Галіна Арцёменка
Мы ўсе з вамі чытаем адну і тую ж інфармацыю, напісаную аднымі і тымі ж літарамі, але чамусці мы разумеем гэтую інфармацыю па-рознаму. І нараджаецца ў кожнага свой пунк гледжаньня. Якія б у нас ні складаліся ўражанні, змест інфармацыі адзін. Чаму ўзнікаюць разнагалоссі на адно і тое ж? Проста ў кожнага свая мэта на выкарыстанне гэтай інфармацыі, таму сапрадная сутнасць часта адыходзіць на другі план. Мая мэта толька адна – праўда пра беларусаў. І гэтую праўду павінны сказаць самі беларусы.
У пошуках нашай праўды я зайшла ў такія далёкія часы старажытнасці, дзе лёгка і заблукаць. І тым не менш, там захавана праўда пра беларусаў. Каб ведаць яе, недастаткова ведаць толькі гаплагрупы ДНК, археалагічныя культуры, культуру народу. Трэба яшчэ ведаць дасканала сваю мову, тапанімы, геральдычныя сімвалы. Магчыма, тады і адкрыецца таямніца беларускага народу. У свеце, безумоўна, па ўсіх гэтых кірунках вядзецца праца. Але там нават і адным словам не ўзгадваецца наш народ і Беларусь. Беларускія навукоўцы таксама мала пра гэта рупяцца. І атрымліваецца, што такое важнае пытанне, як паходжанне беларускага народу, яго этнагенэз кінуты на аматараў беларускага адраджэнскага руху.
Я не заўсёды ведаю, інфармацыя правільная ці няправільная, бо і сама вельмі здзіўляюся ўбачанаму і прачытанаму. Але я не дадаю і не выдаляю з тэкстаў ні адной літары. А пасля ўсяго прачытанага і ўбачанага ў мяне складаецца сваё ўражанне, часам вельмі адрознае ад таго, што кажа афіцыйная навука.
Так, аднойчы я стала чытаць назовы паселішчаў, рэк, гор: спачатку ў Беларусі, а потым і па ўсім свеце. Мяне цікавілі тапанімы-цёзкі беларускіх паселішчаў. Вельмі ўжо дзіўныя супадзенні існуюць у Беларусі.
Напрыклад: вёска Ліванава (Мінская вобласць > Крупкі > Крупскі с/с), в. Каўказ (Гомельская вобласць > Карма > Ворнаўскі с/с), в. Самалі (Мінская вобласць > Маладзечна > Мясотскі с/с), в. Кібуці (Мінская вобласць > Валожын > Валожынскі с/с), в. Поці (Мінская вобласць > Валожын > Падбярэзскі с/с), в. Кіевец (Мінская вобласць > Валожын >Яршэвіцкі с/с), х. Кромань (Мінская вобласць > Стаўбцы >Налібокскі с/с), в. Кіевічы (Мінская вобласць > Капыль >Блеўчыцкі с/с), в. Канатопы (Мінская вобласць > Капыль >Велікараеўскі с/с), п. Сахалін (Мінская вобласць > Слуцк >Знаменскі с/с), в. Міссуры (Гродненская вобласць > Ліда >Дакудаўскі с/с), в. Цвермы (Гродненская вобласть > Ліда >Дубровенскі с/с), в. Мігдалы (Гродненская вобласць > Воранава >Забалоцкі с/с), х. Галіцыя (Гродненская вобласць > Астравец >Гудагайскі с/с), в. Парыж (Віцебская вобласць > Паставы >Казлоўшчынскі с/с), в. Траянаўка (Магілёўская вобласць > Касцюковічы >Баронькаўскі с/с), в. Бранск (Магілёўская вобласць > Крычаў >Батвіноўскі с/с), в. Чарнаўцы (Магілёўская вобласць > Чавусы >Благавічскі с/с), в. Харкаўка (Магілёўская вобласць > Чавусы >Вайнілаўскі с/с), п. Арол (Гомельская вобласць > Рэчыца >Заспенскі с/с), п. Волга (Гомельская вобласць > Рэчыца >Свірыдавічскі с/с), в. Дублін (Гомельская вобласць > Брагін >Чамерыскі с/с), в. Новая Тэмра (Брэстская вобласць > Драгічын >Дзеткавічскі с/с), в. Тэмра Старая (Брэстская вобласць > Кобрын >Астрамічцкі с/с), в. Амур (Магілёўская вобласць > Глуск >Слаўкавічскі с/с), в. Грынвальды (Віцебская вобласць > Паставы >Казлоўшчынскі с/с)…
На гэтым спіс вёсак з сусветна вядомымі назовамі не заканчваецца. Тут можа існаваць дзве гіпотэзы: ці да нас нехта іх прынёс ці нашы продкі разнеслі іх па ўсім свеце [можа быць яшчэ выпадковае супадзеньне назоваў. – Рэд.].
Але яшчэ больш здзіўляюць тапанімічныя назвы па ўсёй зямлі. Напрыклад, возьмем некалькі назоваў Ізраіля (пададзены на рускай і беларускай мовах):
Иерусалим, Іерусалім (Іе-русалі-м)
Петах-Тиква – Петах-Тыква
Реховот – Рэхавот (рэха-вот)
Азор -Азор
Арад (Израиль) – Арад
Кирьят-Бялик – Кір’ят-Бялік
Нагария – Нагарыя
Ор-Йехуда – Ор-Йехуда
Рахат – Рахат (ра-хат)
Тайбе – Тайбе (табе)
Райне – Райне
Ярка – Ярка
Гал-Он – Гал–Он
Неватим – Неватым
Ар-Адар – Ар–Дар
Слав – Слаў (пар. Бел. в. Славінск > Мінская вобласць > Слуцк > Ленінскі с/с)
Тамра – Тамра (там-ра) (параўнайце: бел. в. Новая Тэмра> Брэстская вобласць > Драгічын >Дзеткавічскі с/с)
в. Тэмра Старая > Брэстская вобласць > Кобрын >Астрамічцкі с/с)
Дан – Дан
Лиман – Ліман
Альмагор – Альмагор
Мигдаль – Мігдаль (міг-даль) (пар. бел. в. Мігдалы > Гродненская вобласць > Воранавоа >Забалоцкі с/с)
Арбель – Арбель (ар-бель)
Кфар-Виткин – Кфар-Віткін
Эт-Тира (Тира) – Эт–Тыра
Нога (город) – Нога
Зохар (Зоар) – Зохар (гэта старажытнае беларускае мужское імя)
Седом (Содом, Сдом) – Седом (се-дом)
Безумоўна, што гэтыя назовы для любога беларуса зразумелыя. Ніякіх іншых моваў, акрамя старажытнабеларускай, я тут не бачу. Але не спяшайцеся мяне крытыкаваць. Я на ўсялякі выпадак вырашыла зазірнуць ва ўсім добра вядомую кнігу – “Біблію”.
Выняткі з Бібліі (тут і далей пададзены на рускай мове, каб па выпадковасці не парушыць сэнс) [Біблія на беларускай мове ёсьць, напрыклад, тут: http://knihi.com/biblija/ – Рэд.]:
“Ветхий завет. Левит.
– когда кто из вас хочет принести жертву Господу, то, если из скота, приносите жертву вашу из скота крупного и мелкого;
– если какая душа хочет принести Господу жертву приношения хлебного, пусть принесет пшеничной муки, и вольет на нее елея, и положит на нее ливана…;
– всякое приношение твое хлебное соли солью, и не оставляй жертвы твоей без соли завета Бога твоего: при всяком приношении твоем приноси соль;
– и пусть священник оденется в льняную одежду свою, и наденет на тело свое льняное нижнее платье, и снимет пепел от всесожжения, которое сжег огонь на жертвеннике, и положит его подле жертвенника;
– глиняный сосуд, в котором она варилась, должно разбить;
– когда будете жать жатву на земле вашей, не дожинай до края поля твоего…;
– и в день возношения снопа принесите во всесожжение Господу агнца однолетнего, без порока,
и с ним хлебного приношения две десятых части ефы пшеничной муки, смешанной с елеем, в жертву Господу, в приятное благоухание, и возлияния к нему четверть гина вина;
– в первый день возьмите себе ветви красивых дерев, ветви пальмовые и ветви дерев широколиственных и верб речных, и веселитесь пред Господом Богом вашим семь дней”.
Усе выдзеденыя словы з Бібліі ёсць сакральна-рытуальныя рэчы і абрады з язычніцкай культуры і адпавядаюць такім жа сакральны-рытуальным рэчам ў беларускай традыцыйнай культуры.
Паўстае пытанне: ці ёсць сувязь паміж культурай, апісанай ў Бібліі і беларускай язычніцкай культурай? І калі такая сувязь ёсць, то хто мог яе туды занесці?
Апошнія генетычныя даследванні даюць такую інфармацыю.
Калі правялі параўнанне ДНК ашкеназаў і сефардаў, кагенаў, левітаў і ісраэлітаў, высвятліліся цікавыя рэчы.
ДНК-склад гэтых груп падобны – больш-менш адны й тыя ж гаплагрупы, у падобных прапорцыях, за выняткам… ДНК-склад групы левітаў, які істотна адрозніваецца ад усіх іншых груп. Левіты ў асноўнай масе сваёй маюць гаплагрупу R1a, якая практычна не сустракаецца ў сефардаў.
Як бачна з вышэйшага, тапаніміка, асаблівасці рэлігійных абрадаў і даныя генетычных даследванняў левітаў падобныя да адпаведных у беларусаў.
Яшчэ раз зазірнем ў Біблію:
“Ветхий завет. Левит.
– Когда войдете в землю Ханаанскую, которую Я даю вам во владение, и Я наведу язву проказы на домы в земле владения вашего….
– А города левитов, домы в городах владения их, левитам всегда можно выкупать;
– А кто из левитов не выкупит, то проданный дом в городе владения их в юбилей отойдет, потому что домы в городах левитских составляют их владение среди сынов Израилевых; и полей вокруг городов их продавать нельзя, потому что это вечное владение их”.
Як бачна з Бібліі, левіты не былі сынамі Ізраілевымі, а толькі жылі сярод іх.
Цяпер пачытаем, хто такія левіты і чым яны займаліся. Выняткі з Бібліі:
“ Вторая книга Ездры, глава: 1, стихи 1-22.
ИСТОРИЯ БОГОСЛУЖЕНИЯ ОТ ЦАРЯ ИОСИИ ДО ВОССТАНОВЛЕНИЯ ХРАМА
3 И сказал левитам, священнослужителям Израилевым: освятите себя Господу, для поставления святого ковчега Господня в храме, который построил царь…;
7 … в дар находившемуся там народу тридцать тысяч агнцев и козлов и три тысячи тельцов; это по обету дано от царских стад народу и священникам и левитам…;
Первая книга Паралипоменон, глава: 15, стихи 1-15.
ЦАРСТВОВАНИЕ ДАВИДА
2 Тогда сказал Давид: никто не должен носить ковчега Божия, кроме левитов, потому что их избрал Господь на то, чтобы носить ковчег Божий и служить Ему…;
Числа, глава: 1, стихи 47-54.
ПРИГОТОВЛЕНИЯ К СТРАНСТВОВАНИЮ ОТ ГОРЫ СИНАЯ / Перепись / Левиты не подвергаются переписи: их обязанности
51 и когда надобно переносить скинию, пусть поднимают ее левиты; и когда надобно остановиться скинии, пусть ставят ее левиты; а если приступит кто
53 а левиты должны ставить стан около скинии откровения, чтобы не было гнева на общество сынов Израилевых, и будут левиты стоять на страже у скинии…;
Вторая книга Паралипоменон, глава: 23, стихи 1-21.
ИСТОРИЯ ИУДЕЙСКОГО ЦАРСТВА ОТ СМЕРТИ СОЛОМОНА ДО ПЛЕНЕНИЯ
2 И они прошли по Иудее и собрали левитов из всех городов Иудеи и глав поколений Израилевых, и пришли в Иерусалим;
18 И поручил Иодай дела дома Господня священникам и левитам, [и восстановил дневные череды священников и левитов,] как распределил Давид в доме…;
Вторая книга Паралипоменон, глава: 24, стихи 4-14.
ИСТОРИЯ ИУДЕЙСКОГО ЦАРСТВА ОТ СМЕРТИ СОЛОМОНА ДО ПЛЕНЕНИЯ
5 и собрал он священников и левитов и сказал им: пойдите по городам Иудеи и собирайте со всех Израильтян серебро для поддержания дома Бога вашего…;
Вторая книга Ездры, глава: 5, стихи 54-64.
ИСТОРИЯ БОГОСЛУЖЕНИЯ ОТ ЦАРЯ ИОСИИ ДО ВОССТАНОВЛЕНИЯ ХРАМА
54… ко храму Божию в Иерусалиме, Зоровавель, сын Салафииля, и Иисус, сын Иоседека, и братья их и священники, левиты и все, пришедшие в Иерусалим из плена…;
56 и приставили левитов от двадцати лет к делам Господним: и стал Иисус и сыновья его и братья, и Кадмиил брат и сыновья Имадавуна и сыновья Иода…;
Вторая книга Паралипоменон, глава: 29, стихи 20-30.
ИСТОРИЯ ИУДЕЙСКОГО ЦАРСТВА ОТ СМЕРТИ СОЛОМОНА ДО ПЛЕНЕНИЯ
25 И поставил он левитов в доме Господнем с кимвалами, псалтирями и цитрами, по уставу Давида и Гада, прозорливца царева, и Нафана пророка…;
26 И стали левиты с музыкальными орудиями Давидовыми и священники с трубами.
Первая книга Паралипоменон, глава: 15, стихи 16-24.
ЦАРСТВОВАНИЕ ДАВИДА
16 И приказал Давид начальникам левитов поставить братьев своих певцов с музыкальными орудиями, с псалтирями и цитрами и кимвалами…;
17 И поставили левиты Емана, сына Иоилева, и из братьев его, Асафа, сына Верехиина, а из сыновей Мерариных, братьев их, Ефана, сына Кушаии;
Книга Иисуса Навина, глава: 21, стихи 8-42.
РАЗДЕЛ ЗЕМЛИ ОБЕТОВАННОЙ
8 И отдали сыны Израилевы левитам сии города с предместьями их, как повелел Господь чрез Моисея, по жребию.
20 И племенам сынов Каафовых, левитов, прочим из сынов Каафовых, по жребию их, достались города от колена Ефремова;
Книга Неемии, глава: 10, стихи 28-30.
ЧТЕНИЕ И ИСТОЛКОВАНИЕ ЗАКОНА. ВОЗОБНОВЛЕНИЕ ЗАВЕТА
28 И прочий народ, священники, левиты, привратники, певцы, нефинеи и все, отделившиеся от народов иноземных к закону Божию, жены их, сыновья их…;
Числа, глава: 4, стихи 34-49.
ПРИГОТОВЛЕНИЯ К СТРАНСТВОВАНИЮ ОТ ГОРЫ СИНАЯ / Левиты / Исчисление и служение Левитов / Итоги переписи
46 И исчислены все левиты, которых исчислил Моисей и Аарон и начальники Израиля по родам их и по семействам их…”.
Абавязкі левітаў паводле Бібліі:
“Первая книга Паралипоменон, глава 23
ЦАРСТВОВАНИЕ ДАВИДА / Указания о богослужении в Храме / Левиты / Обязанности левитов
1 Давид, состарившись и насытившись жизнью, воцарил над Израилем сына своего Соломона.
2 И собрал всех князей Израилевых и священников и левитов,
3 и исчислены были левиты, от тридцати лет и выше, и было число их, считая поголовно, тридцать восемь тысяч человек.
4 Из них назначены для дела в доме Господнем двадцать четыре тысячи, писцов же и судей шесть тысяч,
5 и четыре тысячи привратников, и четыре тысячи прославляющих Господа на музыкальных орудиях, которые он сделал для прославления”.
Такім чынам, з Бібліі вынікае, што зямля Ханаанская была заваяваная сынамі Ізраілевымі, а там да іх жылі нейкія народы, сярод якіх і былі левіты, якія ніякага дачыненьня да семітаў не мелі. Левіты з 20 гадоў служылі пры храмах, былі пісьменныя і называліся святымі. Левіты вельмі падобныя на вітаў, якія служылі пры храме ў Арконе, ды і не толькі ў Арконе, але і па ўсёй тэрыторыі культуры баявой сякеры. Натуральна, што гэта – арыі, якія і далі назовы многім тапанімам гэтага рэгіёну.
Пераважная большасць земляў культуры баявой сякеры – гэта ёсць землі ВКЛ. І мова на гэтых землях была наша – старажытнабеларуская. Ад нас яе сёння немагчыма каму-небудзь забраць.
Час жыцця Майсея паказвае час тых падзеяў. Вынятка з Вікіпедзіі: “Майсе́й (Іўр. Моше́, «ўзяты (выратаваны) з вады») (XIII стагоддзе да н.э.), у Пяцікніжжы — прарок і заканадаўца, заснавальнік юдаізму, які з’яднаў ізраільскія калены ў адзіны народ”. Нават цяжка і ўявіць такое, што 1300 год да н.э. 38 тыс. чалавек (вітаў-левітаў) былі граматнымі людзьмі.
А ці былі віты на тэрыторыі беларусаў. Безумоўна. Аб гэтым кажуць і назовы вёсак: в. Левашы (Гродненская вобласць – Ліда – Дварышчанскі с\с), п. Левады (Гомельская вобласць – Буда-Кашалёва – Старабудскі с\с), в. Леўкава (Мінская вобласць – Вілейка – Вязынскі с\с), в. Леўкаўшчына (Мінская вобласць – Стаўбцы – Рубяжэвіцкі с\с), в. Вітаўцы (Мінская вобласць – Вілейка – Даўгінаўскі с\с), в. Віткаўшчына (Мінская вобласць – Маладзечна – Халхлоўскі с\с), в. Вітаўка (Мінская вобласць – Дзяржынск – Фаніпольскі с\с), в. Віцькаўшчына (Мінская вобласць – Дзяржынск – Фаніпольскі с\с), в. Вітлін (Гомельская вобласць – Рагачоў – Пабалоўскі с\с), в. Вітарож (Мінская вобласць – Мар’іна Горка – Дуброўскі с\с).
Вёсак з такім назовам вельмі шмат. Гэтыя прыведзены ў якасці прыкладу.
Такім чынам, мы – беларусы – як мінімум блізкія сваякі аднаго з арыйскіх народаў Пісаньня, які насяляў Палестыну яшчэ да прыходу туды юдэяў-семітаў.
Ад рэдакцыі:
Зь Бібліі вядомы яшчэ адзін арыйскі народ. 3-4 тысячагодзьдзя таму на тэрыторыі Блізкага Ўсходу, у т.л. Палестыны (і таксама яшчэ да прыходу туды юдэяў), жылі хеты (інакш, хетэі; гл. http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000014/st001.shtml). Гісторыкам старажытнасьці вядома, што іх вельмі баяўся нават егіпецкі фараон Тутанхамон, таму што ў хетаў былі баявыя жалезныя сякеры, а ў ваяроў фараона зброя была яшчэ толькі з бронзы. Ёсьць версія, што малады фараон Тутанхамон ва ўзросьце 19 гадоў якраз і загінуў ад хецкай сякеры – нібыта яму была адсечана частка нагі разам з каленнай чашачкай. Было гэта прыкладна 3300 гадоў таму…
Вядома, што хеты прыйшлі на Блізкі Ўсход з Балканаў і размаўлялі на хецкай мове (http://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D1%82%D1%8B). Адкуль яны прыйшлі на Балканы, не вядома (дырэчы, хеты маюць такую вялікую і цікавую гісторыю, такі сьлед пакінулі на Блізкім Усходзе, што сёньня ёсьць цэлая гістарычная навука – хеталогія; нешта накшталт егіпталогіі).
Таму поўнае права на існаваньне мае гіпотэза, што сёньняшні Іерусалім (Ершалаім па Булгакаву) – гэта заснаваны тым ці іншым арыйскім народам, блізкім да сучасных беларусаў-літвінаў, Ерасалем (е-ра-салем), што па-сутнасьці можа перакладацца, як “ёсьць Ра слаўны” ці “тут славяць Ра” (бо “салям алейкум”, “шалом” – гэта азначае вітаць, славіць).
Добрая палова пералічаных тут назваў вёсак – гэта зьмененыя пры саветах (асабліва ў канцы 50 – пачатку 60 гадоў). Гэтак можна запісаць і Прапойск (зараз Слаўгарад). Была раней такая практыка: “немілагучныя” назвы зьмяняліся на іншыя, а каб доўга не думаць – дык бралі гэаграфічную мапу і называлі. Для сапраўднае тапаніміцы патрэбна браць мапы да паловы 19 ст.
Некатоыя выпадаюць і маюць цікавую гісторыю. Напрыклад в.Парыж названа так казакамі, якія ўдзельнічалі ў вайне 1812 г. і дайшлі да Парыжу. Што праўда, наколькі я ведаю, навукоўцы да сёньня спрачаюцца: ці былі гэта жыхары беларускай вёскі, ці нейкім казакам падаравалі дзяржаўныя землі ў Беларусі.
Магчыма так, а магчыма і не. Тое што назовы вёсак менялі, няма і размовы. Для гэтага мы і працуем, каб удасканаліць нашу гісторыю і культуру. Прызываем чытачоў дапамагаць ў гэтай справе. Сёння і наогул хочуць усе гэтыя назовы паменяць на нешта чужое. Вось, напрыклад, я знашла вёскі Тэмра. Тэм – гэта ёсць там. Але нашла ужо вёскі з назовам Темра. І атрымліваецца замест тэм (там) ра (што азначае там жыве бог Ра) – цемра (цемната, цёмны народ – гучыць абразліва). Гісторыі назоваў вёсак – гэта ёсць наша культура. Час узнікнення вёсак – гэта наша гісторыя. Я ведаю, што ў Беларусі маецца 100 вёсак эпохі палеаліта і 700 вёсак мезаліта і неаліта. І гэта не ўсе вёскі даследаваны археолагамі. Назовы вёсак звязаныя з язычніцкай культурай, без сумневу, узніклі да хрысціанскай эпохі. Без сумневу адно, што беларускі народ – гэта вельмі старажытны народ, які меў сваю культуру, сваю мову, быў часткай арыйскіх плямёнаў, меў сувязі з усім светам. У нас вельмі шмат ёсць вёсак, якія з’яўляюцца цёзкамі вельмі вядомых назоваў:
з Малдовай –
д. Молдовичи Гродненская область > Дятлово >Козловщинский поселковый Совет
д. Молдути Гродненская область > Дятлово >Дятловский
д. Молдовичи Гродненская область > Дятлово >Гербелевичский
д. Молдовичи >Гродненская область > Дятлово >Козловщинский поселковый Совет
з Рымам –
д. Рымовичи Минская область > Воложин >Богдановский
д. Рум Минская область > Воложин >Воложинский
д. Рем Минская область > Борисов >Мстижский
д. Румок Минская область > Узда >Лошанский
д. Рымаши Минская область > Копыль >Бобовнянский
д. Рымутевцы Гродненская область > Большая Берестовица >Эйсмонтовский
д. Рымки Гродненская область > Щучин >Орлевский
д. Римтели Гродненская область > Сморгонь >Кревский
д. Римшиненты Гродненская область > Сморгонь > Лылойтинский
д. Ремейкишки Гродненская область > Ошмяны >Гольшанский
д. Рымуни Гродненская область > Островец >Гудогайский
д. Рымдюны Гродненская область > Островец >Гервятский
д. Рум Витебская область > Россоны >Альбрехтовский
д. Рум Витебская область > Россоны >Дворищенский
д. Рум Витебская область > Россоны >Краснопольский
д. Римаши Витебская область > Браслав >Опсовский
д. Римути Витебская область > Браслав >Опсовский
д. Рыморовщина Витебская область > Шарковщина >Бильдюгский
д. Рымки Витебская область > Поставы >Бельковский
д. Рымки Витебская область > Полоцк >Крапивенский
д. Румино Витебская область > Полоцк >Понизовский
д. Румполье> Витебская область > Миоры > Заутьевский
х. Румище> Витебская область > Миоры > Новопогостский
д. Рымки >Гродненская область > Щучин >Орлевский
д. Рымутевцы >Гродненская область > Большая Берестовица >Эйсмонтовский
д. Рымонды >Гродненская область > Щучин >Каменский
з Табольскам –
д. Табола Гродненская область > Гродно >Вертелишковский
д. Табольская Будка Гродненская область > Гродно >Вертелишковский
д. Табола Белицкий Гродненская область > Лида >
д. Тоболки Витебская область > Верхнедвинск >Бельковщинский
д. Тобулки >Брестская область > Пинск >Поречский
д. Таболичи >Гродненская область > Щучин >Первомайский
з Трояй –
д. Трояновка Минская область > Борисов >Трояновский
д. Троянец Минская область > Логойск >Нестановичский
д. Трояново Минская область > Копыль >Потейковский
з Турлінам –
д. Туровщина Минская область > Вилейка >Любанский
д. Турец-Бояры Минская область > Молодечно >Лебедевский
д. Турковщина Минская область > Воложин >Раковский
д. Туры Минская область > Смолевичи >Курганский
д. Туры Минская область > Жодино >Курганский
д. Турец Минская область > Червень >Смиловичский
д. Турец Минская область > Смиловичи >Смиловичский
д. Турин Минская область > Марьина Горка >Туринский
д. Турьяково Минская область > Дзержинск >Боровской
д. Турок Минская область > Любань >Ляховский
д. Турец Гродненская область > Кореличи >Турецкий
д. Турья Гродненская область > Щучин >Щучинский
х. Туровщина Гродненская область > Сморгонь >Вишневский
д. Турлы Витебская область > Поставы >Куропольский
д. Турки Витебская область > Докшицы >Докшицкий
д. Турица Витебская область > Лепель >Волосовичский
д. Туросполье Витебская область > Ушачи >Веркудский
д. Старые Туросы Витебская область > Ушачи >Веркудский
д. Старые Туросы Витебская область > Ушачи >Дубровский
д. Туросполье Витебская область > Ушачи >Дубровский
д. Туровичи Витебская область > Полоцк >Заболотский
д. Турлаи Витебская область > Полоцк >Борздовский
д. Туринец-1 Витебская область > Городок >Первомайский
д. Турск >Гомельская область > Рогачев >Гадиловичский
п. Турсковый >Гомельская область > Рогачев >Гадиловичский
д. Турчилово>Витебская область > Браслав > Друевский
д. Туровщина>Витебская область > Докшицы > Березинский
д. Турчино> Витебская область > Миоры > Николаевский
д. Турна Большая >Брестская область > Каменец >Видомлянский
д. Турна Малая >Брестская область > Каменец > Видомлянский
д. Турная > Брестская область > Кобрин >Залесский
д. Турейск >Гродненская область > Щучин >Орлевский
д. Турья >Гродненская область > Щучин >Щучинский
д. Турец >Гродненская область > Кореличи >Турецкий
Ёсць вёскі Амерыка, Караліна, Сібіра, Амур, Дубай, Александрыя, Дублін, Байкал, Сахалін і г.д. Не думаю, што гэта была толькі капіраванне чужых назоваў. Не забывайце, Беларусь ёсць тэрыторыя шнуравой керамікі, культуры баявой сякеры, курганных пахаванняў і абраду трупаспалення., а гэта прызнакі пражывання арыяў.
Ўсё зьвязанае з “Тур” ёсьць ад Турава. Гэта аж князя-варага Тура.
Трайнец і г.д. – ад Тройцы (нашы продкі верылі, што падобнае назва дасьць пакроў Сьв. Тройцы).
Малдовічы (раю ўсё ж выкарыстоўваць беларускія назвы) зьвязаны зь маладосьцю.
Рым… ну ў некаторых вёсках да сёньня ёсьць вытворнае ад “Рамана” – “Рымка” (у некаторых выпадках сустракаў, што падобным чынам клікаюць жанчыну (пад. Сяргеяўна, Мікалаяўна і г.д.))
Яшчэ раз, не палічце абразай, раю:
1. Карыстацца мапамі да паловы 19 ст. (там аўтахтоная тапаніміка яшчэ мала зьменена, нават транскрыпцыёна перададзена гучаньне. Толькі не лацінскімі – там у багацёх выпадках ужываецца пераклад на лацінскую мову)
2. Пры параўнаньні выкарыстоўваць менавіта беларускія назвы.
3. У аналізе назвы выкарыстоўваць дэаляктычны слоўнік мясцовасьці.
Не абіжайцеся сп. Партызан, але калі я тлумачу гэта прымітыўна, то вы яшчэ больш прымітыўна за мяне. Я добра ведаю пра князя Тура. Але гэтыя вёскі старэйшыя за князя Тура. І вёскі і сам князь Тур названы ў гонар святой жывёліны быка-тура, а ў некаторых месцах (Скандынавія) Бога Тура. Ў гонар гэтых святых рэчаў названы і г. Турлін, і беларускія вёскі, і скандынаўскія паселішчы, а яны там ёсць. Вёскі так проста не называліся. Яны называліся: 1. ў гонар багоў (спачатку язычніцкіх, потым і хрысціянскіх), сакральна-рытуальных рэчаў, вынаходстваў;
2. ў сувязі з прынадлежнасцю жыхароў да нейкага племені ці саюзу плямёнаў;
3. радавыя памесці па прозвішчу роду.
Вы не думайце, што беларусы былі вельмі прымітыўнымі людзьмі. Калі нашы продкі прыдумалі вышываць малітвы да Бога (зап. аб гэтым у Ірыны Варабей, якая можа вышыць малітву, факт даказаны) знакамі, то чаму яны павінны такім прымітыўным чынам называць вёскі. Дык і Рым названы ад імя Ром і Рамул. Усе гэтыя назовы маюць адзін падмурак, які захаваны ў старажытнейшай культуры арыяў. Ці можа быць сувязь паміж назовам Малдова і назовамі беларускіх вёсак? Безумоўна можа. Паглядзіце на гаплагрупы малдаван: Малдаване (Карагасаны) ІЕ; (Італійскі) ; Гаплагрупы – R1b(16,7 %) – R1a(34,7 %) – I( 25,0%) – E(12,5 %) – J(9,7%) – G(0 %) – N(1.4 %) – T (0 %) – L(- %)
Малдаване (Сафія) ІЕ; (Італійскі) ; Гаплагрупы – R1b(16,7 %) – R1a(20,4 %) – I( 35,2%) – E(13,0 %) – J(5,6%) – G(1.9 %) – N(3,7 %) – T (1,9 %) – L( -%).
Сярод малдаван жыве ад 20% да 34,7% арыяў. У малдаван на нацыянальным гербе Малдавіі сімволіка арыяў, сярод якой васьміканцовая зорка і галава быка. Беларускія вёскі вельмі старажытныя і яны узніклі нашмат раней хрысцінства на Беларусі і ВКЛ. Большасць вёсак названа па імя плямёнаў, чым народаў. У культуры і сімволіцы беларусаў пераважаюць язычніцкія праявы. А чаму яны не павіны быць ў назовах паселішчаў? Сімволіка гербаў, абрады, рытуалы, адзенне, мастацтва, песні і тапаніміка – гэта суцэльны комплекс адной культуры.
Дашліце, калі ласка, мапу ці спасылку, дзе гэтую мапу можна паглядзець.
Цытую артыкул пані Галіны:
“Беларускія навукоўцы таксама мала пра гэта рупяцца. І атрымліваецца, што такое важнае пытанне, як паходжанне беларускага народу, яго этнагенэз кінуты на аматараў беларускага адраджэнскага руху.”
Мушу заступіцца за беларускіх навукоўцаў. Яны, пані Галіна, і рупяцца, і працуюць. Вось прыклад вельмі сур’ёзнае а важнае працы: https://nashaziamlia.org/2009/04/15/2085/
Пытаньне да Рэдакцыі
Чаму на вашам сайце ў разьдзеле “1.4.1. Этнагенэз беларусаў-літвінаў” няма артыкула на які я спаслаўся ў свайім папярэднім допісе адрасаваным пані Галіне? Чаму там толькі артыкулы пані Галіны, навуковая каштоўнасьць якіх мізэрная, але артыкула прысьвечаннага сур’ёзнай навуковай працы ў галіне этнагенэзу беларусаў там няма?
abdul, а ты што вялікі навуковец? Якая твая навуковая ступень? Прафесар ці акадэмік? Ты нават сваё імя не пішаш. Што ты тут робіш на гэтым сайце? Ты ж мусульманін. Што ты робіш ў хрысціянскай краіне? Правакатар? Паклёпнік? Што ты наогул маеш да мяне? Чаго ты тут усім закрываеш рот? Табе не падабаюцца мае артыкулы? Не чытай. Я тут нікога не абражаю. А то што, арыйская цывілізацыя такая магутная і зрабіла такі уплыў на чалавецтва факт даказаны. То што беларусы частка арыйскіх плямёнаў таксама факт даказаны. І то што беларусы сваю культуру, сваю мову стваралі самі, а не кралі у нейкіх народаў, гэта таксама факт. Мне цяпер зразумела, чаму у такіх як ты такая ўспышка злобнасці. Ваша стратэгія – гэта захоп свету і панаванне мусульман. А тут мае артыкулы не ўпісываюцца ў гэтую стратэгію і з’яўляюцца памехай для ўсякіх адмарозкаў. Беларусы не слухайце гэтага купленага прыдурка. Яго мэта зрабіць з вас рабоў. А мая мэта узняць ў вас дух нашых продкаў, зрабіць вас моцнымі, ўсяліць ў вас сілу непераможную. Я пішу вам праўду аб беларусах, аб вялікай нацыі і цывілізацыі, каб вы пазбавіліся комлексу непаўнавартасці, маглі вырашаць свае праблемы, маглі змагацца за сябе, свае сем’і і сваю краіну.
сп-ня Галіна!
Дык я і не зьбіраўся даваць глыбокі аналіз… Вось так, з галявы на ўскідку, што памятаваў.
Адносна мапы. На вялікі жаль, я агульных не маю. Ведаю, што на камунікаце быў выкладзены атляс старажытных мапаў, але там толькі кавалкі. Можа нехта дапаможа набыць атляс? На жаль, я тут нічым не дапамагу.
Ведаю, што ў навуковай бібліатэцы Бэрлінскага ўнівэрсітэту ёсьць выданьне атлясаў Расейскае імпэрыі першай паловы 19 ст., а таксама пазьнейшых выданьняў. Таксама, бачыў вайсковыя мапы нямецкія І Сьветавой вайны – там транскрыпцыя захавана беларуская (але ў лацінска-нямецкае абэтцы).
Сп. Партызан, вялікі дзякуй за параду. Думаю, што надыдзе час, калі наша гісторыя. наша культура, наша мова стануць нашым гонарам. Гэта толькі першыя пробы для адраджэння нацынальнага багацця, а потым іх будзе ўсё больш і больш.
сп-ня Галіна!
Вось тут знайшоў спасылкі на старыя мапы Расейскае імпэрыі. Можа дапаможа ў Вашае працы:
http://www.raremaps.ru/atlas.html
http://www.minsk.mapklad.ru/maps/31-belarus.htm
Сп. Партызан, яшчэ раз вялики дзякуй.
Пані Галіне
Калі допіс пані Галіны пад нумарам 7 ёсьць рэакцыяй на мой допіс нумар 5, то рэакцыя, як бы тут лагадней сказаць, неадэкватная…
Калі гэта ёсьць рэакцыяй на мой допіс нумар 6, то пані Галіна надарма так нарвуецца, бо пытаньне да Рэдакцыі, а не да шаноўнае пані Галіны.
abdul: “Чаму на вашам сайце ў разьдзеле “1.4.1. Этнагенэз беларусаў-літвінаў” няма артыкула на які я спаслаўся ў свайім папярэднім допісе?”
Адказ: Таму, што гэтая рубрыка зьявілася адносна нядаўна, а артыкул быў выстаўлены раней.
Для таго, каб у гэтую рубрыку (як і ў іншыя рубрыкі) уключыць усе артыкулы, якія ў яе павінны быць уключаны, трэба перачытваць усе матэрыялы сайта ад часу яго заснаваньня і наноў “прарубрыкаваць” іх. Гэтыя праца зойме, відаць, 2-3 тыдні, але мы яе плануем зрабіць тады, калі гэта дазволяць абставіны.
Крыху не ў тэму… Але ж, спадзяюся, спадарства мяне прабачцыць!
Пачаў працаваць вельмі цікавы партал украінскіх нацыяналістаў, сьветапогляд якіх сугучны сьветапогляду сяброў дадзенага сайту:
http://www.vatra.org.ua/yevropa