба пытацца ў беларусаў. – Рэд.]. Уступленьне Польшчы ў Эўразьвяз не азначае, што зьнікла польская нацыя. Я хачу зьвярнуць увагу на тое, што згодна з дзейным польскім заканадаўствам любы грамадзянін Беларусі мае права на паўгады ехаць па запрашэньні фірмы працаваць у Польшчу. Стан уладальніка “карты” будзе адрозьнівацца тым, што яму ня трэба будзе праз 6 месяцаў вяртацца ў Беларусь, атрымліваць наноў запрашэньне і ізноў ехаць [істотныя нюансы нібы не заўважаны. – Рэд.]. Вы, Юры, сказалі пра падвойную ляяльнасьць. Дык яна характэрная для ўсіх нацыянальных меншасьцяў, я зьяўляюся ляяльным грамадзянінам Рэспублікі Беларусь, але я таксама і паляк, і мне неабыякавая Польшча, неабыякава тое, што там адбываецца. Мне гэта падаецца абсалютна нармальнай зьявай. Гэтая зьява можа прынесьці карысьць як Польшчы, так і Беларусі, бо польская меншасьць, як і любая меншасьць, зацікаўленая ў тым, каб былі прыязныя, добрасуседзкія адносіны паміж краінамі [а паміж народамі? – Рэд.]. Варта пра гэта памятаць, калі аналізуюцца апакаліптычныя прагнозы, якія часам падкідае “Советская Беларуссия” [а падзеі на Беласточчыне, дзе ў выніку этнацыду “зьнікла” паўмільёна беларусаў-літвінаў – гэта таксама “апакаліптычныя прагнозы” ці гэта ўсё ж ФАКТ?! – Рэд.]. Польшча падтрымлівае незалежнасьць Беларусі, і гэта стратэгічны накірунак польскай зьнешняй палітыкі. І Польшчай ня будуць падтрыманыя дзеяньні, якія аслабляюць ці шкодзяць незалежнасьці Беларусі [шкода ўжо адбылася! а якая яшчэ адбудзецца?!  – Рэд.]. І гэта не фанабэрыя польскіх правых палітыкаў, гэта аксіёма, якой прытрымліваюцца ўсе палітычныя сілы Польшчы. Тут, напрыклад, можна прыгадаць спробу абвяшчэньня польскай аўтаноміі ў Літве [у Летуве няма палякаў у такой жа ступені, як і ў Беларусі. – Рэд.]. Гэтая спроба не была падтрыманая Польшчай, бо яна пасьлядоўна падтрымлівала незалежнасьць Літвы. Калі ў нейкай фантастычнай плашчыні ўявіць сабе, каб нейкія авантурныя дзеяньні сыходзілі ад польскай меншасьці ў Беларусі, яны абсалютна не былі б падтрыманыя і не знайшлі б ніякага паразуменьня ў Польшчы. “Карта паляка” – гэта дапамога польскай дзяржавы для суайчыньнікаў за мяжой. І нічога больш”.

І, нарэшце, у якасьці апошняга інтэрвюэра з “польскага” боку падаем допіс, які дазволіў сабе ў сваім ЖЧ гарадзенскі “паляк” Андрэй Пісальнік (pisalnik.livejournal.com/114439.html; фота №6). Ён журналіст адной польскай газеты ў Беларусі. Вось яго меркаваньне [зазвычай мы сабе такога не дазваляем, але тут хай будзе на мове арыгіналу. – Рэд.]: “Через два месяца войдет в жизнь закон о “Карте поляка” – документе, который будут выдавать в польских консульствах и который дает определенные права и привилеги (бесплатную национальную визу, право на работу, учебу итд в Польше) лицам польской национальности, проживающим на территории бывшего СССР. В связи с приближением начала выдачи “Карты поляка” в Беларуси наблюдается ажиотаж вокруг изучения польского языка. На курсы стали массово записываться и стар и млад, так как знание языка является одним из необходимых условий получения “Карты поляка”. Против введения Польшей “Карты поляка” не протестовало ни одно правительство (мне по крайней мере об этом неизветсно), кроме белорусского. Но, об адекватности официального Минска – рассказывать не надо… Оказалось, однако, что забота Польши о своих соотечественниках за рубежом вызывает также совершенно неадекватную реакцию у части национально-ориентированной оппозиции. Вот тут можно прочитать совершенно чудесную дискуссию по данному поводу. Там высказываются в частности мнения о том, что Польша, вводя “Карту поляка”, осуществляет ползучую полонизацию и чуть ли не оккупацию Беларуси. Говорится также, что у Беларуси есть два исконных врага – Россия, которая сегодня осуществляет контроль над “синеокой”, русифицируя и порабощая белорусский народ при помощи Лукашенко и его марионеточного правительства, а Польша осуществляет свои коварные замыслы снизу, полонизируя и порабощая несчастных белорусов посредством охмуряющей деятельности ксендзов и католического костела (привет православным БПЦ МП), а теперь еще и “Карты поляка”. Я, как человек имеющий некоторое отношение к тому, что закон о “Карте поляка” был принят и вскоре начнет действовать, хочу ответственно заявить тем, кто видит в этом какую-то диверсию против беларушчыны:  Все, кто так думает – НЕДАЛЕКИЕ, ЗАКОМПЛЕКСОВАННЫЕ МУДАКИ!!! Надеюсь, что данное заявление восприняли на свой счет очень немногие [мы ўспрынялі ўсё адэкватна, што і адлюстравалі ў назве дадзенага артыкула. – Рэд.].

У дадзеным раздзеле мы вымушаны паінфармаваць нашых чытачоў пра яшчэ адзін вельмі непрыемны факт. Калі пазіцыю радыё “Свабода” можна лічыць хоць трохі амбівалентнай (каля 15-20% інтэрвюэраў усё ж у той ці іншай ступені прадстаўлялі інтарэсы беларускага боку), дык для нас нечаканым сталася абсалютна прапольская пазіцыя сайта “Пагоня” (рэдактар Мікола Маркевіч). Ня ўсе матэрыялы, пададзеныя на гэтым сайце, створаны супрацоўнікамі рэдакцыі “Пагоні”, але і тыя, якія ўзяты аднекуль, усё роўна маюць выключна прапольскую накіраванасьць. Падумаўшы, прычыны гэтага мы выявілі, але факт застаецца фактам… Менавіта таму матэрыялы “Пагоні” мы падаем у прапольскім раздзеле.

Вось некаторыя зацемкі, якія пацьвярджаюць заяўленае: “Анжаліка Борыс: «Карта паляка» не можа прывесці да міжнацыянальнай розні (pahonia.org/str/2008-02/058.htm); “Карта паляка” ўведзена для людзей, для іх зручнасьці…” (pahonia.org/str/2008-02/113.htm); У Сапоцкіне ня ўсе чулі пра “Карту паляка””(pahonia.org/str/2008-02/083.htm); “За нашу і вашу свабоду?” (pahonia.org/str/2008-02/194.htm); ““Карта паляка” будзе каштаваць Варшаве 35 млн. еўра штогод” (http://pahonia.org/str/2008-03/085.htm).

З усіх гэтых матэрыялаў працытуем адзін сказ з апошняга: “Сёлета па карту змогуць звярнуцца каля 100 тыс. чалавек, а канчатковая лічба можа скласці нават больш за 1 млн.”.

 

2.4. Наступныя навіны пра “карту апалячанага” і вакол яе.

31 саавіка г.г. радыё “Свабода” паведаміла, што “пачалася выдача анкет для атрыманьня “карты паляка”” (http://www.svaboda.org/content/None/1050006.html).

11 красавіка радыё “Свабода” паведаміла, што “першымі “карту паляка” атрымаюць вэтэраны Арміі Краёвай (http://www.svaboda.org/content/Article/1106321.html). На гэта паведамленьне Міхаіл Лысевiч зь Лiды даў наступны каментар: “Вось я размаўляў з вэтэранамі Арміі Краёвай, якія падалі дакумэнты на гэтую карту, яны сказалі: столькі гадоў казалі, што мы не палякі і вось цяпер нас Польшча прызнала, яна пра нас памятае, для нас гэта вельмі важна. І, ведаеш, гэта са сьлязьмі у вачах казалася”.
Якiя эмоцыi … Мой дзед i яго першынец сын Павал таксама служылi у Армii Людовай
дзе яшчэ яны павiнны былi служыць на той час час акупацыi Польшчай?) Мой дядя Павал нават з’ехаў у Польшчу пасля вайны, таму, што баяўся пераследу сталiнскiм рэжымам. Чаго першапачаткова нацярпеўся ад палякаў (пакуль ня стаў “сваiм”) расказвау часта. Мне сорамна, што па публiкацыях радые “Свабода” адчуваецца спачуваньне тутэйшым “палякам” у цяжкасьцях атрымаць гэтую самую “карту”. Вам так спадарства карцiць яшчэ аднаго драпежнiка на шыю нашай Радзiме пасадзiць? Калi так Польшча жадае “дапамагаць” сваiм, то хай забiрае iх да сябе, а разам зь iмi i ксяндзоў з польскiм паходжаньне, з-за якiх роднай матчынай мовы ў касцелах Гарадзеншчыны не пачуеш. Нечага тут воду каламуцiць, досыць нам расейскай навалы.

11 чэрвеня “Свабода” падала чарговую цікавую інфармацыю. Назва перадачы “Пра Гарадзеншчыну — па-польску” (http://www.svaboda.org/content/Article/1124281.html). Было паведамлена, што ў Гародні адбылася прэзэнтацыя новага гістарычнага часопісу. Гэта Rocznik grodzienski(“Гарадзенскі гадавік”), у ім каля двухсот старонак. Рэдакцыя ставіць перад сабой задачу адлюстроўваць гісторыю Гарадзеншчыны і вачыма палякаў, і вачыма беларусаў. Прычым, не пазьбягаць цяжкіх пытаньняў ва ўзаемных дачыненьнях. Пра пытаньні, якія маюцца на ўвазе, радыё папрасіла распавесьці галоўнага рэдактара Войцаха Шэўчака: “У гэты момант мне нават цяжка сказаць аб гэтым дакладна, таму што я толькі два гады ў Беларусі. І гэта не такі вялікі час, каб даведацца пра ўсе гэтыя тэмы, тым больш што пра цяжкія тэмы зусім не гаворыцца. Цяжка да іх сягнуць, цяжка закрануць іх у нейкім асяроддзі. Напэўна такой цяжкай тэмай будзе 17 верасьня 1939 году. Але такіх тэмаў, мне здаецца, нашмат болей”.

На гэта адзін з нас, а менавіта Алесь Астроўскі, даслаў наступны каментар:  “Сп-р Шэўчак. Дарма вы думаеце, што беларусам цяжка размаўляць з палякам на “цяжкія тэмы”. Мы – беларусы – на сваёй зямлі й нікому нічога ня вінныя. Таму пытаньне ня ў “цяжкасьці” тэмы, а ў сэнсоўнасьці дыскусіі з палякам. Калі жадаеце, я, як прадстаўнік рэдакцыі сайта nashaziamlia.org, у любы вольны час гатовы вам падаць пункт гледжаньня беларуса-літвіна на любым публічным форуме ня толькі па пытаньні 17 верасьня 1939 г., але і па пытаньні этнацыду беларусаў на Беласточчыне, часу і тэхналогіі вяртаньня гэтай беларускай этнічнай тэрыторыі ў склад Беларускай дзяржавы, па пытаньні апалячваньня беларусаў (у асноўным праз акаталічваньне) , якое мела месца на працягу стагоддзяў, працягваецца і сёньня (!), пра тое, ці зьяўляецца Гародня “польскім мястам”, як сьцьвярджаюць мясцовыя “палякі”, пра вельмі непрыемную (як удар нажа ў сьпіну) інгерэнцыю цяперашняга польскага ўраду ва ўнутраныя справы Беларусі ў выглядзе акцыі “Карта паляка” і да т.п. Згодны з вамі, сп-р Шэўчак, што такая дыскусія неабходная, бо без сапраўднай (шчырай) інтэграцыі брацкіх славянскіх народаў (найперш, беларусаў, палякаў, украінцаў), нашым народам у гэтым сьвеце доўга ня выжыць. З павагай і, спадзяюся, да сустрэчы”.

Інфармуем нашых чытачоў, што за паўгады, якія прайшлі з часу той перадачы, ні ў рэдакцыю сайта, ні непасрэдна да сп-ра Астроўскага ніхто зь “вельмі зацікаўленага польскага боку” не зьвярнуўся

13 чэрвеня амбасадар Польшчы ў Беларусі Генрык Літвін даў інтэрвю карэспандэнту радыё “Свабода” Валеру Каліноўскаму (http://www.svaboda.org/content/Article/1139469.html). Падаем пытаньні з гэтага інтэрвю, датычныя “карты”, і адказы на іх.

Каліноўскі: “Пярэчаньні зь беларускага боку выклікала ўвядзеньне “Карты паляка” для беларускіх грамадзянаў польскага паходжаньня [якога-якога? – Рэд.]. Нейкі час ад пачатку гэтай справы ўжо прайшоў. Скажыце, на якія маштабы вы разьлічваеце?”

Літвін: “Падводзіць вынікі яшчэ заўчасна. Працэдура атрыманьня “Карты паляка” вельмі складаная, трэба сабраць дакумэнты, разы два сустрэцца з консулам… Пакуль мы яшчэ ня маем уяўленьня пра маштабы гэтай зьявы. Калі прымаўся гэты закон пра “Карту паляка”, з нашага боку не было ніякіх чаканьняў наконт колькасьці. Былі толькі спэкуляцыі прэсы. Хто захоча — зьвернецца па гэтую карту, і калі здолее завяршыць працэдуру, то атрымае яе. Колькі будзе такіх асоб — залежыць ад іх уласнай волі. Няма пэўнасьці, што кожны, хто адчувае сябе палякам, захоча атрымаць гэтую карту, як няма пэўнасьці, што кожны, хто захоча мець карту, адчувае сябе палякам. Гэта форма маральнай кампэнсацыі, якую палякі ў Айчыне прапанавалі палякам за мяжой, суродзічам, якія доўгі час заставаліся бяз нашай падтрымкі. Усё, што зьвязана з “Картай”, рэалізуецца выключна на тэрыторыі Польшчы, за яе межамі яна ня мае ніякага значэньня. Ні для кога”.

Каліноўскі: “Тым ня меней некаторыя беларускія дзеячы лічаць, што “Карта” мае значэньне і тут. Нядаўна філёзаф Валянцін Акудовіч заявіў, што ён бачыць у “Карце паляка” “пагрозу для фармаваньня беларускай ідэнтычнасьці”: “Бо праз “Карту паляка” гэтыя людзі ўжо ня ўмоўна, а цалкам рэальна будуць зьвязваць сябе з Польшчай і тым самым аддаляцца ад Беларусі”. Можаце паспрачацца зь ім?”

Літвін: “Так. Тыя людзі, якія зьвяртаюцца па “Карту паляка” — гэта людзі, якія й бяз гэтай карты лічылі сябе палякамі. І гэта зусім не перашкаджала жыць у Беларусі, адчуваць сябе зьвязанымі зь Беларусьсю, са сваімі суседзямі, шмат хто зь іх мае зьмяшаныя польска-беларускія, каталіцка-праваслаўныя сем’і. І надалей гэта ім ня будзе перашкаджаць быць зьвязанымі зь Беларусьсю. Магчымасьць выезду ў Польшчу на сталае жыхарства існуе больш за 10 гадоў. Палякі, якія хацелі, мелі магчымасьць пераехаць. Такія людзі яшчэ могуць зьявіцца ў сувязі з тым, што ўвогуле робіцца цяпер у сьвеце: многія людзі выязджаюць на лепшую працу за мяжу. У Польшчы цяпер нескладана атрымаць дазвол на працу для іншаземцаў. І бяз “Карты паляка”. Таму мяркую, што такой пагрозы няма. Калі б нейкія людзі адчувалі сябе зьвязанымі выключна з Польшчай, то стараліся б дамагчыся ня “Карты паляка”, а рэпатрыяцыі. Што дагэтуль магчыма”.

 

Матэрыял, як бачыце, вялікі й складаны. Паспрабуем яго абмеркаваць у наступнай частцы.

 

4 каментарыя

  1. Уладзімер Русаковіч кажа:

    Варта толькі дадаць, што на Нашай Ніве абмеркаваньне доўжылася больш за месяц – 34 дні – ды артыкул Міхала Карневіча стаўся першым з прысьвечаных карце паляка, але ўжо тады, 24 студзеня 2008 года, быў зьвязаны з наступствамі адпаведнага польскага закона ў Беларусі.

  2. Гэтая “карта паляка” такое ж шалёнае дзікунства, як “исконно русские земли”. Гэта ўсё адбываецца па адной адзінай прычыне, што беларусы не ведаюць сваёй сапраўднай гісторыі. Беларусы не могуць сфармавацца як нацыя, бо не ведаюць сваіх каранёў, не ведаюць хто яны ёсць. Па гэтай прычыне яны шарахаюцца з боку ў бок, ад адной чужой краіны да другой, такой жа чужой. Беларусы сваё паходжанне звязваюць з рэлігіяй, а не з сваімі сапраўднымі каранямі. Гэта ёсць разрыванне адзінага народу на часткі. І ў першую чаргу да гэтага спрычыняецца хрысціянская рэлігія. Вось выказванні паважаных людзей: Філёзаф Валянцін Акудовіч,…. могуць узьнікнуць сур’ёзныя праблемы: “Касьцёл, які заўсёды зьяўляўся ня толькі прамоўтарам, правадніком каталіцызму на Беларусі, але, магчыма перадусім, правадніком польскасьці ў Беларусі,…. Бо тады ён, хутчэй за ўсё, станецца такой варожай сілай, якой сёньня зьяўляецца расейская праваслаўная царква, якая прама ці ўскосна, але нясе русыфікацыю на Беларусь”.
    “….. Ксяндзы Гарадзеншчыны з даўніх часоў выконваюць ролю тут не слугаў Бога, а выканаўцамі волі Польшчы. Наш народ вельмі моцна цярпеў нацыянальны прыгнет і зьнявагу ад дзвюх краін. Як вядома, адна зь іх Расея, а другая Польшча. І гэты прыгнет і зьнявага зусім не скончыліся. ”
    Заўважце, раскол ў беларускае грамадства ў першую чаргу нясе рэлігія і гэта доўжыцца на працягу тысячы гадоў. Пара настала разабрацца, што такое хрысціянства і адкуль яно пайшло (не трэба толькі блытаць Бога і рэлігію). Адно ведаю, што хрысціянства (і каталіцызм, і праваслаў’е) прыйшлі на нашу зямлю пад арламі. Арлы прыняслі нам, беларусам, палон, каланіяльную залежнасць, жабрацтва, раскол грамадства, войны і жудасную дэградацыю усяго насельніцтва. А беларусы – гэта нацыя пад святой “Пагоняй”. Асабіста я і паміраць буду пад святой “Пагоняй”. Ёсць толькі адзін рэцэпт – гэта сабрацца пад сваёй святой “Пагоняй”, аднавіць сваю культуру, свае традыцыйныя сацыяльныя інстытуты, даведацца пра сваю сапраўдную гісторыю, рэлігію, пра ўсё. ўсё. ўсё. А карта паляка – гэта хлусня, бо палякі такая ж прыдуманая нацыя, як і рускія, міф. На тэрыторыі Польшы пражывае большасць этнічных беларусаў. І гэта не толькі Беласток і Падляшша. Гэта і Мазовія і раён Мазурскіх азёраў і т.д. На тэрыторыі Польшы жыве вельмі шмат сапраўдных прусаў, германцаў, якія называюць сябе венедамі. А гэта ўсё ёсць арыі, абарыгены Еўропы. Каб задавіць абарыгенаў Еўропы (як і індзейцаў Амерыкі), егіпецкія (семіцкія) арлы аселі па краях зямель арыяў у выглядзе Масковіі, Кіеўскай Русі. Вялікай Польшы і да сёняшнягя дня дзяўбуць наш народ. Падабаецца вам мая думка ці не – гэта справа другасная, а вось то што мы маем з вамі сёння – гэта вынік гэтай палітыкі, якая сягае сваімі каранямі да пачатку новай эры. Разумею ваша уражанне ад маіх выказванняў, але я тут ні пры чым. Гэта не я прыдумала ўсё гэта, гэта прыдумалі егіпецкія разумнікі на пачатку новай эры. На іх і каціце бочкі.

  3. Siarhiej кажа:

    Я вось вернік-пратэстант, трошкі балбачу па-ангельску і што? Патрабаваць “карту амерыканца”?
    Няўжо паскудную палітыку Масквы да Беларусі пачала капіяваць Варшава? Ці можна так ураўнаважыць маскоўскі ўплыў? За лохаў лічаць беларусаў? Пра Молатава-Рыбентропа забылі?
    Дзякуй Рэд. што зачапілі гэту тэму, а то я не звяртаў на гэта ўвагу.

  4. Генадзь кажа:

    Аўтар(ы) а абе самому не дасылалі яшчэ каментароў, што ты і ёсьць той самы мудак?

Пакінуць каментар

  • Старонкі

  • Катэгорыі

  • Апошнія запісы

  • Архівы