nashaziamlia.org

Асьветна-адукацыйны, грамадазнаўчы сайт для беларусаў: аналіз, прагноз, сілы, інтарэсы, сьветагляды, ідэі, ідэалогіі, праграмы, мэты.

Запісы

Ад каго хрысьцілася Масковія?

30 ліпеня, 2009 | 27 каментарыяў

d091d0b0d180d18bd181

 

У адказ на заяву патрыярха РПЦ МП Кірыла, што зь “Кіева пайшла вера праваслаўная” (гл. папярэдні матэрыял), мы вымушаны былі яго паправіць, што яна пайшла зь візантыйскага Канстантынопаля. На справе сітуацыя выглядае яшчэ горш (для расейскай імперыі). У адпаведнасьці з кнігай баўгарскага навукоўца Ёрдана Табава “Калі хрысьцілася Кіеўская Русь?”, кнігай С.І. Валянскага ды Д.В. Калюжнага «Іншая гісторыя Русі», а таксама з меркаваньнямі іншых навукоўцаў, хрысьціянства на “рускія землі” прыйшло… ад баўгарскіх “ерэтыкоў”. Падаецца паводле (гл. www.balkaria.info/library/d/dzhurtubaev/dpsi/dpsi10.htm; community.livejournal.com/nationalliberal/370766.html#cutid1.

Рэдакцыя.


1.

“З-за шматлікіх выпраўленьняў, дадаткаў, правак летапісы поўныя супярэчнасьцяў, якія ствараюць шматлікія цяжкасьці пры спробах даць больш ці менш праўдзівую карціну адбылага сотні гадоў таму.

Калі ў 1735 годзе Акадэмія навук [расейскай імперыі] вырашыла іх апублікаваць, гэта выклікала заклапочанасьць Сінода: “У Акадэміі наважваюцца гісторыю друкаваць… з-за чаго ў народзе можа адбыцца ня без спакусы…”, паколькі ў летапісах “не малая колькасьць хлусьні, басьняў”, а таму “такіх гісторый друкаваць не павінна” (Валянский, Калюжный, 2001, с. 183). Няма і верагодных даных пра першых рускіх князёў, і таму ў розных гісторыкаў пачатак гісторыі Кіеўскай Русі, як і ацэнка дзейнасьці гэтых князёў, іх паходжаньне, крэўныя сувязі й да т.п., радыкальна адрозьніваюцца.

Распаўсюджанае меркаваньне ёсьць такім. У дзясятым стагоддзі язычніцтва прыходзіць у заняпад ва ўсіх суседніх зь Кіеўскай Русьсю краінах. Паміж 942 і 988 гадамі былі навернуты ў хрысьцянства палякі, датчане, нарвежцы, вугорцы. Нам кажуць, што хрысьцілася ў першую чаргу знаць, ініцыятарам рэлігійнай рэформы былі ўлады, а просты народ успрымаў новую рэлігію паступова, і ня ўсё шло гладка. Але працэс быў незваротным. Афіцыйная навука лічыць, што Русь прыняла хрысьціянства з рук візантыйскай (грэцкай) царквы, пры князі Ўладзіміры, які першым ахрысьціўся пасьля ўзяцьця ім Карсуні й атрымаў руку візантыйскай прынцэсы Ганны. Вярнуўшыся ў Кіеў, уладарны князь загадаў парубіць і спаліць ідалаў, а гараджанам загадалі ўвайсьці ў ваду. Грэцкія сьвятары, якія прыбылі з Карсуня, хадзілі па беразе, чыталі малітвы і хрысьцілі народ. Адбылося гэта ў 988 годзе. Вядома, былі нязгодныя. Пратэсты выліваліся ў паўстаньні, па глухіх вёсках сяляне па-ранейшаму выконвалі язычніцкія абрады і маліліся старажытным багам. Але язычніцтва было ўжо накавана на заняпад. Пачалося будаўніцтва храмаў, перакладаліся богаслужэбныя кнігі, увозіўся царкоўны посуд, чыталіся пропаведзі. Хрысьціянства мацнела і пашыралася, і нішто гэтаму перашкодзіць ужо не змагло.

У пытаньні хрышчэньня Русі [кіеўскай] прытрымліваліся афіцыйнага пункту гледжаньня многія дасьледчыкі. Вельмі цікава, напрыклад, як адзін зь іх – Л.Н.Гумілёў – тлумачыў паходы Ўладзіміра на грэкаў, у прыватнасьці на Херсанэс. На яго меркаваньне, у канцы Х стагоддзя “Баўгарыя, напалову захопленая Візантыяй, адчувае магутны інтэлектуальны ўздым. Прычым, не мяняючы афіцыйнага праваслаўнага вераспавяданьня, прынятага ў 865 годзе, баўгары моцна адрозьніваліся ад Візантыі па сьветагладзе” – маючы на ўвазе багамольства (відаць, лічачы яго сектай, якая адасобілася ад візантыйскага праваслаўя). Навуковец не прыводзіць прычынаў, з-за якіх пачаўся гэты ўздым у “напалову захопленай” краіне. Далей ён каротка выкладае сваё разуменьне [баўгарскага] багамольства, лічачы яго тыповай адмаўляючай жыцьцё антысістэмай, блізкай да вучэньня маніхееў, паўлікіян, альбігойцаў і нават карматаў ды ісмаілітаў. “… у Х стагоддзі баўгарскія багумілы зрабілі са свайго вучэньня даволі нечаканую практычную выснову: “Бі візантыйцаў!”. Для дасягненьня пастаўленай мэты яны выкарыстоўвалі ўсе сродкі. Так, пад выглядам праваслаўных сьвятароў богумілы шлі на Русь, якая тулілася да хрысьціянства. Відаць, ня безь іх уплыву і прадпрыняў Уладзімір цалкам недарэчны паход на Корсунь” (Гумилев, 1992, с. 55-56).

Уражвальна, колькі супярэчнасьцяў дазволіў сабе вядомы гісторык усяго толькі на дзьвюх старонках. Ня ўсе дасьледчыкі лічаць вучэньне багамілаў, паўлікіян і альбігойцаў жыцьцеадмаўляльнымі. Як раз у той час, калі я думаў над гэтай тэмай, Пан Выпадак (як казаў Велімір Хлебнікаў), падараваў мне цудоўную кнігу баўгарскага навукоўца Ёрдана Табава “Калі хрысьцілася Кіеўская Русь?”, насычаную надзвычай цікавымі й нечаканымі (для мяне) фактамі й высновамі. Ён лічыць, што такія сьцьверджаньні [як у Гумілёва] заснаваныя на паказаньнях супраціўнікаў багамільства – прадстаўнікоў афіцыйных, дзяржаўных цэркваў. Гэта тое ж, што казаць пра чуткі, якія распаўсюджваліся ў Рымскай імперыі пра першых хрысьціян – аны, маўляў, жывуць у звальным граху, прыносяць у ахвяру дзяцей і пьюць іхную кроў, ненавідзяць увесь род людскі ды інш.

Ё.Табаў прыводзіць меркаваньне вядомага знатака багамільства Д. Абаленскага, які прыйшоў да высновы, што многія нядобрыя рысы гэтага цячэньня [хрысьціянства] былі яму прыпісаны. Баўгарскі навуковец Г.Васілеў не знайшоў у багамільстве ніякага дактрынальнага разыходжаньня зь евангельскім тэкстам, а ў прымяненьні Новага Запавета багамілы былі больш строгімі, чым царкоўны клір [усё палітыка… – Рэд.].

Зь якой нагоды яны павінны былі зьмірацца з захопам іх краіны, з разбурэньнем іх цэркваў, рэлігіі, культуры і якія сродкі выкарыстоўвалі ў гэтай “неправеднай” барацьбе? – Л.Н.Гумілёў ня кажа. Як і пра тое, чаму іх прапаведнікі падавалі сябе за праваслаўных сьвятароў, накіроўваючыся на Русь – няўжо рускім язычнікам было не ўсё роўна? Пры тым, што баўгары размаўлялі на іх мове, у адрозьненьне ад грэкаў. І чаму гэта Ўладзімір, тады яшчэ язычнік, павінен быў слухаць “праваслаўных” сьвятароў, якія да таго ж угаворвалі яго напасьці на такіх жа праваслаўных? Ці ж ня ўзьніклі б у яго падазрэньні? А калі ён ужо напаў, дык павінен быў для поўнага задавальненьня падступных багамілаў зрабіць у Карсуні поўны пагром. Але замест гэтага ён сам пераходзіць у праваслаўе, ды яшчэ жэніцца на грэцкай прынцэсе, а затым уводзіць праваслаўе ў сваёй краіне. Вядома, калі лічыць Уладзіміра проста язычнікам-агрэсарам, яго паход сапраўды недарэчны – выпадкова пачаўся, выпадкова быў узяты (з дапамогай перабежчыкаў) горад, выпадкова прыняў праваслаўе, выпадкова ажаніўся на грачанцы.

Няма логіцы і ў іншых сьцьверджаньнях гісторыка па гэтай тэме, цалкам суб’ектыўных: “Сіла пропаведзі праваслаўя была і ў палітычнай памяркоўнасьці Візантыйскай імперыі, і ў шчырасьці канстантынопальскіх патрыярхаў, і ў прыгажосьці літургіі (царкоўнай службы). Візантыя хацела ад Русі сяброўства і спыненьня бессэнсоўных набегаў на ўзьбярэжжа Чорнага мора”.

Адкуль вядома, што Візантыя праводзіла памяркоўную палітыку? І ці бываюць увогуле на сьвеце памяркоўныя імперыі? Баўгары, непасрэдныя суседзі грэцкага царства, якія не адно стагоддзе супраціўляліся яго экспансіі, верагодна, мелі іншае меркаваньне…

“Візантыя здолена нанесьці Баўгарскаму царству сакрушальны ўдар. У 1018 годзе хрысьціянская Баўгарыя была разгромлена хрысьціянскай жа Візантыяй з жорсткасьцю, якая выклікае жах і сёньня, праз стагоддзі. Састарэлы Васіль Другі пасьпеў увайсьці ў гісторыю са страшным прозьвішчас Баўгарабойцы. У вырашальнай бітве армія імператара захапіла ў палон 28 тысяч воінаў (называюць й іншыя лічбы). Васіль, як сьведчаць візантыйскія аўтары, аддаў загад адлічыць палову. Гэтыя 14 тысяч асьляпілі – ім вырвалі абова вока. Пазасталых асьляпілі на адно вока. І тады імператар падзяліў палонных на пары: сьляпы атрымаў павадыра – і адпусьціў іх дахаты”, – піша Г.Прошын (КБКР, с. 151). Да таго часу Ўладзіміра не было ўжо ў жывых. Але наўрад імперыя азьвярэла толькі ў 11-м стагоддзі.

Не сумняюся ў прыгажосьці й чароўнасьці літургіі, але наколькі шчырымі былі патрыярхі, сказаць цяжка. Што да набегаў рускіх [так у тэксьце. – Рэд.] на ўзьбярэжжа Чорнага мора, дык рускія князі ды дружыньнікі наўрад ці лічылі іх бессэнсоўнымі. Ваенны паход – не вулічная бойка. Чаму ніхто ня лічыць бессэнсоўнымі паходы Сьвятаслава на Балканы альбо ў Хазарыю?

Гэтыя “дзівосы” адзначаліся дасьледчыкамі ўжо ў 19-м стагоддзі, працягвалі накоплівацца і потым. Пералічаць іх няма ні магчымасьці, ні неабходнасьці. Прывядзем толькі некаторыя даныя з кнігі С.І.Валянскага, Д.В.Калюжнага “Іншая гісторыя Русі”.

Першым мітрапалітам Кіева, які быў рукапакладзены патрыярхам Канстантынопальскім, быў Феатэмпт, прыбылы ў Кіеў у 1037 годзе – амаль праз 50 гадоў пасьля хрышчэньня гараджан і праз 22 гады пасьля сьмерці Ўладзіміра. “Гэта значыць, што альбо хрысьціянізацыі Русі яшчэ не было, альбо ішла яна не зь Візантыі, а з суседняй і крэўнай Баўгарыі”, як і меркаваў яшчэ ў 1913 годзе вядомы гісторык М.Д. Прыселкаў.

Дакладна невядома і дата хрышчэньня Русі. Дзіўна, што Ўладзімір, які здавалася б наладзіў сяброўскія стасункі зь Візантыяй, замест таго, каб стаць верным сынам грэцкай царквы, раптам пачынае ваяваць з грэкамі. Па паведамленьні сучасьніка, япіскапа Мерцэбургскага Цітмара, ён “прынес расьпешчаным грэкам шмат шкоды”. А.А. Шахматаў увогуле лічыў, што карсунскую версію хрышчэньня пазьней прыдумалі самі грэкі, каб зацьвердзіцца ў ролі хрысьціцеляў Русі (што і ўяўляецца мне найбольш верагодным).

Дзіўна, што хрысьціцеля Ўладзіміра пахавалі па язычніцкім абрадзе – вынеслі праз пралом у сьцяне і адвезьлі ў царкву на санях.

Дзіўна, што Канстантынопальская патрыярхія доўга адмаўлялася кананізаваць князя. “Толькі ў 13-м стагоддзі яго аб’явілі сьвятым, прычым толькі ў Ноўгарадзе, а ўсерасейскае ўслаўленьне Ўладзіміра пачалося яшчэ праз некалькі стагоддзяў”. У 1634 годзе князя прызнала сьвятым і каталіцкая царква, але лічачы, што ён прыняў хрышчэньне па каталіцкім абрадзе.

Дзіўна, што хрысьціянкай была ўжо бабуля Ўладзіміра, княгіня Вольга, да таго ж яна накіравала пасольства да германскага караля Атона з просьбай даслаць на Русь япіскапа і сьвятароў.

Хто ж тады хрысьціў Русь і калі?

С.І.Валянскі ды Д.В.Калюжны пішуць: “Культавыя тэрміны, калі б вера прыйшла з Візантыі, павінны былі б мець грэцкую прыроду, а ніяк не лацінскую… але наш царкоўны слоўнік перапоўнены лацінізмамі!”, – і прыводзяць цэлы шэраг гэтых тэрмінаў (царква, крыж, поп, пост, алтар, воцат – уксус, паганін – язычнік, камакаці – прычасьце, ладан, арар, віно, і нават – вера, грэцкае – докса). Аўтары прыводзяць яшчэ шмат вельмі цікавых фактаў. Адзначаючы, што гэта зусім не азначае факта хрышчаньня Русі Ватыканам, – магло быць так, магло інакш – яны прыходзяць да высновы, што ў 13-м стагоддзі, у эпоху Крыжовых паходаў, Русь была ў вуніі з Лацінскай царквой. Яны ж заўважылі, што ў час гэтых паходаў няма ні воднага князя зь імем грэцкага сьвятога – усе імёны славянскія (Валянский, Калюжный, 2001, с. 184-190).

Захаваліся зьвесткі – ускосныя ці прамыя – аб прысутнасьці ў Кіеве хрысьціянскіх групаў задоўга да Ўладзіміра. Напрыклад, у Пачатковым летапісу паведамляецца, што забітых па загадзе Алега Вешчага Аскорльда і Дзіра пахавалі: першага на Ўгорскай гары, “дзе цяпер Ольмін двор; на той магіле Ольма паставіў царкву сьвятога Міколы; а Дзірава магіла – за царквою сьвятой Ірыны”. Навошта хрысьціянам ставіць царкву на магіле Аскольда, калі той быў язычнікам?

У 945 годзе візантыйцы даслалі да князя Ігара паслоў для аднаўленьня міра. Рускія язычнікі прысягнулі на халму, на якім стаяў ідал Перуну. “А хрысьціян рускіх прыводзілі да прысягі ў царкве сьвятога Ільлі, што стаіць над Ручаём у канцы Пасынчай забудовы, і хазар, – гэта была саборная царква, бо шмат было хрысьціян-варагаў”.

Такім чынам, яшчэ за 40 гадоў да хрышчэньня Русі ў Кіеве была саборная царква і вялікая хрысьціянская грамада, прысутная ва ўладзе – рускія, варагі, хазары.

Цітмар Мерзэбургскі ў пачатку 11-га стагоддзя пісаў пра наяўнасьць у Кіеве каля 400 цэркваў. “Наўрад ці столькі мог пабудаваць Уладзімір Сьвяты за 20 гадоў, прайшоўшых з часу яго хрышчэньня”, – піша А.С.Каралёў, лічачы, што тлумачэньне гэтаму можна знайсьці ў шэрагу летапісных крыніц і жыційнай літаратуры, узгадваючых пра шырокую асьветніцкую [-хрысьціянскую] дзейнасьць Вольгі, якая ўсімі сіламі насаджала хрысьціянства. “Атрымліваецца, што па размаху сваёй асьветніцкай дзейнасьці Вольга не саступала Ўладзіміру Сьвятому”. Аўтар, цытаванага, вельмі цікавага ва ўсіх адносінах дасьледваньня, лічыць, што Вольга прыняла хрышчэньне ў Канстантынопалі ў 954 годзе пры Канстанціне Багранародным, а не пры Іаане Цімісхіі, як паведамляе Аповесьць Часовых Гадоў (АЧГ). Не адкідае ён і магчымасьці, што Вольга была хрышчана хрысьціянамі з Маравіі (Королев, с. 156, 187).

Нельга адрынаць з парога й іншую версію. Гледзячы на імёны, як піша Ёрдан Табаў, маці Ўладзіміра Сьвятога – Малуша (ключніца Вольгі), дзед Малк Любечанін (магчыма, ад Любча) і дзядзя па маці – Дабрыня (Добрын) – усе баўгары, і, найверагодней, прыехалі ў Кіеў разам з Вольгай – баўгарскай прынцэсай. Летапіс заве Дабрыню на “уй”, што ў баўгарскай мове азначае менавіта “дзядзя па маці”, у адрозьненьні ад дзядзі па бацьку (“чычо”). Зь імі маглі прыехаць й іншыя супляменьнікі.

Але тады непазьбежным ёсьць пытаньне – калі Вольга была хрысьціянкай, якім чынам стаў магчымым яе шлюб зь язычнікам Ігарам? Застаецца два варыянты адказу: альбо яна была захоплена ў палон ў час пахода Алега Вешчага на Балканы, альбо Ігар сам прыняў хрост, не прымушаючы да гэтага сваіх падданых. АЧГ паведамляе, што Вольга спрабавала павярнуць [на хрысьціянства] свайго сына Сьвятаслава, але той адмовіўся, баючыся насьмешак сваёй дружыны. Магчыма, ваяўнікам князя хрысьціянства ўяўлялася несумяшчальным зь іх суворым рамяством. Гледзячы па ўсім, Сьвятаслаў застаўся язычнікам. Верагодна, аднім з доказаў гэтага ёсьць і зварот яго жонкі (у нашай рэдакцыі “Слова…”) да Сонца і Дняпра.

А.С.Каралёў знаходзіць паралель у гісторыі Баўгарыі, якая прыняла хрышчэньне пры кагане Барысе. У старасьці Барыс адрэкся ад прастола на карысьць свайго сына Ўладзіміра. Але калі ў таго выявілася імкненьне аднавіць язычніцтва, бацька вярнуўся ў сталіцу, заключыў Уладзіміра ў вязьніцу і пасадзіў на трон малодшага сына – Сімяёна (Королев, с. 158). Поўная перамога хрысьціянства на Русі была перадвызначана, і Сьвятаслаў, які супраціўляўся хадзе часу, вырак сябе на пагібель.

Усьлед за О.Рапавым ды М.Д.Прыселкавым Ё.Табаў ставіць пытаньне: “… дык ад каго Русь прыняла хрысьціянства: ад Канстантынопаля, Рыма, Ахрыдскай [баўгарскай] патрыярхіі?”, – адзначаючы, што савецкая навука заўсёды з раздражненьнем рэагавала на спробы казаць пра баўгарскі ўдзел у хрышчэньні Русі. На яго меркаваньне, баўгарская культура не была варыянтам візантыйскай, а ўяўляла сабой самабытную зьяву, і, зразумела, знаходзілася ў кантакце з культурай суседніх краін. Баўгары не прыйшлі на Балканы ў 7-м стагоддзі ад Н.Х., а жылі там спрадвеку. Але хто хрысьціў саміх баўгар?

Па афіцыйнай гісторыі – візантыйцы, у 865 годзе. Аднак на царкоўным саборы, сазваным у 870 годзе ў Канстантынопалі патрыярхам Ігнаціем, абмяркоўвалася важнае для папы і патрыярха пытаньне: каму павінна падпарадкоўвацца Баўгарская царква? Калі б Баўгарыя пры князі Барысе прыняла хрост зь Візантыі, грэкі не ўпусьцілі б выставіць гэты, вельмі важкі, довад. Чамусьці яны прамаўчалі… Не сказалі аб сваім прыярытэце і прадстаўнікі Рыма. Значыць, трэба шукаць у іншым месцы.

Па меркаваньні Д.Абаленскага, вобласьць пражываньня баўгар, у прыватнасьці, Македонія, – “старажытная калыбель хрысьціянства”; Табаў лічыць гэта сьцьверджаньне цалкам слушным. Гэта было хрысьціянства ў трактоўцы сьв. Паўла і яго вучняў – найбольш дэмакратычнае, народнае, але не ў інтэрпрэтацыі Рымскай ці Канстантынопальскай цэркваў. Ахрыдская патрыярхія зьяўляецца самастойнай і ня менш старажытнай царквой, чым іншыя. Прыводзячы выключна багаты і важны матэрыял, баўгарскі навуковец пераканаўча паказвае блізкасьць аб’яўленых Канстантынопалем ерасьсю балканскіх сектаў (павлікіян, багамілаў, ісіхастаў) да перашапачатковага хрысьціянства зь яго простай абрадавасьцю і строгім сьледаваньнем нормам маралі. Ё.Табаў лічыць, што хрысьцілі Русь усё ж баўгары. Тое ж казалі й многія буйныя рускія навукоўцы, напрыклад В.Пагарэлаў. У адпаведнасьці зь яго меркаваньнем, Уладзімір прыняў рашэньне аб прыняцьці хрысьціянства пад уплывам сваёй жонкі-баўгаркі. У яе жылах цякла кроў і баўгарскіх цароў, і візантыйскіх імператараў.

Вядомы рускі візантолаг Ф.Успенскі даў новае тлумачэньне паведамленьню АЧГ аб паходзе князя Ўладзіміра на баўгар і сербаў. На самай справе гэта быў паход ня супраць іх, а разам зь імі супраць візантыйцаў. З дапамогай рускіх дружын і торкаў Уладзіміра цар Самуіл нанес цяжкую паразу грэкам пад горадам Іхціманам. Не выключана, што паміж імі быў заключаны саюз і ўмацаваліся сувязі, якія ў наступстве прывялі да прыняцьця Русьсю хрысьціянства. Баўгарскае духавенства прынесла на Русь славянскую пісьмовасьць і багатую царкоўную літаратуру. Гэты факт адлюстраваўся ў Іаакімаўскім летапісу, які цудам пазьбег зьнішчэньня альбо праўкі (але пазьней і ён бяссьледна зьнік): “Цар жа Сімяён прыслаў іярэі вучоны і кнігі даволны” (Сімяён – хроснае імя баўгарскага цара Рамана). Зразумела, новаахрышчанае княства не засталося без мітрапаліта – ім стаў баўгарын Міхаіл, які прыбыў у Кіеў са сваёй службай. Баўгаркай была і княгіня Вольга – маці Сьвятаслава Ігарэвіча. Тады ж, у традыцыях баўгарскай архітэктуры, была пабудавана і першая каменная царква Кіева – Дзесяцінная.

І тут уварвалася палітыка, якая выкарыстоўвала рэлігію ў якасьці ідэалогіі [! так было заўсёды. – Рэд.]. Барацьба тэарэтыкаў зьмянілася войнамі. Візантыя пачала выпрацоўваць сваю імперскую дактрыну і на яе грунце вырашаць пытаньне пра культурнае дамінаваньне грэкаў у шматнацыянальнай краіне [уласьцівасьць любой імперыі. – Рэд.].

“Паступова візантыйская эліта стала верыць, што імперыя мае права валодаць і распараджацца заваяванымі тэрыторыямі на Балканах і ў Азіі. У той жа час у іх жыхароў здаецца таксама павінны быць правы на іх спаконвечныя землі. Як пераадолець іх прэтэнзіі? Апалагетам Імперыі трэба было патлумачыць, чаму маральнае права [нібы та] на іх баку. Выхад відавочны: дастаткова было аб’явіць усіх іх – сербаў, баўгар, арабаў – “варварамі”, якія спрабуюць у нейкім выглядзе аднавіць свае старыя дзяржавы, і прышэльцамі, якія спрабуюць разбурыць Імперыю. У выніку нібы атрымліваецца, што Імперыя вечная; яна мае права на свае тэрыторыі, а варвары – не; бо яны прыйшлі пазьней”.

Гэтая думка і лягла ў падмурак імперскай дактрыны Ўсходняга Рыму і Праваслаўнай царквы, як і Рыма Заходняга і царквы Каталічнай – усе, акрамя рамеяў, рымлян, “прыйшоўшыя”, і толькі першыя захоўвалі з самага пачатку каштоўнасьці хрысьціянства (Табов, с. 277-278).

Пры імператары Васілі Другім, у самым пачатку 11-га стагоддзя, Баўгарыя трапляе пад уладу візантыйцаў. Пачынаецца зьнішчэньне баўгарскай культуры – кніг, цэркваў, зьмена геаграфічных назваў, замена баўгарскіх сьвятароў грэкамі, выгнаньне баўгарскай мовы з цэркваў і манастыроў [як нам – беларусам – усё гэта знаёма. – Рэд.]. Ахрыдскую патрыярхію пераўтварылі ў архіепіскапі́ю на чале з грэкам. Краіна стала для Імперыі палігонам, дзе яе палітыкі атрымлівалі досьвед заваёвы і падпарадкаваньня вялікай, моцнай і культурна незалежнай краіны. Багамілы і паўлікіяне пачалі масамі перасяляцца на Захад, дзе далі пачатак такім вядомым плыням, як патарэны і альбігойцы.

Усё гэта адбілася і на Русі. У свой час Уладзімір адаслаў варажскую дружыну, дзякуючы якой захапіў кіеўскі прастол, у Канстантынопаль, да імператара. Яна, на думку Прыселкава, прыняла ўдзел у пераможных войнах Васіля Другога супраць баўгар. У Кіеве былі прыхільнікі візантыйскай арыентацыі, якія ўступілі ў саюз з гэтымі альбо іншымі сябрамі варагаў. Паступова гэтая партыя ўзяла верх. Адразу ж пасьля сьмерці Ўладзіміра былі забітыя яго сыны ад баўгарскай прынцэсы – Барыс і Глеб.

Пры Яраславе Мудрым правізантыйская партыя атрымала поўную перамогу, і ў Кіеў у 1037 годзе прыбыў мітрапаліт Феапемпт – стаўленік Канстантынопаля. Грэкі, пераадольваючы незадавальненьне і супраціў рускіх і баўгарскіх клірыкаў, і нават князёў, занялі вышэйшыя пасады ў царкоўнай ерархіі. Грэцкае духавенства ў Кіеве найперш праводзіла “праваслаўныя рэформы”, адхіляла “ерэтыкоў” і ставіла на іх месца “праваслаўных”, паліла і “папраўляла” кнігі, наноў сьвяціла храмы (таму гісторыкі ніяк ня могуць зразумець, дзеля чаго і каму спатрэбілася паўторнае асьвяшчэньне Дзесяціннай царквы). Выразныя сьляды гэтых выпраўленьняў бачныя нават у АЧГ і не адно пакаленьне гісторыкаў спрабуе пераадолець супярэчнасьці, узьніклыя ў выніку такой праўкі.

Ня часта сустракаюцца кнігі, настолькі насычаныя думкай, логікай, аргументацыяй, настолькі вольныя ад перадузятых меркаваньняў, як манаграфія Ёрдана Табава. Калі закончыў чытаць, я адчуў шкадаваньне, што яна настолькі невялікая па аб’ёме, і глыбокае пачуцьцё ўдзячнасьці”.

2.

“Натуральна, першаснае хрысьціянства [на Русі кіеўскай] было з Баўгарыі. Якія могуць быць сумневы? Калі Евангельлі напісаны на старабаўгарскай (царкоўна-славянскай) мове, на якой у “рускай зямлі” ніколі не размаўлялі.

Сапраўды, пазл складаецца. Саюзьнікамі Барыса Ўладзіміравіча, як вядома, былі печанегі. Тыя стала ваявалі супраць Візантыі на баку Баўгарыі. Г.зн. яны, хутчэй за ўсё, таксама былі сапраўднымі апостальскімі хрысьціянамі.

Выснова: нам, наваслаўным, цалкам магчыма хадзіць у цяперашнюю дземіўргічную царкву і маліцца там. Але маліцца не абы каму, а менавіта сьвятому Барысу [яго іконкі пададзены ў пачатку і канцы матэрыяла. – Рэд.], зладзейскі забітаму па загадзе візантыйскай марыянеткі Яраслава (клікуха “Мудры”).

3.

Памолімся сьвятому Барысу.

d091d0b0d180d18bd181-2


Святый Борисе, услыши мя и помози ми,
Да сокрушу аз владычество Рима Третьяго
.

 

Сьвяты Барысе, пачуй мяне,

сьхілі міласэрнасьць Бож’ю да мяне,

і дапамажы мне сакрушыці “Трэці Рым”.

 

Ад рэдакцыі:
Нагадваем, знакамітая Каложская царкава, пабудаваная ў нашай Гародні ў 1180 годзе, мае таксама назву Барыса-глебскай…

27 каментарыяў

  1. Гэтая тэма патрабуе вялікіх навуковых даследванняў, бо не ведаючы праўды, можа мы пакланяемся не святым, а звычайным дэспатам і забойцам.
    24 ліпеня быў дзень св. Вольгі. Пасля прагляду матэрыялу ў інтарнэце аб ёй, я па маральных прычынах, не змагла змясціць яго на сваім блогу. Княгіня Вольга была жонкай князя Ігара. Князь Ігар зуісм не Ігар, а Інгар. Вось даныя пра бацькоў Ігара:”… Па смерці бацькі да Рурыка перайшлі фінскія землі. Адна з жонак Рурыка была Ефанда, дачка “урманскага” (нарвежскага) князя, якая нарадзіла Інгара (Ігара Рурыкавіча). Брат Ефанды, “урманскі” князь Алег стаў княжыць пасля смерці Рурыка”. Яшчэ вядома, што Рурык быў унукам Гастамысла ад сярэдняй дачкі, якая была замужам за фінскім князем. Такім чынам Рурык быў напалову угра-фінам, напалову варварам, але вырас сярод фінаў, якія вялі вайну з варварскімі плямёнамі (германа-інда-арыйскімі). Такім чынам, князь Ігар быў фактычна угра-фін, а Алег – “урманскі” князь.
    Вось што пішуць пра Вольгу: “Где родилась и к какой семье принадлежала святая равноапостольная княгиня Ольга, нам неизвестно. В «Повести временных лет» говорится, что Ольгу привезли из Пскова в жены князю Игорю. Некоторые историки утверждают, что она родом из Новгорода. Другие видят в ней дочь князя Олега, который некогда повесил свой щит на воротах Константинополя.” Але “В пользу того, что княгиня была не славянкой, а родилась в семье варяга, говорит ее варяжское имя – Хельга (или Эльга), русский вариант которого – Ольга – она приняла якобы из уважения к князю Олегу”. Такім чынам улада ў старажытным Кіеву была захоплена прадстаўнікамі угра-фінскай супольнасці.
    Далее”… В летописях ничего не говорится о том, чем занималась Ольга, пока был жив ее муж. Однако в «Повести временных лет» приводится текст договора князя Игоря с византийцами (944 г.), где посол княгини Ольги Искусеви занимает третье место среди лиц, которые участвовали в переговорах. Это говорит о том, что Ольга имела определенный политический авторитет и до смерти мужа”.
    Пасля гэтай дамовы разгортвацца дзіўныя падзеі:”Согласно летописи князь Игорь в 945 году идет в древлянску землю собирать дань, хотя до него ее собрал воевода Свенельд.” А ў 946 годзе Вольга пайшла вайною на драўлянаў і забіла там 5-6 тысячаў чалавек. На маю думку гэта была звычайная правакацыя для пачатку вайны, якой перад гэтым папярэднічала нейкая таямнічая дамова з Візантыяй. Вольга ж потым пачала наводзіць жорсткія парадкі на заваяваных варварскіх землях, што называецца “агнём і мячом”. Сама ж Вольга потым ахрысцілася ў Візантыйскую веру, стала Еленай, а гэта ўжо грэцкае імя і стала паступова насаджаць хрысціянства.
    Князь Уладзімір быў сынам Малушы, дачкі забітага драўлянскага князя Мала. І таму няма нічога дзіўнага, што ён пахаваны па варварскім звычаі, па звычаі маці. Няма нічога дзіўнага, калі ён ваяваў супраць Візантыі – хутчэй за ўсё памятаў пра расправу над сваімі роднымі. У мяне такое уражанне, што хрысціянства (і праваслаўнае, і каталіцкае) вяло вайну супраць варвараў на знішчэнне, бо ў 1175 даны, пад кіраўніцтвам каталіцкіх біскупаў, разграмілі ругаў і знішчылі горад Аркону, потым з дапамогай Мараўскага царства пачалі наступ на тэрыторыю сучаснай Польшы, затам з дапамогай мангола-татарскіх мурзаў стварылі агрэсіўную Масковію (і лагічна, што мурзы прымалі хрысціянства і грэцкія імёны). Потым паўсюдна палілі на вогнішчах ератыкоў (ерась чытайце па складам – е Ра се), шматлікіх алхімікаў – навукоўцаў. Такім чынам, рабаўніцкія імперыі пад хрысціянскай верай знішчылі вялікую германа-інда-арыйскую культуру, парабавалі насельніцтва і праз тысячу гадоў па сёняшні дзень, мы нашчадкі гэтых плямёнаў, адчуваем наступствы гэтай палітыкі. Знішчаюцца апошнія ачагі гэтай культуры і вялікая мова старажытнай Еўропы.

  2. Партызан кажа:

    Раю усім пачытаць кнігі ўкраінскага дысэдэнта, акадэміка Брайчэўскага. Іх лёгка адшукаць нават у інтэрнеце. Там вельмі дакладна і даказова сьведчыцца, што т.зв. “Уладзімірава хросту” не існавала.

  3. Ram кажа:

    Спадарыня Галiна, не зусiм зразумела гэтае ваша выказванне: “Потым паўсюдна палілі на вогнішчах ератыкоў (ерась чытайце па складам – е Ра се)”.
    Што вы маеце на ўвазе? Растлумачце калi ласка.

  4. Справа ў тым, што еўрапейцы (варвары) дасягнулі высокага ўзроўню ў навуцы, і іх баяліся. У варвараў (па веры яны былі язычнікі) не было рабоў, не было цароў і каралёў. Гэта была зусім іншая сістэма жыцця, якая супярэчыла догмам рабаўладальнага ладу. Супраць язычнікаў распачалася вайна на знішчэнне. Па межах язычніцкіх плямёнаў было створана некалькі краінаў, якія выконвалі ролю агрэсараў. На землях, каланізаваных імперыямі, распачалася вайна з варварамі індывідуальна. У першую чаргу знішчалася эліта, навукоўцы (гэта кажучы сучаснай мовай). Тое ж самае адбывалася са шляхтай, пасля захопу ВКЛ Расеяй, і тое ж самае адбывалася ў часы чырвонага тэрору пры бальшавіках. Схема аднолькавая. Чаму язычнікаў? Магчыма палілі не толькі язычнікаў, але пераважная колькасць гэта былі язычнікі. Аб гэтым кажа і склад самога слова – “ерась”. Калі гэтае слова разбіць па складах, то атрымліваецца е-Ра-сь(е) [“я ёсьць з Ра”, “Ра ёсьць за мной” ці “ёсьць Ра тут”. – Рэд.]. Безумоўна, што такая ўпэўненасць ў існаванні Бога Ра магла быць толькі ў паклоннікаў Бога Ра (язычнікаў). Слова складзена ў часы існавання пратамовы (пратамова – гэта гаворка па складах) і, як бачыце, на беларускай мове. Любы з чытачоў лагічна разумее сэнс кожнага складу. Склад “Ра” вымаўляецца цвёрда з буквай а, няма збеглых зычных.

  5. Ram кажа:

    Я вам не веру. Гэта адмаўляе ўсю гiстарычную навуку наогул.

  6. Сп.Ram, гэта ваша справа. Я разумею, што мой падыход не стандартны і адмаўляе гістарычную навуку. Але я бачыла не навуку гісторыю, а прапаганду і я ёй таксама не веру.

  7. Ram кажа:

    Напрыклад, слова ЕРАСЬ перакладаецца с грэцкай мовы як “выбар”, “напрамак” (αἵρεσις) . Што вы можаце адказаць на гэта? Альбо гэта цудоўнае супадзеньне, альбо ваша тэорыя супярэчыць навуцы.

  8. Сп.Ram, а з чаго вы ўзялі што гэта грэцкае слова? Слова патрэбна чытаць ад прамовы, якую яшчэ ніхто не разшыфраваў. І любы чалавек можа выказаць сваю гіпотэзу. Нікому ж не забараняецца гэта рабіць. Вось нейкія вы непанятлівыя людзі. Вам патрэбна абавязкова падагнаць пад нейкую догму. А калі гэтая догма не правільная? А можа гэтыя догмы былі падгонены пад нейкія працэсы і насілі толькі прапагандысцкі характар. У нас мова інда-еўрапеская, па-гэтаму мы павінны глядзіць, што гэтыя словы азначаюць на санскрыце, а не на грэчаскай мове. Гэта мая асабістая выдумка. Ўсе навукоўцы ў пошуках пратамовы. Але ўсе ідуць ад сваёй мовы, ад беларускай ніхто. А між тым наша беларуская мова вельмі вельмі старажытная, карані яе ідуць ў пражскую культуру і яшчэ раней. Так што можа стацца, што наша мова адбылася ад самой пратамовы. Пратамова – гэта мова, калі людзі размаўлялі па складам. Нават у Бібліі пішацца, што спачатку людзі размаўлялі і разумелі адзін аднаго, а потым у кожнага народа з’явілася свая мова. Я ўсяго толькі чытаю словы па складам і хачу зразумець, чаму яны так называюцца ў беларускай мове, а не ў грэцкай ці нямецкай, ці яшчэ нейкай. Прыйшла да высновы, што словы складзены ад язычніцкай свядомасці, г.зн. рэлігіі. У нас да сёняшняга дня захаваліся некаторыя словы ад тых часоў: вава (балюча). жыжа (агонь), ма(няма), ляля, цаца, ша(ча), кака (дрэннае нешта), се, го-го-го і т.д. З язычніцкай свядомасці вынікае: напрыклад слова каша – рытуальная абрадавая страва, якая падаецца на памінках, амаль што апошняй. Пасля кашы людзі выходзілі з-за стала і шлі дамоў. Чаму? Таму што прыходзіла смерць частавацца. І людзі казалі ціхенька – ша Ка прыйшоў (прыйшла). На дзіва, але шматлікія словы нашай мовы адраджаюць язычніцкую рэлігію, маюць лагічнае тлумачэнне прадметаў і яскрава тлумачаць свядомасць язычнікаў. Такі напрамак паходжання беларускай мовы ніхто ніколі не разглядаў, але ён мае права на жыццё, як новая нестандартная гіпотэза. Давайце да прыкладу возьмем слова вава, якое азначае боль, раны. А цяпер іншыя словы са складам ва – вар (ва Ра – боль ад сонца, ад гарачага), ваяр (ва яр – боль ад ярага), вайна (ва іна -боль ад іных), Вакула (заступнік кавалёў) (ва ку ла – куе летучую боль – наканечнікі стрэлаў, дзідаў, сякеры (зброю), хвароба (ха ва ро(а) ба – пакрываючая боль дадзеная богам), вада (ва да – боль ў дадатак (разбурэнні ў час патопу, утапіцца магчыма, недахоп вады вызывае смагу).

  9. abdul кажа:

    Ага, а слова дупа ад ду- (дзьмуць) і – па (пар, газ). Адным словам знача тое што дзьме газ. Але здаецца мне што якія колек германцы ня згодзяцца і будуць сцьвярджаць што слова дупа беларусы ад іх скралі. Маўляў ад “do” (рабіць) і “pa” альбо “ba” (бах), тое што робіць бах (маючы на ўвазе пэўныя гукі вытвараныя дупай). Не аддамо спрадвечна беларускае дупы усялякім немцам!

  10. Ага, сп.abdul, а ты так ненавідзіш ўсё беларускае, што гатоў усім у тое ду, якое робіць “ba” (бах) цалаваць. і цалаваць, і цалаваць. Вось гэта мы табе і аставім.

  11. abdul кажа:

    Выглядае, што пані Галіна ўсё беларускае атаясамлівае са сваёй асобай і сваімі гіпотэзамі. Сьціпласьць – вялікая цнота…

  12. А пры чым тут мая асоба? Проста я абараняю годнасць беларусаў. Выказваю сваю думку, і як асоба маю права на гэта. Любыя ідэі і гіпотэзы маюць права на жыццё. Каму цікава, каму – не, справа асабістая кожнага. А вось ты, спадар, верагодна правакатар, які ўвесь час хоча дыскрэдатаваць тут кожнага ў каго думкі не супадаюць з тваімі. А нам такія думкі не патрэбныя, бо яны супярэчаць дасягненню нашай мэты. Такім як ты цікава, каб беларусы былі нікчэмнымі з рабскай псіхалогіяй, а нам гэта не цікава. І не хамі. У мяне няма рэгаліяў, якія б мяне абмяжоўвалі, так што асцярожна на паваротах з простым народам. Кэгэбэшны экслюзіў нам вельмі надакучыў. Карміць мы вас болей не будзем.

  13. abdul кажа:

    Nu j našto pani Halina mianie narodam prostym pužaje? Ja j sam chłopiec viaskovy. Narod prosty viedaju a lublu. Vo j mova maja prostaja. Viedaju što na vioscy zaŭsiody jość adna-druhaja kabietka jakaja ŭ sprečcy kryčyć najhučniej a moža j dupu ŭ adkaz pakazać spadnicu zadraŭšy. Padobna što pani Halina mienavita z takich. Škada što dyskusija naša adbyvajecca ŭ virtualnaj prastory a nie na kałhasnym pali. Jak toj kazaŭ: “И доярки могут руководить государством.” Ci niejak nakštałt taho.

  14. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    Мушу дадаць некаторыя факты, які Вы неяк прапусьцілі.
    1. Спаленьне ворагаў альбо злачынцаў – вельмі старажытны абрад, які прысутнічае ў шматлікіх дахрысьціянскіх культурах. Безумоўна, ён меў нейкае сакральнае значэньне, але гэта значэньне аніяк не было зьвязана з вераваньнямі спалёных.
    2. Хрысьціянства зрабілася вольным веравызнаньнем толькі ў IV ст., а сыстэма веравучэньня канчаткова склалася толькі пасьля 7 Сусьветнага сабору (VIII ст.). Пры гэтым адступіўшых ад хрысьціянскага вучэньня да ХІ – ХІІ ст.ст. выключна адпраўлялі ў выгнаньне. Сьмертнае пакараньне за адступленьне ад веры ўзьнікла толькі з пачаткам інквізыцыі ў Рыма-Каталіцкае Царкве, а гэта – XVI ст. Пры гэтым, заўважу: інквізыцыя карала не язычнікаў, а адступіўшых ад “праўдзівага спавяданьня” хрысьціянаў.
    3. Місіянерскія паходы на тэрыторыі сучаснае Беларусі, Польшчы і Ўкраіны ў ІХ – ХІ ст.ст. насілі пераважна мірный характар. Наўгародзкія падзеі часоў Кіеўскага князя Ўладзіміра павязаны больш не з верай, а падкарэньнем гэтых земляў. Таму зьвязваць слова “ерэтык” з барацьбой хрысьціянскае Царквы з ерэтыкамі – гэта відавочная нацяжка. Тым больш, што само слова лацінскага паходжаньня.

  15. Паважаны сп. Партызан, вы закранулі вельмі цікавую тэму, якую патрэбна даследаваць. Пакуль толькі скажу:” Вось што піша Вікіпедзія”.
    Ересь
    Материал из Википедии — свободной энциклопедии
    Е́ресь (греч. αἵρεσις — «выбор, направление, мнение») — сознательное отклонение от догматов веры, предлагающее иной подход к религиозному учению; выделение из состава церкви новой общины. Не следует смешивать с расколом.
    Следует иметь в виду, что в библейских текстах на греческом языке термин αἵρεσις используется в ином значении, как, например, в Первом Послании Павла к Коринфянам: δεῖ γὰρ καὶ αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑμῖν. В русском синодальном переводе в данном месте слово переведено как «разномыслие»: «Ибо надлежит быть и разномыслиям между вами, дабы открылись между вами искусные» (1Кор.11:19). Однако, в книге Деяний в тексте « πρωτοστάτην τε τῆς τῶν Ναζωραίων αἱρέσεως» слово переведено как «ересь»: « и представителем Назорейской ереси» (Деян.24:5).
    Этимология
    В греческом языке термин первоначально использовался в значении «выбор, направление, течение». В иудео-эллинистической культуре, на фоне которой зародилось и развивалось христианство, этим термином обозначали «философские или религиозные школы»[1]. К примеру, так называли иудейские религиозно-политические партии[2] — фарисеев и саддукеев (см. Деян. 5:17; 15:5; 26:5). Соответственно, это понятие изначально носило описательный, вполне нейтральный характер. Именно в этом смысле иудеи называли первых христиан «назорейской ересью» (Деян.24:5).
    Негативный смысл слово «ересь» впервые приобретает в новозаветных посланиях. Логика этого превращения такова, что, поскольку истину и жизнь человек может обрести только во Христе (Ин.14:6), любая альтернатива автоматически обрекает человека на погибель. Соответственно, апостол Пётр говорит о «пагубных ересях» ((2Пет.2:1), а апостол Павел помещает «ереси» в один ряд с грехами волшебства и идолослужения (Гал.5:20). Следуя примеру апостолов, ранняя христианская церковь использовала термин «ересь» для обозначения учения, расходящегося с христианской ортодоксией, или группы людей, отколовшихся от Церкви вследствие приверженности такому учению.
    В современном словоупотреблении Московского Патриархата термин часто заменяется на «инославие», имеющий примерно тот же смысл, но не отягощённый негативными коннотациями.
    В широком смысле «ересью» можно называть любое сознательное отрицание или искажение того учения, которое говорящий считает истинным.
    Определения
    Ересь — это «сознательный отказ принимать богооткровенную истину и следование ошибочному учению»[3]
    Производные понятия
    • Ересиа́рх (греч. αἱρεσιάρχης) — глава еретической религиозной общины, движения.
    • Ерети́к, ере́тик (греч. αἱρετικός) — приверженец еретической идеологии, член еретической общины.
    Ереси в христианстве
    С точки зрения ортодоксального христианства, следующие учения традиционно рассматриваются как еретические:
    • Авелиты
    • Акефалы
    • Альбигойцы (см. также Катары)
    • Арианство
    • Арнольдисты
    • Архонтики
    • Афингане
    • Богомилы
    • Борбориты
    • Гностики
    • Докетизм
    • Донатисты
    • Евтихианство тоже что и Монофизитство
    • Исохристы
    • Монофелитство
    • Монтанизм
    • Несторианство
    • Офиты
    • Пелагианство
    • Павликианство
    • Сифиане
    • Филетизм
    • Флагеллантство
    Гностические ереси
    Еретические движения в христианстве, возникшие под влиянием гностических учений.
    • Офиты
    • Борбориты
    • Каиниты
    • Сифиане
    • Павликиане
    • Богомилы
    • Катары
    Ереси в исламе
    В исламе любая религиозная ересь («бида») строго осуждается. При этом ересью считается любое нововведение в религии. К сторонникам ереси применяются термины «мубтади» (еретик), «зиндик» (еретик), а также нередко «кафир» (немусульманин) или «мунафик» (тайный немусульманин).
    Традиционно еретиками называли друг друга сунниты и шииты. Но в настоящее время правительства мусульманских государств признают оба течения мусульманскими, хотя и не одинаково истинными. В то время как ряд экстремистских шиитских организаций считают суннитов как минимум еретиками; аналогичные организации есть и у суннитов. Ахмадия считается еретическим учением в Пакистане, но допустимым мусульманским (наряду с суннизмом) в Иране, где официальная религия — ислам шиитского толка. Некоторые новые религии, выросшие из ислама (например, Бахаи и Нация ислама), первоначально считались еретическими. В настоящее время чаще всего еретическими называют следующие исламские течения:
    • Исмаилизм
    • Друзы
    • Алавиты
    • Хариджизм
    См. также
    • Борьба с инакомыслием в истории русской православной церкви
    • Инквизиция
    • Инакомыслие
    Примечания
    1. ↑ BDAG: A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. By Walter Bauer. 3d ed. (2000), edited and revised by Frederick William Danker
    2. ↑ В «Библии короля Якова» (KJV Ac.5:17) фарисеи и саддукеи названы сектами
    3. ↑ Теологический энциклопедический словарь. Ред. Уолтер Элвелл. М.: Ассоциация «Духовное возрождение», 2003. С. 440.
    Литература
    • Булгаков С. В. Справочник по ересям, сектам и расколам. Издательство «Современник». Москва, 1994
    • Краткая информация о религиях и конфессиях, вошедших в энциклопедию «Народы и религии мира»
    • прот. Иванцов-Платонов «Ереси и расколы первых веков христианства» (Москва, 1878)
    • Энциклопедический словарь Брокгауза Эфрона
    Атуэй
    Материал из Википедии — свободной энциклопедии

    Сожжение Атуэя. Барельеф гаванского Капитолия.
    Атуэ́й (исп. Hatuey; ум. 2 февраля 1512 года) — касик (вождь) одного из племён таино, боровшийся с испанскими конкистадорами на островах Эспаньола и Куба. Считается «первым кубинским национальным героем» и «первым повстанцем Америки».
    В 1511 году Атуэй и 400 его воинов бежали с завоёванной испанцами Эспаньолы и предупредили жителей острова Каобана (Куба) о грядущем пришествии конкистадоров. Бартоломе де Лас Касас рассказывает, что он убедил туземцев бросить всё имевшееся у них золото в реку; как ему представлялось, испанцы поклонялись золоту как богу [1]. Атуэй объединил вокруг себя различные племена и начал устраивать вылазки против испанцев, укрепившихся в форте Баракоа. Некоторое время ему удавалось сдерживать продвижение конкистадоров в глубь острова, но их предводитель Диего Веласкес де Куэльяр, знавший тактику туземцев, смог разбить и уничтожить отряды таино по отдельности. В одной из схваток Атуэй был взят в плен.
    Вождь был приговорён к сожжению на костре. Согласно Лас Касасу, перед казнью монах-францисканец убеждал Атуэя принять крещение, чтобы после смерти попасть в рай. Атуэй спросил, попадают ли христиане на небеса; монах ответил, что не все, но лишь самые хорошие и добрые. Тогда вождь заявил, что «не желает на небо, а хочет в ад, лишь бы не оказаться опять среди христиан, столь жестоких людей».
    В городе Баракоа установлен памятник Атуэю. Также его имя носит одна из марок кубинского пива.
    Смотри также
    • Анакаона

  16. abdul кажа:

    А ці не прасьцей папросту даць спасылку на артыкул у Вікіпедыі, ніж капіяваць гэты артыкул тут? Дарэчы, артыкул гэты сьведчыць на карысьць меркаваньня выказанага Партызанам.

  17. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    З прыведзенай Вамі цытаты бачна, што ў адмоўным кантэксьце слова “ерась” пачала выкарыстоўвацца толькі з часоў хрысьціянскіх Сусьветных сабораў. Паколькі іслам узьнік толькі ў VI – VII ст.ст., магчыма з упэўненасьцю казаць, што гэтае слова было ім запазычана ад хрысьціянаў.
    Паколькі я крыху валодаю грэцкаю, дадаў сябе працу паглядзець і грэцкія моўныя падручнікі. Дык вось, у сучасным кантэксьце тэрмін “ерась” пачаў выкарыстоўвацца толькі ад IV – V ст. і павязана гэта зноў жа з Сусьветнымі саборамі.
    Прыведзенае вамі апавяданьне аб паводзінах канкістадоваў – гэта ўжо пэрыяд дзейнасьці інквізіцыі. Ды і наогул іх дзейнасьць, якая найперш была скіравана на ўзбагачэньне і далучэньне да Гіспаніі новых земляў, нельга назваць “місіянерскае”. Разам з тым, каталіцкія ардэны ад XVI -XVII ст.ст. пачалі будаваць місіянерскія будынкі (місіі), дзе яны індыянцаў лекавалі, вучылі і г.д. Падобныя місіі да сёньня існуюць ў нехрысьціянскіх альбо малацывілізаваных краінах Афрыкі і Азіі.
    Калі ж мы вядзем размову аб індаэўрапэйцах, праславянскай мове і рэлігіі, тады мушу адзначыць: У часе індаэўрапэйскага пераселяньня, рэлігія большасьці плямёнаў не была монаістычнай. Таму вызначыць пакланеньне ажнаму “богу-сонцу” некарэктна. У традыцыйнай язытніцкае спадчыне славянаў існуе шмат рытуалаў зьвязаных з месяцам (дарэчы, цікава, па захаванасьці ў сьвядомасьці яны перабольшваюць рэшткі “сонечных” рытуалаў).

  18. Так, я аб гэтым ведаю, бо сустракаюцца брактэаты з надпісам рунамі Бог Ра і Бог Ка і з малюнкамі сонца і месяца, а таксама калі ўзяць народны каляндар, то і сонца і месяц маюць рытуальна-сакральнае значэнне ў культуры нашага народа. Праўда традыцыі аўтахонных еўрапейцаў (носьбітаў гаплагруппы І) і індаеўрапейцаў (носьбітаў гаплагрупы R1a) я пакуль раз’яднаць на магу. Патрэбен спецыяліст. Яшчэ цікава прааналізаваць сэнс слоў, дзе ужываецца склад КА (напрыклад каша – рытуальна-абрадавая страва на памінках, капут (нямецкае ) Ка путы (накідвае путы – канец), каса і г.д.

    Калі вы маеце апісанне абраду спалення людзей на вогнішчах язычнікамі, калі ласка, дашліце. Мяне цікавіць пытанне час існавання гэтага абраду і па якой прычыне гэта рабілі. Я толькі ведаю, што спальвалі ў агні грэшнікаў, якія парушалі законы маралі ў супольнасці язычнікаў. Магчыма вы маеце больш ведаў ў гэтым плане. Яшчэ мяне цікавіць такое пытанне: Як ў латыні аказаліся такія словы, як ерась і арыстакрат, якія вельмі зразумелыя па сэнсу на нашай мове і чытаюцца лёгка па складам. Магчыма ёсць і іншыя, якія так лёгка чытаюцца па складам ці групе складоў. Хто б з беларусаў прааналізаваў бы такую гіпотэзу. Я не магу, а сэнс ёсць.

  19. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    Вы вядзеце свае пошукі адразу ў трох галінах лінгвістыцы: гістарычнае лінгвістыцы, этна-лінгвістыцы і параўнальнай лінгвістыцы. На мой погляд, для дасьледваньня патрэбна вызначыць гістарычна-часавыя межы. Бо прапанаванае Вамі параўнаньне вельмі простае і не адпавядае некаторым крытэрыям моўнага сынтэза як сучасны прыклад: бел. “каша” – сэб. “зобена”, італ “porridge”, греч. “χυλός”, ням. “Der Brei”, фран. “La bouillie”. Заўважце, я ўзяў сучасныя варыянты найбольш старажытных моў Эўропы. А, як знайшоў у адным выданьні па старажытнае лінгвістыцы, старагальскае мовай “каша” – “mingau”. Таму шчыра раю, калі Вы ўжо не зрабілі, пачытаць працы па гістарычнае лінгвістыцы. Ведаю, што на расейскае мове выходзілі наступныя кнігі: “Праславянскій язык”; “Історія латінского языка”, “Языкі древней Европы”. Магчыма ёсьць і іншыя працы. Дарэчы, гэта адкажа на пытаньне і па словам “ерась”, “арыстакрат”. Асабіста я, прымітыўна, лічу, што “арыстакрат” патрапіла ў лаціну з грэцкае мовы “αριστοκράτης”.
    Адносна дахрысьціянскай абрадавасьці. Лічу няварта тут прыводзіць вялікія цытаты альбо весьці асобную навуковую дыскусію. Як адзін зь аўтараў сайту, вазьміце мой мэйл і напішыце прыватна. Я дам Вам спісак эўрапэйскае літаратуры па дадзенай тэме. Магу толькі ўдакладніць, што скандынавы (вікінгі) спальвалі за забойства, здраду і т.д. Але ж яны спальвалі і сваіх памёршых.

  20. Добра сп.Партызан, дашліце, калі ласка свае каардынаты, якія палічыце самі прыймальнымі, праз адміністрацыю гэтага сайту і будзем працаваць.
    Гэта праца вельмі вялікая – але што рабіць, за нас ніхто не будзе працаваць.

  21. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    Найбліжчым часам дашлю на адрэсу сайта майл. Сёньня знайшоў у сеціве тэкст цікавай кнігі аб вікінгах, іх абрадах і вераваньнях.
    Спадзяюся, Вам будзе цікава:
    http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/History/Roesdal/index.php

  22. Партызан кажа:

    Аб старажытнай рэлігіі балтаў
    http://www.bibliotekar.ru/Centr-Balty/13.htm

  23. Вялікі дзякуй, буду чакаць ваш майл. з павагай Галіна Арцёменка.

  24. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    На вялікі жаль, усе лісты на адрэсу сайту павяртаюцца…
    Мой мэйл bel_partyzan@yahoo.com

  25. Партызан кажа:

    Паважаная сп-ня Галіна!
    Нешта Вы замаўчалі… Але, памятаючы Вашае захапленьне сакральнымі сякерамі:
    Орнаментированные топоры из раскопок средневекового Новгорода
    http://www.bibliotekar.ru/rusNovgorod/18.htm

  26. Партызан кажа:

    І яшчэ спасылка:
    http://www.bibliotekar.ru/rusGlinka/index.htm

  27. Не-не, я не замоўкла. Вялікі дзякуй за інфармацыю. Я чытаю, хаця пра балтаў М. Гімбутус, я чытала яшчэ на першым этапе свайго захаплення, і адсочваю яе працы і яе думку. У яе цяпер ёсць думка, што першымі былі еўрапецы (агульная еўрапейская супольнасць). Гэта так, бо гаплагруппа І узнікла на тэрыторыіі Еўропы 30.000 г да н.э. І ўся Еўропа мела адну культуру (Гравет). Раздзяленне пайшло пазней.
    Што адносна вікінгаў, то гэта вельмі цікавая інфармацыя, але гэта вельмі позні перыяд, канец язычніцтва ў Скандынавіі, а мяне цікавіць больш раннія перыяды. Па апошніх даследваннях шведскіх археолагаў з удзелам беларускіх, выяўлена, што на поўдні Швецыі і выспе Готлянд жылі беларусы. Але гэта яшчэ рана казаць, бо патрэбны глыбейшы аналіз. Тут вельмі шмат працы і я проста не ў сілах яе так хутка зрабіць. Усё гэта трэба, каб рабіла Акадэмія навук.
    У цяперашні час я кожны дзень прысвячаю дням народнага календара. Апісанне кожнага дня патрабуе шмат часу, перакладаў, пошукаў. Я таксама часам здзіўляюся адкрыццям. Вось да прыкладу: у нас летам ёсць дзень, прысвечаны слімаку (уліткам). Якім бокам нас гэтага датычыць, я адразу не магла зразумець. Аказалася, што слімак самы моцны сродак для павышэння патэнцыі у мужчын і жанчын. Я вось думаю, няўжо такія былі веды у нашых продкаў пра лекаванне хвароб. Ёсць дзень крапівы. У гэты дзень не толькі ядуць стравы з крапівы, але парацца ў лазні з венікаў з крапівы, ляжаць на ручніках з крапівы і прымаюць ванны з настоя крапівы. Я прыняла толькі адну і то адчула паляпшэнне свайго здароўя. Дзень раскі, дзень гарлачыка, дзень манжэткі і г.д. Гэта ўсё дае вялікія веды аб нашым народзе, а параўнанне з іншымі культарамі народаў дае пазнанне ўзроўню развіцця нашага народу.
    Але на ўсё патрэбен час. Будзем працаваць. Я вам дашлю пісьмо, каб з вамі больш пазнаёміцца..

Пакінуць каментар

  • Старонкі

  • Катэгорыі

  • Апошнія запісы

  • Архівы