nashaziamlia.org

Асьветна-адукацыйны, грамадазнаўчы сайт для беларусаў: аналіз, прагноз, сілы, інтарэсы, сьветагляды, ідэі, ідэалогіі, праграмы, мэты.

Запісы

Ці можа Бог быць сіяністам? (частка 1: тэкст)

4 ліпеня, 2013 | 18 каментарыяў

Бог-сіяніст 2У папярэдніх матэрыялах мы прадэманстравалі глыбокі ськепсіс што да ідэі, запрапанавай Вольгай Чацьверыковай, аб магчымасьці выкарыстаньня хрысьціянства для ратаваньня сьвету ад ліберастычнай садамізацыі. І справа ня толькі ў тым, што і каталіцкая, і праваслаўная цэрквы насычаны садамітамі. Усё нашмат сур’ёзьней. Як хрысьціянства можа адолець такую задачу, калі яно заснавана на нацыянальным богу габрэяў Яхвэ?! Марк Равадж і ўвогуле практычна ў адкрытую заявіў (гл. адзін з папярэдніх матэрыялаў), што хрысьціянства – стратэгічны праект глабальнай палітыкі сіянакратыі. Уражаныя гэтымі адкрыцьцямі, мы вырашылі паглядзець на тэму зь іншага боку: а як глядзяць на хрысьціянства апалагеты юдаізму? У сеціве рэкламуецца кніга юдайскага тэолага Пінхаса Палонскага “Дзьве тысячы гадоў разам”. Мы ўзялі ўступную главу зь яе (гл. тут: http://www.uznai-pravdu.ru/viewtopic.php?f=8&t=759), трохі скарацілі, пераклалі й выставілі ніжэй.

Рэдакцыя.

 

 

(А). ЮДАІЗМ ЯК УНІВЕРСАЛЬНАЯ РЭЛІГІЯ

1. Рэлігія для ўсяго чалавецтва

Як юдаізм, так і хрысьціянства прызнаюць сьвятасьць і Боскасьць Габрэйскай Бібліі (Танах, ён жа «Стары Запавет» – першы, зыходны разьдзел у хрысьціянскай Бібліі) і праўдзівасьць усяго, што ў ёй сказана. Тым самым, абедзьве гэтыя рэлігіі прызнаюць, што габрэйскі народ адыгрывае асаблівую ролю ў перадачы чалавецтву Боскага Аб’яўленьня.

Гэта Боскае Адкрыцьцё прызначана ўсяму чалавецтву, але перададзена яно было праз габрэйскі народ. Перадача Адкрыцьця пачалася з Абрама (каля 20 ст. да н.э.), працягнулася праз Майсея (пры Дараваньні Торы на Сінаі, 15 ст. да н.э.) і затым ішла праз саму гісторыю габрэйскага народу, захаваную ў Бібліі, і, перш за ўсё, праз прарокаў Старажытнага Ізраіля – Давіда, Саламона, Ісаю, Ерамію і многіх іншых. Перадача гэтага адкрыцьця і ​​зьяўляецца сутнасьцю юдаізму.

Такім чынам, юдаізм з самага пачатку зьяўляецца ўніверсальнай, агульналюдскай рэлігіяй, а габрэйскі народ – гэта пасланьнік, «канал» ў перадачы Боскага Сьвятла чалавецтву [тое, што міфы “Старога Запавета” “праўдзівыя”, яшчэ можна сьцярпець – маўляў, хай некаторыя людзі так лічаць; але тое, што нацыянальны міф нейкага народу раптам стаў “універсальнай агульналюдскай рэлігіяй” – гэта ніяк прыняць нельга, бо такая падмена – стратэгічнае, ключавое махлярства!!  – Рэд.].

 

2. Асноўныя прынцыпы юдаізму

Канцэпцыя, выкладзеная ў габрэйскім біблійным Аб’яўленьні – гэта значыць, універсальная канцэпцыя юдаізму, «этычны манатэізм» – ня мела нават блізкага падабенства ні з адной рэлігійнай сістэмай тых часоў [яшчэ адна прынцыповая заява і вельмі сумніўная – Рэд.].

Яе асноўнымі прынцыпамі былі:

а) Вышэйшая сіла, якая стварыла ўвесь сьвет ды чалавека і якая працягвае вызначаць усе падзеі ў ім – гэта не безасабовы «сусьветны закон» ідалапаклоньнікаў, а Асоба, якую мы называем Бог [між тым, «сусьветны закон», а дакладней сістэма аб’ектыўных законаў разьвіцьця Сьвету, нашмат бліжэй да сутнасьці сапраўднага Бога! пра гэта мы пагаворым пазьней. – Рэд.].

б) Бог стварыў чалавека паводле Свайго вобразу і падабенства – таму што Бог любіць чалавека, хоча дабра чалавеку, клапоціцца аб разьвіцці чалавека. Любы чалавек на зямлі мае боскую душу, зьяўляецца «вобразам Бога на зямлі» (і ў гэтым палягае габрэйская ідэя «Богачалавека» [чыя-чыя гэта ідэя?! – Рэд.]).

в) Бог стварыў увесь гэты сьвет зь яго цяжкасьцямі, наяўнасьцю ў чалавека свабоды выбару. Жыцьцё ёсьць Дыялог паміж дзьвюма асобамі – чалавекам і Богам.

г) Паколькі стасункі Бога і чалавека – гэта стасункі бацькоў і дзіцяці, то Бог хоча ад чалавека, перш за ўсё, сталеньня – гэта значыць, духоўнага развіцьця шляхам ўспрыманьня Боскага Сьвятла і годнага стаўленьня да бліжняга. Мы нічога ня можам даць Яму, акрамя нашых уласных паводзін і ўласнага духоўнага росту.

д) Габрэйскаму народу даручана ўспрыняць усе гэтыя элементы Боскага Сьвятла і рэалізаваць Боскае Вучэньне ў сваім нацыянальным жыцьці – каб затым усё чалавецтва змагло навучыцца ў габрэяў гэтаму Вучэньню і ўспрыняць яго. Такім чынам, габрэйскаму народу даручана «быць пасланьнікам Бога да чалавецтва». Гэта габрэйская місія на ўсе часы.

 

3. Абранасьць для служэньня

Боскае Аб’яўленьне было дадзена габрэйскаму народу не дзеля яго самога, а каб яно магло стаць доляй ўсяго чалавецтва. Прарок Ісая (42:6) фармулюе гэтае палажэньне так: «Габрэйскі народ – народ Запавету, сьветач народаў сьвету». Менавіта ў гэтай місіі – несьці чалавецтву Боскае сьвятло, быць народам Запавету – і ёсьць сутнасьць габрэйскай абранасьці [ах, вось, аказваецца, хто гэта сказаў… – Рэд.].

Такім чынам, габрэйская абранасьць – гэта не «абраньніцтва перавагі», але «абраньніцтва служэньня» [дзякуй, пакладзіце на месца, дзе ўзялі, й ідзіце сабе зь мірам… – Рэд.]. Яна з’яўляецца адкрытай – гэта значыць, любы чалавек, які хоча далучыцца да гэтай абранасьці, можа зрабіць гэта шляхам прыняцьця юдаізму (пасля чаго ён таксама становіцца габрэем [як гэта так – рэлігія стварае нацыянальнасьць? Нешта новенькае. – Рэд.]), і ганаруецца выратаваньнем [увогуле нармальна: прыняў юдаізм, стаў “габрэем” і табе гарантавана выратаваньне… па блату; цырк! – Рэд.].

Юдаізм хоча распаўсюду ў сьвеце этычнага монатэізму і прызнаньня Габрэйскай Бібліі, але ён не імкнецца да празелітызму.

 

4. Канцэпцыя і крытэры Месіі

Адным з элементаў, якія зьмяшчаюцца ў Божым Аб’яўленьні, была канцэпцыя прыходу Машыяха – Месіі (літар. «Памазанік»). Гэты цар павінен быць «сьветачам» габрэйскаму народу і ўсяму сьвету. Гістарычнымі Месіямі былі цары старажытнага Ізраіля – Давід і яго сын Саламон [ясна, як толькі цар габрэйскі, так адразу і місія… – Рэд.].

Пазьней, паралельна з канцэпцыяй «гістарычнага Месіі» (якім зьяўляецца ўсялякі праведны габрэйскі цар [акрамя Давіда і Саламона больш ніякіх габрэйскіх цароў у гісторыі не было. – Рэд.]), габрэйскія прарокі сфармулявалі таксама [хто-хто сфармуляваў?!  цырк! – Рэд.] і канцэпцыю «эсхаталагічнага Месіі», які будзе ня толькі царом Ізраіля, але і духоўным лідарам ўсяго чалавецтва [будучы пры гэтым толькі габрэем… – Рэд.], які зьдзейсьніць на практыцы ідэю царства Бога на зямлі для ўсіх людзей. Менавіта ўстанаўленьне рэальнага царства Бога на Зямлі і называецца ў прарокаў «часам прыходу Месіі».

Найбольш вядомая фармулёўка крытэраў дасягненьня гэтага часу дадзена ў прарока Ісаі ў яго знакамітых словах (2:4): «І перакуюць (усе народы) мячы на ​​аралы, і дзіды свае на сярпы; не падыме народ мяча на народ, і ня будуць больш вучыцца ваяваць … ». І далей (11:9): «І напоўніцца ўся зямля спазнаньнем Госпада» [гаворка, натуральна, пра габрэйскага Яхвэ… – Рэд.]. Такім чынам, пакуль гэтага не адбылося і пакуль на зямлі не ўстаноўлены ўсеагульны мір, братэрства ды імкненьне да пазнаньня Бога – Месія, абяцаны Габрэйскай Бібліяй, яшчэ не прыйшоў.

 

5. Месія як арыентацыя на будучыню

Канцэпцыя «чаканьня прыходу Месіі» – дакладней, канцэпцыя прасоўваньня чалавецтва ў кірунку да прыходу Месіі – мае ня толькі тэалагічнае, але і вялікае цывілізацыйнае значэньне [гэтая “канцэпцыя” фактычна апраўдвае глабальную палітыку сіянакратыі па захопу і закабаленьні сьвету – Рэд.].

Разам з этычным монатэізмам й ідэяй сацыяльнай справядлівасьці, месіянская ідэя ўяўляе сабой важнейшы і ўнікальны ўнёсак юдаізму [каго-каго ўнёсак?! – Рэд.] ў духоўную спадчыну чалавецтва. Пры габрэйскім месіянскім падыходзе імкненьне да залатога веку зьвернута да будучыні, у той час як іншыя народы старажытнасьці адносілі залаты век да мінулага [якія ўсе іншыя народы тупыя? а вось габрэі малайцы: зькемілі, што трэба думаць пра будучыню! калі б габрэі гэтага не падумалі, усе іншыя народы і сёньня пра будучыню ня думалі б… – Рэд.]. Месіянскі падыход устанавіў мэту, да якой павінна імкнуцца развіцьцё чалавецтва [хто ўстанавіў мэту, а хто да яе павінен імкнуцца? – Рэд.], і таму гэтая канцэпцыя зьявілася асновай для фармаваньня той велізарнай цягі да прагрэсу ва ўсіх галінах жыцьця, якая гэтак ашаламляльна адрозьнівае цывілізацыю Захаду [аўтар кажа пра сярэднявечча з вогнішчамі інквізіцыі ці пра сёньняшнюю садомскую дэгенерацыю?… – Рэд.] ад цывілізацыі далёкага Усходу [Японію? – Рэд.].

Месіянская канцэпцыя, разам з адчуваньнем і ўсьведамленьнем сваёй нацыянальнай місіі [яшчэ адна крыніца сіянізму. – Рэд.], была таксама выратавальным пасам, які трымаў габрэйскі народ на плаву ў трагічныя перыяды яго гісторыі.

 

 

). ІСУС – АДЗІН З ФАРЫСЕЯЎ

6. Месіянскае бражэньне перыяду Другога Храма

У пачатку нашай эры габрэйскі народ знаходзіўся ў адным са складаных перыядаў сваёй гісторыі – перыядзе ўлады паганскага Рыму, які прывёў да разбурэньня Храма (70 г. н.э.) і затым да выгнаньня. Краіна бурліла і ў ваенна-палітычным (шматлікія паўстаньні), і ў духоўным сэнсе. Харызматычныя лідары кідалі выклік як рымскай уладзе, так і калабарацыйнаму і карумпаванаму габрэйскаму істэблішменту. У гэтай сітуацыі надзеі на «месію гістарычнага» (аднаўленьне царства Ізраіля і нармальнага незалежнага нацыянальнага жыцьця [нават габрэі ведаюць, што нармальнае жыцьцё можа быць толькі тады, калі яно незалежнае і нацыянальнае. – Рэд.]) злучаліся з надзеямі на «месію эсхаталагічнага» (выпраўленьне ўсяго чалавецтва і рэалізацыя месіянскіх прароцтваў Ісаі).

Мы знаходзім нямала выпадкаў, калі на таго ці іншага чалавека ўскладаліся месіянскія (няспраўджаныя) надзеі – напрыклад, «Настаўнік Праведнасьці» Кумранскай суполкі ў канцы I ст. да н.э., Бар-Кохба ў II ст. н.э., іншыя.

Менавіта такая абстаноўка зрабіла магчымым зьяўленьне хрысьціянства [атрымліваецца, хрысьціянства для сьвету стварыла палітычная абстаноўка, у якой знаходзіўся габрэйскі народ; ніякі Бог тут ні пры чым… – Рэд.].

 

7. Ісус як харызматычны прапаведнік

Ісус з Назарэта зьяўляўся адным зь яркіх харызматычных прапаведнікаў, які, разам зь іншымі лідарамі ды прапаведнікамі той бурлівай эпохі, прыцягнуў да сябе нямала пасьлядоўнікаў. Асоба і пропаведзь Ісуса характарызаваліся арыентацыяй на грэбаваньне сьвецкімі каштоўнасьцямі, блізкасьцю да простага народу, парадаксальнай, яркай, багатай на прытчы прамовай, вострым перажываньнем блізкасьці наступу «царства нябеснага» і гарачымі заклікамі да пакаяньня. Усё гэта зьяднала вакол яго групу вучняў, якія цьвёрда верылі ў яго месіянскую ролю.

 

8. Адступленьне: Праблема гістарычнасьці вобразу Ісуса ў яго евангельскім апісаньні

Да праблемы гістарычнасьці вобразу Ісуса – праўдзівасьці ўсіх тых дэталяў, якія распавядаюць евангельлі [у аўтара так і ёсьць – з маленькай літары. – Рэд.] – існуе шэраг падыходаў. Нават класічнае хрысьціянства, лічачы евангельлі «духоўна праўдзівымі», прызнае, што ніводны зь іх аўтараў ня быў відавочцам саміх апісаных падзей, і што тэкст іх сфармаваўся значна пазьней, ужо пасьля паразы Вялікага Паўстаньня [у аўтара так і ёсьць – тут зь вялікіх літараў. – Рэд.] і разбурэньня Ерусаліма ў 70 г. н.э. Тэкст евангельляў сфармаваўся ў грэкамоўным асяроддзі – пры тым, што Ісус і ўсё яго непасрэднае асяроддзе гаварылі на іўрыце і арамейскай – усе апавяданьні відавочцаў падвяргаліся перакладу і шматразовай вуснай перадачы.

Такі пераказ ва ўмовах вострых ідэалагічных і палітычных канфліктаў непазьбежна станавіўся тэндэнцыйным, прынамсі недакладным. Нават большасьць хрысьціянскіх дасьледчыкаў прызнаюць, што евангельлі нельга разглядаць як аб’ектыўны гістарычны дакумент і [нельга] рабіць зь іх адназначныя гістарычныя высновы. (Гэтая [заўвага] асабліва стасуецца да Евангельля ад Яна – пазьнейшага і найбольш элінізаванага з усіх, якое рэзка адрозьніваецца па апісаньні дэталяў, падзей, стылі й канцэпцыі ад першых трох «сінаптычных» (разгляданых разам) Евангельляў. У самым хрысьціянстве Евангельле ад Яна лічыцца хутчэй містычнай пропаведдзю, чым апісаньнем рэальных падзей жыцьця Ісуса.) [ясна, па аўтару ўсё, што датычыць Хрыста – недакладная гістарычная літаратура; а тое, што выдумлялі габрэйскія прарокі, для яго – боскія Адкрыцьці. – Рэд.].

На процілеглым полюсе поглядаў знаходзяцца тыя, хто ўвогуле лічыць эвангельскае апісаньне Ісуса «зборным вобразам», да чаго іх падштурхоўваюць, напрыклад, паралелі паміж вобразам Ісуса і вобразам «Праведнага Настаўніка» Кумранскай грамады. (Адзначым у сувязі з гэтым, што тыя выказваньні, якія ёсьць аб «Ешуа га-Нацры» (Ісусе Назарыцяніне) у габрэйскіх талмудысцкіх крыніцах, кажуць пра чалавека, які жыў за 150 гадоў да Ісуса евангельскага).

Таму мы ўспрымаем хрысьціянскія тэксты як рэканструкцыі вобраза Ісуса, яго асяроддзя і вучняў зь сінаптычных Евангельляў, пасланьняў Паўла і Дзеяў Апосталаў як найбольш «гістарыяграфічнай» часткі Новага Запавету. Пры гэтым мы лічым адлюстраваныя ў Евангельлях вобразы праціўнікаў Ісуса («кніжнікаў і фарысеяў», «першасьвятароў», габрэйскага натоўпу і г.д.) карыкатурна скажонымі.

 

9. Габрэйскае вывучэньне Ісуса

Магчыма, што калі б не наступны канфлікт паміж першахрысьціянскай суполкай і юдаізмам, то Ісус і тыя ці іншыя яго прыпавесьці ды пропаведзі занялі б сваё месца ў габрэйскай культуры. Аднак гэты канфлікт, які, да таго ж, разгортваўся на фоне гістарычных катастроф – разбурэньня Храма, трох вялікіх няўдалых габрэйскіх паўстаньняў супраць Рыма (70-га, 115-га і 135-га гадоў), разбурэньня Краіны Ізраіля і Выгнаньня [так у тэксьце, усё зь вялікай літары. – Рэд.], – даволі хутка прывёў да поўнага разыходжаньня бакоў. Далейшыя, на працягу вельмі многіх стагоддзяў, агрэсіўныя спробы місіянерскага ціску на габрэяў, якія рабіліся дзяржаўным хрысьціянствам Рымскай Імперыі й еўрапейскіх дзяржаў, спрыялі таму, каб габрэі занялі абарончую пазіцыю, наогул адмаўляючыся разглядаць Ісуса і яго тэксты.

Вывучэньне асобы Ісуса і яго вучэньня пачалося ў досыць шырокіх маштабах толькі ў XIX-XX стагоддзях разам з эмансіпацыяй, сіянізмам і вяртаньнем габрэяў у Краіну Ізраіля. У гэты перыяд адбываецца ўсьведамленьне шматварыянтнасьці й шматслойнасьці юдаізму ў яго гістарычнай персьпектыве – і таму, у прыватнасьці, стаўленьне да Ісуса паступова нармалізуецца. Зьяўляецца мноства габрэйскіх дасьледаваньняў яго жыцьця і творчасьці. Паралельна з гэтым (хоць і па іншых прычынах) у XX стагоддзі каталікі й пратэстанты пачалі ісьці па шляху адмовы ад спробаў місіянерства ў дачыненьні да габрэяў, адмовы ад ціску на юдаізм, і пачалі прызнаваць юдаізм «збаўчай рэлігіяй» (г.зн. прызнаваць дзейснасьць і неадмяняльнасьць зыходнага габрэйскага Запавету з Богам).

(Гэта, дарэчы, уключае як габрэйскае прызнаньне тых ці іншых добрых якасьцяў Ісуса, так і значна больш шырокую, чым раней, крытыку недахопаў асобы Ісуса і яго вучэньня. Тут мы павінны між іншым адзначыць, што габрэйская культура ўвогуле зьвязана з крытычнасьцю мысьленьня, і ў юдаізме ў прынцыпе няма «імунітэту ад крытыкі» ні для каго – ні для Майсея, ні для Абрагама, ні, у пэўным сэнсе, нават і для Бога (гл. напрыклад, Быцьцё 18:25).  Такім чынам, тыя хрысьціянскія колы, якія хацелі б павелічэньня габрэйскай увагі да Ісуса, павінны быць гатовыя канструктыўна ўспрымаць павелічэньне габрэйскай крытыкі Ісуса і яго вучэньня.)

 

10. Габрэйскае стаўленьне да Ісуса

Калі мы гаворым аб пажаданасьці прасоўваньня ў прызнаньні габрэямі гістарычнай важнасьці Ісуса і яго вучэньня, то, зразумела, гаворка не ідзе аб прызнаньні Ісуса Месіяй ці, тым больш, Богам – гэта супярэчыць самым базавым габрэйскім біблейскім прынцыпам [чуеце, хрысьціяне? прызнаньне Ісуса Месіяй ці Богам супярэчыць Бібліі, таму, што яна… габрэйкая; гэта невырашальная ўнутраная супярэчнасьць! – Рэд.].

Габрэі, відаць, маглі б прызнаць Ісуса «асьветнікам народаў сьвету» (або «Збаўцам народаў сьвету» – бо праз Ісуса народы сьвету прыйшлі да габрэйскага біблейскага монатэізму і да Бога [юдэі акрамя Бога ўжо і монатэізм прыватызавалі. – Рэд.], а гэта неабходны і нават ключавы элемент выратаваньня). На базе гэтага юдаізм і хрысьціянства могуць быць усьвядомлены як незлучальныя, але пры гэтым ўзаемадапаўняльныя часткі адзінага монатэістычнага комплексу чалавецтва.

 

11. Адзін з фарысеяў «хасідскага» напрамку

Аналіз поглядаў Ісуса – такіх, якімі яны дадзены нам у Евангельлях – прыводзіць да высновы, што па сваіх поглядах Ісус цалкам знаходзіўся ў рамках філасофска-рэлігійнай канцэпцыі фарысеяў, хоць, з прычыны сваёй яркай харызматычнасьці, па некаторых пытаньнях займаў скрайнія пазіцыі ўнутры гэтага руху.

(Фарысеі – адна з трох, разам з садукеямі й есеямі, габрэйскіх рэлігійна-палітычных груп таго часу. Садукеі складалі храмавы і палітычны істэблішмэнт, фарысеі – народную й «інтэлігенцкую» апазіцыю. Есеі былі замкнёнай элітарнай групай, якая сышла на перыферыю [грамадскага жыцьця] ў чаканьні выратаваньня. У тэалагічным плане фарысеі сьцьвярджалі веру ў замагільнае жыцьцё, успрымалі Пісьмовую Тору як неаддзельную ад вуснай традыцыі, і абвяшчалі наяўнасьць як Боскага Провіду, так і свабоды выбару чалавека ў іх раўнавазе. Усе настаўнікі Талмуда паходзілі менавіта з фарысеяў, і іх падыход зьявіўся базай для ўсяго далейшага разьвіцьця юдаізму. Садукеі ж адпрэчвалі замагільнае жыцьцё, Вусную традыцыю і Божы Провід).

Больш дакладна, погляды Ісуса адпавядалі не асноўнаму накірунку фарысеяў, а адной зь невялікіх унутры-фарысейскіх плыняў, часам званых «хасідамі» [зьвяртаем увагу, менавіта гэтая секта юдаізму – шматдзетныя хасіды – зьяўляецца сёньня дамінуючай і ў лукашэнкаўскай РБ, і ў Расеі. – Рэд.].

Асноўныя асаблівасьці поглядаў гэтай плыні заключаліся ў тым, што яны прытрымліваліся прынцыпу «надзеі на цуд», лічылі, што «з праведнікам ня здарыцца нічога дрэннага – Гасподзь яго выратуе». (Асноўны ж кірунак фарысеяў сьцьвярджаў, што «на цуд можна і нават трэба спадзявацца, але на яго нельга занадта пакладацца [разьлічваць]»). Устаноўка на цуд спалучалася ў хасідаў з пэўным аськетызмам, прастатой і сьціпласьцю жыцьця, а таксама з асабістай харызматычнасьцю, містычнымі прасьвятленьнямі ды наогул са стварэньнем невялікіх «будзённых» цудаў. Усё гэта разам забясьпечвала хасідам статус «сьвятых людзей» і шанаваньне навакольных. Менавіта гэтаму адпавядае характар вобразу Ісуса, апісаны ў евангельлях.

 

12. Згода Ісуса з вучэньнем фарысеяў

Аб сваёй поўнай згодзе з вучэньнем фарысеяў (пры нязгодзе зь іх паводзінамі) Ісус адназначна заяўляе сам: «Тады Ісус сказаў: на Майсеевы пасад селі кніжнікі й фарысеі, дык вось, усё, што яны скажуць вам захоўваць, захоўвайце і рабіце; па справах жа іх не рабіце, бо яны гавораць, і ня робяць» (Мф. 23:2-3).

Іншымі словамі, Ісус крытыкуе паводзіны фарысеяў, але цалкам згодны зь іх вучэньнем ды зь іх інтэрпрэтацыяй запаветаў Торы.

(Адсюль, дарэчы, вынікае, што тыя хрысьціяне, якія агульна асуджаюць Талмуд і «талмудысцкі юдаізм», дзейнічаюць супраць Ісуса: бо Талмуд гэта і ёсьць тое «фарысейскай вучэньне», якое Ісус прызнаваў ісьцінай!) [! – Рэд.]

А вось урывак з прамовы Ісуса, які злучае крытыку паводзінаў фарысеяў з заклікам да поўнага і пунктуальнага выкананьня ўсіх запаветаў Торы:

«Дык вось, хто парушыць адзін з запаветаў гэтых (законы Торы) найменшых і навучыць гэтак людзей, той найменшым назавецца ў Царстве Нябесным; а хто выканае і навучыць, той вялікім назавецца ў Царстве Нябесным» (Мц. 5:19-20).

Той факт, што погляды Ісуса знаходзяцца ў рамках фарысейскай традыцыі, не адмяняе іх разыходжаньняў па некаторых пытаньнях з асноўным напрамкам фарысеяў – напрыклад, у пытаньні абвяшчэньня блізкага наступу Царства Нябеснага, у пытаньні падвышаных патрабаваньняў да ўзроўню пакоры або ж у характэрным для Ісуса прыніжэньні значэньня сям’і ў жыцьці чалавека.

[Але] гэтыя адрозьненьні ў дэталях другарадныя і не выводзяць Ісуса за рамкі фарысейскай юдаізму.

 

13. Агульнасьць галоўных запаветаў і этычных прынцыпаў

Тэкст Евангельляў паказвае супадзеньне поглядаў Ісуса і фарысеяў у пытаньні аб галоўных запаветах і асновах рэлігійнага жыцьця чалавека:

«… Адзін з кніжнікаў спытаў: які запавет першы з усіх? І Ісус адказаў: «першы запавет гэты «Слухай, Ізраіль! Гасподзь – Бог наш, ёсьць Гасподзь адзіны; і палюбі Госпада, Бога твайго, усім сэрцам тваім, і ўсёй душой тваёй, і ўсёй сілай тваёй» (Друг. 6:5). І другая: «Любі бліжняга твайго, як самога сябе» (Лявіт 19:18). Няма іншых запаветаў большых за гэтыя». І сказаў Яму кніжнік: добра, Настаўнік. Праўдзіва Ты сказаў, што Бог адзіны, і няма іншага, акрамя Яго; і любіць Яго ўсім сэрцам, і ўсім розумам, і ўсёю моцаю, і любіць блізкага, як самога сябе – гэта больш за ўсіх целаспаленьняў і ахвяраў» (Марк 12:28-33).

Мы бачым, што ідэі Ісуса не адрозьніваюцца ад таго, што гэты «кніжнік» і сам думаў (г.зн. ад таго, што ён запазычыў ад сваіх фарысейскіх настаўнікаў). І сапраўды, аналагічныя гэтаму выказваньні пра цэнтральнае значэньне запавета любові да Бога і запавета любові да бліжняга мы знаходзім у галоўных настаўнікаў Талмуда, у якім запавет любові да бліжняга называецца «вялікім прынцыпам Торы» і асновай вучэньня юдаізму.

(У гэтай агульнасьці галоўных запаветаў выказана агульная для юдаізму і хрысьціянства цэнтральная формула духоўнасьці – аб’яднаньне любові да Бога і любові да бліжняга. Паколькі Чалавек быў створаны на вобраз і падабенства Бога – гэтыя два запаветы зьяўляюцца двума бакамі адзінай ідэі: мы любім бліжняга, таму што ён «вобраз Бога», і наша любоў да Бога выяўляецца ў любові да бліжняга. А таму рэальную (не дэкларавальную) ступень любові да Бога мы можам вымяраць па ступені любові да чалавека, да бліжняга. Іншымі словамі, узровень духоўнасьці любога грамадства вымяраецца ня “колькасьцю вернікаў” і ступеньню іх экзальтацыі, а тым, наколькі ў гэтым грамадстве людзі бачаць у кожным блізкім «вобраз і падабенства Усявышняга» – і, адпаведна, наколькі паважаюць яго меркаваньне, свабоду, асабістыя правы і г.д. Параўнаньне краін ды эпох па гэтым параметры дазволіць нам і ўбачыць духоўны прагрэс чалавецтва ў стагоддзях, і ацаніць узровень духоўнасьці ў розных краінах).

Гэта толькі адзін прыклад таго, што вучэньне Ісуса зусім не было «рэформай юдайскай этыкі». Як запаветы любові да бліжняга, так і практычна ўсе этычныя прынцыпы Ісуса па сваім зьмесьце нічым не вылучаюцца сярод абвешчаных юдаізмам у Габрэйскай Бібліі й у Талмудзе [! – Рэд.]. Увесь эфект «этычнага прагрэсу» ствараецца толькі палемічным стылем Евангельляў.

Ісус быў майстрам прыгожых і глыбокіх этычных выказваньняў, якія дапамаглі хрысьціянству заваяваць сьвет, але ён зусім ня быў “вялікім рэлігійным рэфарматарам», як яго часта любяць паказваць. Яго этычныя канцэпцыі, у параўнаньні з юдаізмам, не ўтрымліваюць нічога радыкальна новага.

 

14. Крытыка знутры

У Евангельлях вельмі мала крытыкі ў дачыненьні да садукеяў (есеі ня згадваюцца наогул) і рымлянаў – абедзьве гэтыя групы гэтак далёкія ад Ісуса і яго пасьлядоўнікаў, што іх крытыкай проста няма сэнсу займацца. Крытыцы ж фарысеяў нададзена ў Евангельлях вялікае месца. Аднак, калі мы паглядзім, за што ж менавіта Ісус крытыкуе фарысеяў, то ўбачым, што Ісус нідзе не крытыкуе само Вучэньне фарысеяў, але ўсюды – толькі іх паводзіны, як тое, што не адпавядае іх уласнаму вучэньню (крывадушнасьць). Больш за тое, ён таму і выкрывае паводзіны фарысеяў, што зь іх вучэньнем ён згодны. Але многія зь іх у той перыяд гэта вучэньне абвяшчалі, але не ажыцьцяўлялі.

Такім чынам, крытыка Ісусам фарысеяў уяўляе сабой вядомую ў гісторыі рэлігіі сітуацыю, калі малады харызматычны лідар выступае супраць, як ён лічыць, здэградаванага істэблішмэнту яго ўласнай рэлігіі. У гэтым выпадку ён не надае шмат увагі відавочнаму супадзеньню яго ўласных рэлігійных прынцыпаў з тым жа істэблішмэнтам, але засяроджаны на палемічным завастрэньні крытыкі. Праз стагоддзі, пры пераносе яго слоў з кантэксту «ўнутранай спрэчкі” ў кантэкст чужой культуры, гэта створыць зманлівае ўражаньне рэлігійнага разрыву.

Амаль такую ​​ж крытыку рэлігійнага істэблішмэнту перыяду канца Другога Храма мы знаходзім і ў самым Талмудзе. Талмуд адзначае, што паводзіны мудрацоў (фарысеяў) той эпохі шмат у чым не адпавядалі Вучэньню, стаўшы адной з прычын Катастрофы разбурэньня Другога Храма. Толькі пасьля гэтага на хвалі ўсьведамленьня трагедыі мудрацы-фарысеі здолелі выправіць свае недахопы і закласьці асновы для выжываньня габрэйскага народу на працягу доўгіх стагоддзяў Выгнаньня.

Такім чынам, крытыка Ісусам паводзін фарысеяў зьяўляецца нармальнай «унутранай крытыкай» істэблішмэнту ўласнай рэлігіі. Толькі пазьней, будучы запісанай у Евангельлях і перанесенай у эліністычную культуру хрысьціянамі-негабрэямі, яна стала памылкова ўспрымацца як «крытыка вучэньня юдаізму наогул».

 

15. Адрозьненьні ў дэталях – застаючыся ў рамках юдаізму

Часам па тэксьце Евангельля можа скласьціся ўражаньне пра нібыта прынцыповыя рознагалосьсі паміж Ісусам і фарысеямі па пытаньні важнасьці выкананьня тых ці іншых законаў Торы: пытаньне лячэньня ў суботу, зрываньня каласоў з поля ў суботу, захаваньня габрэйскіх дыетарных законаў кашрута і да т.п. Аднак, калі мы возьмем паралельныя габрэйскія крыніцы (Талмуд і Мідраш) і пададзеныя там погляды, то ўбачым масу выказваньняў, аналагічных выказваньням Ісуса (тыпу «Субота для чалавека, а не чалавек для Суботы», якое зьяўляецца зусім не новаўвядзеньнем Ісуса, а класічным габрэйскім прынцыпам). Практычна ўсе ідэі і этычныя прынцыпы Ісуса маюць паралелі ў талмудысцкім юдаізме – у юдаізме той эпохі варыянтнасьць пунктаў гледжаньня была значна шырэй, чым у наступныя стагоддзі.

Такім чынам, сутнаснага адрозьненьня паміж Ісусам і фарысеямі на самай справе няма, а «ўражаньне наяўнасьці рознагалосьсяў» ствараецца палемічнай формай Евангельляў, а таксама прымітывізацыяй у іх фарысейскага пункту гледжаньня.

Тое самае тычыцца і нібыта існуючага супрацьпастаўленьня паміж юдаізмам як «рэлігіяй законьніцтва» і хрысьціянствам як «рэлігіяй міласьці-ласкі». Падобнае проціпастаўленьне ёсьць усяго толькі аберацыя зроку, бо юдаізм грунтуецца на злучэньні падыходу Закона з падыходам Міласьці ды Ласкі.

 

16. Нацыяналізм Ісуса і рэзкасьць яго стылю

У прамовах Ісуса мы знаходзім вельмі моцны анты-істэблішны матыў, зварот да бедных і неадукаваных, іх падтрымку. Але мы зусім не знаходзім у Ісуса тэндэнцый «універсалізму», у сэнсе выхаду за рамкі габрэйскага народу [так,  тут універсалізму ўжо няма… – Рэд.]. Хутчэй наадварот: Евангельлі малююць нам Ісуса як даволі радыкальнага габрэйскага нацыяналіста. А менавіта:

«І вось, жанчына-ханаанка, выйшаўшы з тых месцаў, крычала яму: “Зрабі мне ласку, спадар, сын Давідаў, [вылечы маю дачку, бо] дачку маю цяжка мучаюць дэманы!” Але ён не адказаў ёй ні слова. І вучні яго, прыступіўшы, прасілі яго: “Зрабі гэта ёй, таму што яна крычыць за намі”. Ён жа сказаў у адказ: “Я пасланы толькі да загіблых авечак дому Ізраілевага” [хрысьціяне, чуеце, да каго Бог паслаў збаўцу?! – Рэд.]. А яна, падышоўшы, кланялася яму і казала: “Спадар! дапамажы мне!” Ён жа сказаў ёй у адказ: “Нядобра ўзяць хлеб у дзяцей і кінуць сабакам [гой для юдэя, нават Хрыста, заўсёды сабака?! – Рэд.]. Яна сказала: “Так, спадар! Але і сабакі ядуць крохі, якія падаюць са стала гаспадароў іх”. Тады Ісус сказаў ёй у адказ: “О, жанчына! Вялікая вера твая; хай будзе табе, як жадаеш”. І вылячылася дачка яе ў той жа час». (Мц 15:22-28)

Зрэшты, ня варта рабіць з гэтага і падобных выказваньняў далёка ідучыя высновы. Усе выказваньні такога тыпу варта аднесьці да рэзкага стылю Ісуса, і ўспрымаць іх выключна як харызматычную гіпербалу [можа, і гіпербала, але ж сутнасьць не мяняецца. – Рэд.].

Наогул, Ісусу былі ўласьцівыя вельмі моцныя перабольшаньні, якія немагчыма ўспрымаць наўпрост. Напрыклад: «Запавет новы даю вам: дык любіце адзін аднаго» (Ян 13:34) – ці азначае гэта, што запавет пра любоў да бліжняга “новы” і што яго вылучыў менавіта Ісус? Вядома, не, Ісус проста паўтарае тут запавет Торы (Лявіт 19:18), але хоча завастрыць увагу на яго важнасьці; і толькі хрысьціянскі чытач, які нічога ня ведае аб юдаізме, можа ўспрымаць гэты запавет Ісуса як навіну [а мы пра што? Усе запаветы Хрыста для “авец дома Ізраілева”. – Рэд.]. Гэта толькі рытарычныя прыёмы для прыцягненьня ўвагі слухачоў.

 

17. Сьмерць Ісуса і абвінавачваньне юдэяў у “богазабойстве”

Суд над Ісусам і яго пакараньне зьяўляюцца апафеозам евангельскага аповеду і адным з цэнтральных перажываньняў хрысьціянскай веры. Пры гэтым, менавіта ў гісторыі суда і пакараньня Евангельлі падкрэсьліваюць сутыкненьне Ісуса зь юдэямі (першасьвятаром і натоўпам), што паслужыла ў далейшым асновай для абвінавачваньня габрэйскага народу ў «богазабойстве».

Зразумела, вызначаць віну рэальных гістарычных персанажаў, габрэяў або негабрэяў, на грунце літаратурнага евангельскага аповеду пра іх зусім абсурдна [ясна, Евангельлі – гэта “літаратура”, а вось Тора і Талмуд – гэта Ісьціна. – Рэд.]. Гэта комплексы хрысьціянскай сьвядомасьці, якой быў неабходны анты-юдаізм для псіхалагічнага падмацаваньня сваіх прэтэнзій на «замяшчэньне старога Ізраіля новым Ізраілем».

Тыя напрамкі ў хрысьціянстве, якія ўсьвядомілі, што антыюдаізм і антысемітызм вядуць да дэградацыі самога хрысьціянства [так без юдаізма і габрэйства хрысьціянства – нішто… – Рэд.], афіцыйна асудзілі антысемітызм і саму ідэю «ўскладаць на габрэйскі народ віну за пакараньне сьмерцю Хрыста» – каталікі зрабілі гэта на Другім Ватыканскім Саборы ў 1963 г., а многія напрамкі пратэстантызму яшчэ раней. Іх тэолагі [хто? – Рэд.]  падкрэсьліваюць, што нават з хрысьціянскай персьпектывы пакараньне Ісуса рымлянамі [якія, нагадаем, “вымылі рукі” – Рэд.] наогул ня мела ніякага дачыненьня да габрэяў як да народу [сапраўды, якое ўвогуле дачыненьне мелі прадстаўнікі габрэйскага народу на пакутніцкага забойства Хрыста? вядома, ніякага… ; Цырк! – Рэд.]. Яны паказваюць, у сувязі з гэтым, на наступныя элементы гістарычнага становішча і самога евангельскага аповеду:

(а) Найвышэйшы Сьвятар і яго асяроддзе не былі прадстаўнікамі габрэйскага народу [так кажа нам аўтар. – Рэд.], бо ўсё храмавае кіраўніцтва складалася цалкам з прыхільнікаў «ерасі садукейскай» (гл. Дзеі 4:1, 5:17). Таму яны ня маюць духоўна-ідэалагічнага сваяцтва з далейшым юдаізмам, які зьяўляецца працягам фарысейскай традыцыі.

(б) Да прыхільнікаў храмавага істэблішменту, а зусім не да народу, варта аднесьці таксама і натоўп, якія сабраўся на расьпяцьце Ісуса. Таму выказваньні гэтага натоўпу ня могуць быць аднесены да габрэйскага народу ў цэлым [вядома, які ж натоўп не народ… – Рэд.].

(в) І, нарэшце, што тычыцца самога пакараньня праз расьпяцьце і зьвязаных зь ім пакутаў – то яны зьяўляюцца чыста рымскім патэнтам, які ня мае сувязі з габрэямі наогул [ня мае, наогул… – Рэд.].

Выпраўленьне падобных антысеміцкіх вывіхаў – гэта важная частка духоўнага сталеньня хрысьціянства. Але гэта праблема саміх хрысьціян, а ня тэма для дыялогу.

 

18. Вучэньне Ісуса і фармаваньне «новай месіянскай тэалогіі»

Пасьля сьмерці Ісуса, які не прынёс ажыцьцяўленьня месіянскіх прароцтваў, група яго вучняў і прыхільнікаў стала фармаваць «новую месіянскай тэалогію», накіраваную на тое, каб перанесьці рэалізацыю эсхаталагічных месіянскіх прароцтваў Ісаі на «Другое Прышэсьце», але пры гэтым сьцьвярджаць, што Ісус «ужо пры першым прыходзе ажыцьцявіў частку месіянскай задачы», – так, каб можна было сказаць, што «Месія ўжо прыйшоў, хаця канчаткова ён яшчэ не прыйшоў».

Паралельна гэтаму, апісаньне жыцьця, вучэньня і сьмерці Ісуса ўсё больш кананізавалася, паступова ператвараючыся з апісаньня барацьбы рэальных людзей у лубочную барацьбу «ідэальнага дабра з сусьветным злом», а крыніцы “рэдагаваліся для пацьверджаньня гэтых ідэй.

Пры гэтым у першым пакаленьні вучні Ісуса, нягледзячы на ​​некаторую экстравагантнасьць іх поглядаў, заставаліся ў рамках фарысейскага напрамку ў юдаізме (гл., напр., Дзеі, 23:6-9).

Адносіны юдаізму зь першахрысьціянамі пагоршыліся толькі ў наступным пакаленьні, калі падчас Вялікага Паўстаньня (70 г. н.э.) хрысьціяне занялі антыгабрэйскую пазіцыю (і наогул хрысьціянства ўжо стала ў значнай ступені негабрэйскім). У хрысьціянстве ўзмацніўся антыюдаізм, паралельна зь якім разьвівалася “апраўданьне Пілата” і перанос на габрэяў абвінавачваньняў у пакараньні Iсуса – бо антыгабрэйская і прарымская пазіцыя былі неабходныя хрысьціянству як для дэманстрацыі лаяльнасьці да Рымскай імперыі з мэтай больш шырокага распаўсюду свайго вучэньня сярод яе жыхароў, так і для вядзеньня «вайны за габрэйскую спадчыну» – абвяшчэньне сябе «Новым Ізраілем» і, для гэтага ж, [адбывалася] дэманізацыя «Старога Ізраіля».

 

 

(В). ПАВЕЛ – АДЗІН З ФАРЫСЕЯЎ І АПОСТАЛ ЯЗЫЧНІКАЎ

19. Крызіс першахрысьціян-габрэяў і зьяўленьне Паўла як «Апостала язычнікаў»

Такім чынам, першахрысьціяне спачатку заставаліся групай унутры юдаізму. Пры гэтым іх спробы прапаганды свайго пункту гледжаньня сярод астатніх габрэяў ня мелі вялікага посьпеху. Гэтая група праіснавала каля 100 гадоў, і разам зь яе распадам ідэя «Ісуса як Месіі» памерла б, калі б не апостал Павел – выбітны рэлігійны філосаф і геніяльны лідар, які фактычна і стварыў хрысьціянства як асобную негабрэйскай рэлігію.

Саўл, ён жа Павел з Тарса, рэзка адрозьніваўся ад зыходных дванаццаці апосталаў па трох параметрах.

Па-першае, у адрозьненьне ад іх, ён паходзіў з дыяспары (Тарс быў галоўным горадам Кілікіі ў Малой Азіі) і таму добра адчуваў настроі ды праблемы навакольных язычнікаў – «элінаў». У адрозьненьне ад Ісуса і ўсяго яго атачэньня, ён быў рымскім грамадзянінам, што ў той час сьведчыла аб даволі высокай ступені інтэграцыі яго сям’і ў грамадзянскае і культурнае асяроддзе Імперыі, лаяльнасьць ёй, прыняцьце яе норм і каштоўнасьцяў.

Па-другое, Павел меў добрую рэлігійную адукацыю (асяроддзе Ісуса складалі ў асноўным простыя людзі; Павел жа быў адукаваным інтэлектуалам).

Па-трэцяе, ён быў адзіным сярод іх, хто ня быў асабіста знаёмы зь Ісусам. А таму, у адрозьненьне ад зыходных 12 апосталаў, Павел бачыў перад сабой не «харызматычнага Настаўніка зь месіянскімі памкненьнямі», але «групу вучняў з крызісам нерэалізаванай надзеі, адрынаемых астатнім габрэйскім грамадствам». Адпаведна, ён узяўся пераадолець гэты крызіс, зьвярнуўшыся не да габрэяў, а да язычнікаў, шляхам стварэньня новай формы рэлігіі – па сутнасьці, галіны юдаізму, прызначанай для распаўсюду этычнага монатэізму сярод народаў сьвету.

Тытул Паўла ў хрысьціянстве – гэта «Апостал язычнікаў», і гэты тэрмін тлумачыць ўсю яго пазіцыю. Гэтай мэце прысьвечана ўся яго дзейнасьць, менавіта на яе рэалізацыю была накіравана яго рэлігійная філасофія.

 

20. Стварэньне «юдаізму для народаў сьвету»

Павел імкнуўся адначасна і застацца юдэем, і стварыць новую рэлігію для народаў сьвету.

Без сумніву, ён прызнае габрэйскую абранасьць, як у мінулым, так і ў будучыні, неадмяняльнасьць Боскага Запавету з габрэямі й месіянскую ролю габрэйскага народу ў гісторыі чалавецтва. Але пры гэтым ён лічыць, што самае важнае (ці, прынамсі, што гэта яго асабістая місія) – гэта пачаць распаўсюд Боскага Сьвятла, монатэізму і біблейскага сьветагляду сярод язычнікаў. А для гэтага трэба стварыць «юдаізм для народаў сьвету», г.зн. такую ​​форму рэлігійнага мысьленьня, якая б несла чалавецтву галоўныя габрэйскія рэлігійныя ідэі: монатэізм, этыку, любоў Бога да чалавека і чалавека да Бога, любоў да бліжняга і наогул усё біблейскае сьветаадчуваньне – без таго, каб абавязваць негабрэяў выконваць тое, што гэтыя негабрэі выконваць не абавязаны: Суботу, кашрут, абразаньне і г.д. Пры гэтым Павел зусім ня супраць Суботы або кашруту, але сьцьвярджае, што хрысьціянам можна абысьціся і без іх – паколькі ён, «апостал язычнікаў», зьвяртаецца да негабрэяў.

Адпаведна, мы бачым у Дзеях Апосталаў (гл. 15) менавіта такую ​​пастаноўку пытаньня: ці павінны празеліты зь язычнікаў для ўступленьня ў суполку першахрысьціян рабіць абразаньне? Калі першахрысьціяне зьяўляюцца суполкай унутры юдаізму, то павінны (гэта падыход Ісуса); але калі першахрысьціянства перастае быць групай унутры юдаізму і разгортваецца ў «адкрытую форму юдаізму для народаў сьвету», то ў абразаньні для такіх людзей няма неабходнасьці [артымліваецца, хрысьціянства – гэта юдаізм без абразаньня. – Рэд.].

Павел па сваім характары быў фанатычным «прыхільнікам і ваяўніком за веру». Таму ў маладосьці ён быў актыўным ганіцелем хрысьціянства, бо бачыў у ім рэлігійную пагрозу. Але ў выніку «бачаньня Ісуса па дарозе ў Дамаск» ён раптам ўсьвядоміў, што хрысьціянства – гэта не перашкода, а новая магчымасьць [пра тое, як ён “убачыў” такую магчымасьць і для чаго яна прызначалася, было ў адным з папярэдніх артыкулаў Марка Раваджа. – Рэд.].

Вобраз Ісуса раскрыўся Паўлу як унікальная магчымасьць перадаць язычнікам габрэйскую біблейскую ідэю. І Павел прысьвяціў сваё жыцьцё рэалізацыі гэтай магчымасьці.

 

21. Адзін з фарысеяў, які ўзяўся за працу далучэньня народаў сьвету…

Павел сам адназначна вызначае сябе як фарысея. Ня толькі ў пачатку жыцьця, але і ў канцы яго, калі ён ужо зьяўляецца лідарам хрысьціянскай абшчыны, ён абвяшчае пра сябе: «Я фарысей і сын фарысея» (Дзеі 23:6).

Такім чынам, Павел усё сваё жыцьцё быў перакананы, што яго дзейнасьць адпавядае асновам фарысейскай рэлігійнай канцэпцыі, – гэта значыць, артадаксальнаму юдаізму.

Хоць Павел для прыцягненьня негабрэяў казаў ім аб неабавязковасьці для іх Закона – сам ён, як габрэй, прызнаваў абавязковасьць захаваньня Торы для сябе і для іншых габрэяў (у прыватнасьці, у Дзеях (16:3) расказана, як, сустрэўшы зусім асіміляванага неабрэзанага габрэя (маці – габрэйка, якая ўжо “паверыла ў Хрыста», бацька – элін), Павел настаяў на тым, каб той зрабіў абразаньне).

Іншымі словамі, Павел прымаў усё вучэньне фарысеяў (г.зн. звычайны юдаізм) у дачыненьні да габрэяў, але паколькі мэта яго была ў «апостальстве язычнікам», у звароце іх у «юдаізм для народаў сьвету» – то ўсё, што ён пісаў і абвяшчаў, было падпарадкавана гэтай мэце.

 

22. Вылучэньне і падкрэсьліваньне часткі юдаізму, важнай для негабрэяў

Можна сустрэць меркаваньне, што “кардынальная рэформа Паўла” была ў тым, што ён адмяніў існуючае (нібыта) ў юдаізме «апраўданьне справамі» і замяніў яго на «выратаваньне празь веру»; і што гэта быў крок ад «законьніцкай рэлігіі юдаізму» да «дабрадайнай рэлігіі хрысьціянства», крок ад «рэлігіі абмежаваньняў» да «рэлігіі любові».

Аднак у гэтым існуючым уяўленьні амаль усё зьяўляецца ілюзіяй, якая ўзьнікае па прычыне няведаньня асноў юдаізму.

Па-першае, юдаізм зусім не зьяўляецца «законьніцкай рэлігіяй». У юдаізме Боская Ласка і Любоў займаюць такое ж важнае месца, як і Божы Закон і Справядлівасьць аддачы. Іншая справа, што юдаізм не прымае «перакосу ў бок Мілаты у параўнаньні з Законам”; юдаізм лічыць неабходным раўнавагу Закона і Ласкі, любові й трапятаньня. Сапраўды гэтак жа і вера ў Бога зьяўляецца ў юдаізме вельмі істотнай; але юдаізм супраць узьвядзеньня на п’едэстал адной толькі веры ў шкоду астатнім запаветам. Вера павінна быць часткай агульнага комплексу Запавету, але не павінна падмяняць яго.

Па-другое, няправільна лічыць, што юдаізм – гэта «апраўданьне перад Богам шляхам выкананьня Закона». Павел акцэнтуе праблему апраўданьня («чым можа апраўдацца чалавек – верай ці справамі Закона?”), паколькі такая пастаноўка праблемы была больш зразумелай у той час для тых язычнікаў, якія прыходзілі да монатэізму. Але на самай справе юдаізм наогул не заклапочаны “апраўданьнем чалавека перад Богам”, а “набліжэньнем чалавека да Бога”.

Вядома, Бог ажыцьцяўляе Свой суд, але гэта толькі «тэхнічны сродак для выхаваньня чалавека»; мэта ж стварэньня сьвету і чалавека, наколькі мы наогул можам яе зразумець – гэта духоўны ўздым чалавека, яго дыялог з Богам і … набліжэньне да Бога ў гэтым і ў будучым сьвеце [пытаньне, якое пры гэтым тарчыць, як цьвік з дошкі: ці зьяўляюцца гоі з пазіцыі юдаізму чалавекамі?! – Рэд.].

Таму пытаньне аб тым, «апраўдваецца чалавек справамі ці верай» – гэта наогул няправільна пастаўленае пытаньне, разьлічанае на ўспрыманьне язычнікаў [па кантэксьце атрымліваецца, што і на сёньняшніх хрысьціян… – Рэд.]. Бо, згодна з юдаістычнымі ўяўленьнямі, тут няма сітуацыі “або – або”. Кожны чалавек адначасна ў чымсьці вінаваты перад Богам, а ў чымсьці – заслугоўвае ўзнагароды; і за сваю віну ён будзе пакараны або памілаваны, а за свае заслугі й проста па Боскай ласцы – узнагароджаны. І ўсё гэта – і суд, і пакараньне, і ласку, і ўзнагароду – ажыцьцяўляецца ў канцэпцыі «ўсё разам». Для Бога маюць значэньне як вера чалавека, так і яго справы – адно зусім не адмяняе і не выціскае іншае.

Такім чынам, Павел зусім не стварыў новае, але толькі ўзяў частку юдаізму – веру і любоў – і падаў іх як дастатковую ўмову для «апраўданьня і збаўленьня», лічачы, што толькі так ён зможа выканаць сваю задачу прыцягненьня язычнікаў да монатэізму [мы ж ведаем, пад якую задачу ўсё гэта рабілася… – Рэд.].

 

23. «Выратаваньне празь веру» як інструмент для распаўсюду рэлігіі

Паколькі Павел «апостал язычнікаў», і пакліканы несьці габрэйскае Боскае сьвятло народам свету, «элінам» [у тэксьце дакладна так “габрэйскае Боскае сьвятло”. – Рэд.], то ён фармуе сваё вучэньне і расстаўляе ў ім акцэнты так, каб яно – працягваючы прытрымлівацца ідэяў Торы! – магло максімальна хутка і шырока распаўсюджвацца, каб яно адпавядала сьветаадчуваньню «элінаў» й іх уяўленьням [і тут адкрытым тэкстам напісана, што новая рэлігійная ідэалогія – Хрысьціянства – стваралася штучна і была падпарадкаваная палітычным мэтам кіраўнікоў юдаізму… – Рэд.]. І таму пытаньне павінна быць пастаўлена жорстка: “Прымаеш – выратуешся, не прымаеш – ня выратуешся» [а тут адкрытым тэкстам пра механізм псіхічнага ціску на язычнікаў, каб тыя хутчэй навярталіся ў юда-хрысьціян… – Рэд.].

Каб вучэньне магло лёгка распаўсюджвацца [зноў пра штучнае стварэньне і распаўсюд “новай галіны юдаізму”… – Рэд.], на чале ўсяго павінна была быць пастаўлена менавіта вера – гэта значыць, досыць просты пачатковы акт [тут пра ўлік псіхікі людзей для забесьпячэньня тэхналогіі распаўсюду хрысьціянства – Рэд.], які прывядзе негабрэя, які прыняў яго, да монатэізму (а гэта база і аснова ўсяго), забясьпечыць сьвяты статус габрэйскаму Біблейскаму тэксту (гаворка пра «Ветхі Запавет», паколькі ніякага іншага Сьвятога Тэкста ў час Паўла яшчэ не існавала), які створыць, па словах самога Паўла, «прышчэпку дзікай масліны да габрэйскага камля» (Рым. 11:17).

Пры гэтым Павел быў перакананы, што з самім габрэйствам і юдаізмам нічога ня здарыцца, яны ня зьнікнуць і яшчэ будуць вялікім сьветачам народаў, а яго, Паўла, праца – толькі забясьпечыць максімальна шырокі распаўсюд сярод чалавецтва габрэйскай веры ў Адзінага Асабовага Бога.

 

24. Павел і «напаўпразеліты»

З-за «вузканакіраванасьці» Паўла на зварот язычнікаў [у хрысьціянства] вобраз юдаізму паўстае ў яго істотна скажоным, часам да поўнай карыкатуры. На аснове адмаўленьня гэтага «юдаізму» Павел імкнецца паказаць, што толькі яго версія «монатэізму для народаў сьвету» зьяўляецца правільнай.

Тут мы павінны ўлічыць, што нават у рамках гэтай нішы («распаўсюд біблейскага сьвятла сярод язычнікаў») школа Паўла не была ў тую эпоху адзінай. Ня кажучы ўжо пра ўнутрыхрысьціянскія спрэчкі паміж Паўлам й іншымі апосталамі, частка зь якіх хацела абавязаць ўсіх хрысьціянаў рабіць абразаньне (Дзеі 15:1), быў яшчэ велізарны рух «напаўпразелітаў» («богабаязныя зь язычнікаў»), якія групаваліся вакол габрэйскіх абшчын («сінагог») ва ўсіх значных гарадах Рымскай Імперыі. Гэтыя напаўпразеліты прымалі на сябе монатэізм, адмаўляліся ад ідалапаклонства, шанавалі габрэйскае Сьвятое Пісаньне. Яны ў некаторай меры прытрымліваліся запаветаў, але не былі гатовыя цалкам браць на сябе ўсе абавязкі юдаізму (г.зн. станавіцца цалкам празелітамі-габрэямі).

Павел вырашыў, што менавіта гэтыя людзі, у першую чаргу, павінны стаць прыхільнікамі яго руху. Таму менавіта іх ён пераконвае, што няма сэнсу выконваць тыя ці іншыя сьпецыфічныя запаветы Торы, бо гэта не дапаможа іх «выратаваньню» (Павел тлумачыў ім, што, згодна юдаізму, «хто не выконвае ўсё – ня можа выратавацца», а паколькі ўсё ў дакладнасьці наогул выканаць немагчыма, то «апраўданьне» трэба шукаць не ў запаветах Торы, а ў веры ў Ісуса).

Устаноўка, абраная Паўлам, аказалася надзвычай эфектыўнай [зноў ацэнка не з пазіцыі “духоўнасьці”, а палітычнай мэтазгоднасьці. – Рэд.]. У той час як сярод габрэяў вера ў Ісуса атрымала вельмі мала прыхільнікаў, сярод напаўпразелітаў яна распаўсюджвалася зь велізарнай хуткасьцю сярод самых розных слаёў насельніцтва Імперыі. Фактычна, рух «напаўпразелітаў» быў той гатовай да руху арміяй, якая ня мела свайго генерала і агульнай ідэі й таму знаходзілася ў разгубленасьці, не ўсведамляючы сябе адзіным цэлым, ня ведаючы, куды падацца. Павел узначаліў гэтае войска, даў яму ясны дакладны сьцяг (веру), устаноўку на канчатковую перамогу, даў ідэю (любоў), якая ахвотна ўспрымалася ўсякім духоўна разьвітым чалавекам, падраўняў яе шэрагі (абвясьціўшы, што немагчыма выратавацца па-за верай у Ісуса [зноў элемент псіхалагічнага ціску з палітычнымі мэтамі. – Рэд.]) і паставіў гэтаму войску ясную мэту: захапіць усё чалавецтва, каб яго ж і выратаваць [так у аўтара, адкрытым тэкстам. – Рэд.].

Дзякуючы гэтай дзейнасьці Паўла, паўтара мільярда (на сёньня) негабрэяў здабылі кантакт з Божым сьвятлом Габрэйскай Бібліі, а пабудаваная на яе аснове Заходняя цывілізацыя зьявілася вядучай духоўнай [у тым ліку ў час цемрашальства сярэднявечча? – Рэд.] і матэрыяльнай сілай чалавецтва.

 

25. Стварэньне скажонага вобразу юдаізму

Для абгрунтаваньня свайго лозунга аб тым, што выратаваньне магчымае толькі празь веру, Павел стварае карыкатуру на юдаізм, і робіць ён гэта наступным чынам: ён інтэрпрэтуе гісторыю стварэньня сьвету ў Торы так, што аб’яўляе кожнага народжанага чалавека ўжо грахоўным з-за першароднага граху. З-за гэтага граху душа накіроўваецца ў Пекла, а для яе выратаваньня магчымыя два шляхі: першы – «шлях Закона», але толькі пры абсалютна дакладным яго выкананьні, і другі – «шлях Веры». А паколькі ўсім ясна, што абсалютнае выкананьне Закона неажыцьцяўляльнае, то «шлях Веры», як відавочна, становіцца адзіна правільным.

З пункту гледжаньня юдаізму, гэтая сьхема пабудаваная на суцэльных падтасоўках. Па-першае, першародны грэх ёсьць агульная для ўсіх і кожнага зь людзей “бяда”, але зусім ня іх «віна». Кожны чалавек нараджаецца чыстым, а зусім не грахоўным. Па-другое, з пункту гледжаньня юдаізму, «вечнага Пекла» наогул няма, і кожная душа – габрэйская і негабрэйскай – трапляе, у канчатковым выніку, у Рай. І, нарэшце, як мы ўжо казалі, юдаізм адрынае чорна-белы падыход да жыцьця, падобна дэклараванаму Паўлам прынцыпу, згодна зь якім «любое парушэньне цягне за сабой праклён». Бог шануе любую зьдзейсьненую намі добрую справу, дапамагае нам ачысьціцца ад грахоў і ўзнагароджвае за ўчыненае дабро, прычым, па-за залежнасьцю ад нашай веры ў Яго – хаця яна, безумоўна, і важная.

Малюючы юдаізм прымітыўнай «законьніцкай» рэлігіяй, Павел зьдзяйсьняе падробку. Мы ня можам даведацца, рабіў ён гэта сьвядома ці ж логіка яго дзейнасьці падштурхнула да скажонага паказу юдаізму.

Але, як бы там ні было, дзейнасьць Паўла прывяла адначасова да двух супрацьлеглых вынікаў: з аднаго боку, сьвятло юдаізму распаўсюдзілася на чалавецтва, з другога, вобраз самога юдаізму ва ўяўленьні гэтага чалавецтва [падсьвядомасна аўтар гэтага тэкста аддзяляе сябе ад чалавецтва. – Рэд.] апынуўся да непазнавальнасьці скажоным. Дасягненьні тут зьліліся з недахопамі.

 

26. Праблема абагаўленьня Ісуса

Важна адзначыць, што асноўнай праблемай, якая падзяляе хрысьціянства і юдаізм, зьяўляецца не адрозьненьне падыходаў да захаваньня запаветаў, не суадносіны веры і спраў, і нават не праблема таго, ці зьяўляецца Ісус Месіяй. Асноўнай, прынцыповай праблемай зьяўляецца тое, што хрысьціянства лічыць Ісуса Богам – меркаваньне, непрымальнае для габрэяў.

Сам Ісус, зразумела, не лічыў, дый ня мог лічыць сябе Богам. Усё вучэньне Ісуса было зьвернута да габрэяў [адкрытым тэкстам! – Рэд.] і цалкам знаходзілася ў рамках юдаізму і габрэйскай духоўнай прасторы, у якой усялякая канцэпцыя «абагаўленьня чалавека», «увасабленьня Бога ў чалавеку» і да т.п. адразу разглядалася б як ўстаноўка на ідалапаклонства [перакладзем: з пазіцыі юдаізму хрысьціянства – язычніцтва-ідалапаклонства! – Рэд.].

Ісус пазіцыянуе сябе як «пасланца Бога» (нешта накшталт прарока) і як «патэнцыйна магчымага Месію». Пры гэтым ён схільны самога сябе так не называць – пагаджаючыся, аднак, калі так яго называюць іншыя.

Мы знаходзім у Ісуса некаторыя містычныя выказваньні пра «асаблівую блізкасьць да Бога», якія ім перажываюцца, і якія пазьней былі патлумачаны ў хрысьціянстве як намёк Ісуса на сваю Боскасьць. Аднак падобныя выказваньні мы знаходзім і ў іншай габрэйскай містычнай літаратуры. (Акцэнтаваньне намёкаў на Боскасьць Ісуса асабліва праяўляецца ў Евангельлі ад Яна, пазьнейшым і найбольш элінізаваным з усіх, якое нават хрысьціянская царква аддзяляе ад першых трох сінаптычных Евангельляў, і якое лічыць хутчэй містычнай пропаведдзю, чым апісаньнем жыцьця Ісуса). Апосталы таксама першапачаткова вызначаюць Ісуса як Месію, але, зразумела, не як Бога.

Абагаўленьне ж Ісуса, г.зн. канцэпцыя «веры ў Ісуса, як у Бога» узьнікае ў рэчышчы стварэньня Паўлам «хрысьціянства для язычнікаў».

У гэтай канцэпцыі Ісус дэкларуецца адначасова і «Сынам Бога», і тоесным «Самому Богу» (а не асобным бажаством!) – і, такім чынам, у некаторай ступені монатэізм захоўваецца [няма ніякага монатэізму і ня можа быць, найперш па аб’ектыўнай прычыне наяўнасьці разам з Богам і д’ябла! – Рэд.]. Ісус ператвараецца ў такі «вобраз Бога», які блізкі й зразумелы чалавеку, г.зн. зьяўляецца нібы «чалавечай выявай Тройцы».

Канцэпцыя «Ісуса як Бога» абсалютна непрымальная для юдаізму і габрэйскай сьвядомасьці, і для ўсяго культурнага коду Габрэйскай Бібліі наогул. Юдаізм забараняе пакланяцца каму б там ні было, акрамя як Богу наўпрост, і таксама забараняе габрэям любыя бачныя «вобразы Бога» – Ісус жа, нават без абразоў, на якіх ён паказаны, у літаратурным тэксьце Евангельляў ўжо зьяўляецца «вобразам». Для габрэяў такое «надзяленьне Бога вобразам» прыраўноўваецца да ідалапаклонства [а як быць з тым старазапаветным, што “Бог стварыў чалавека па сваім вобразе і падабенству”? ці ж праз гэта, ідучы ў зваротным кірунку, мы ня здольныя бачыць вобраз іх бога-Яхвэ, запрапанаванага габрэямі? – Рэд.].

Аднак Павел ствараў сваю канцэпцыю зусім не для габрэяў, а для народаў сьвету – а патрабаваньні Торы да іх у пытаньні забароны ідалапаклонства значна мякчэй. Вядома, пажадана, каб усе людзі прытрымліваліся строгага монатэізму [няма ніякага монатэізму і ня можа быць. – Рэд.], але для негабрэяў Біблія забараняе толькі непасрэднае ідалапаклонства, далучэньне ж да Бога якіх-небудзь “вобразаў”, якія дапамагаюць усьвядоміць Яго, разглядаецца для іх як дапушчальнае. У тэрміналогіі юдаізму гэты падыход называецца шытуф (літаральна, «кампаньёнства» – вобраз, які далучаецца да Бога). Менавіта такі тып рэлігіі стварае Павел, – бо ён, мабыць, лічыў, што толькі калі монатэізм будзе дапоўнены вобразам Ісуса, ён будзе мець надзею на посьпех сусветнага распаўсюду [а менавіта гэтая задача – ідэалагічна-палітычная – і ставілася Саўлам і тымі, хто за ім стаяў, як найгалоўная; усё было падпарадкавана ёй!; гэта выразна бачна з дадзенага тэксту, гэта ж наўпрост тлумачыцца ў артыкуле Раваджа. – Рэд.].

 

27. Ідэя «Богачалавека» і стварэньне зразумелых для элінаў ілюстрацый да габрэйскіх канцэпцыяў

Рэлігія «шытуф-кампаньёнства» (з бачнай выявай Ісуса) стварала народам сьвету нібы «зразумелую ілюстрацыю» да габрэйскіх тэалагічных канцэпцыяў, якія не давалі ніякага бачнага вобразу Бога [гэта было забаронена яшчэ сінедрыёнам, які штучна ствараў “монатэсітычную” рэлігію на чале са сваім Яхвэ; мэты былі ўсё тыя ж – ідэалагічна-палітычныя! – Рэд.].

Разгледзім, напрыклад, ідэю «богачалавека», у адпаведнасьці зь якой для хрысьціяніна Ісус сімбалізуе ідэю злучэньня Боскага і чалавечага, нягледзячы на ​​непераадольную анталагічную бездань паміж імі. Гэтая ідэя, якая мае цэнтральнае значэньне для хрысьціянскай містыкі ды этыкі, звычайна ўяўляецца пабочнаму чытачу як «найважнейшае хрысьціянскае новаўвядзеньне», несумяшчальнае з юдаізмам, – аднак на самай справе гэтая ідэя цалкам вынікае з габрэйскай канцэпцыі «стварэньня Богам чалавека на Свой вобраз і падабенства», што дадзена нам на першых жа старонках Кнігі Быцьця.

На адзінстве ў Ісусе чалавечай і Боскай прыроды хрысьціянства ўгрунтоўвае велізарны этычны і тэалагічны зьмест, аднак юдаізм абвяшчае роўна тыя ж самыя ідэі на аснове злучэньня Боскага і чалавечага ўжо ў Адаме – першым чалавеку. Калі для хрысьціянства богачалавекам зьяўляецца Ісус, то для юдаізму богачалавекам зьяўляецца Адам, і далей кожны наогул чалавек на Зямлі. (Гэта значыць, у юдаізме Адам у пэўным сэнсе зьяўляецца “ідэальным богачалавекам, да ўзроўню якога кожны сьмяротны павінен цягнуцца» – функцыя, якая адпавядае ролі «Ісуса як Богачалавека» ў хрысьціянстве.)

Такім чынам, прапаведуючы сьвету Ісуса і дэкларуючы тоеснасьць Ісуса з Богам (або ведучы да гэтага), – Павел, з аднаго боку, усталёўвае непраходную мяжу паміж юдаізмам і ствараемым ім «монатэізмам для негабрэяў»; а з другога боку, нібы «дадае ілюстрацыі» да цалкам фундаментальных габрэйскіх канцэпцыяў. Юдаізм уяўляе сабой «Кнігу без малюнкаў», і такі падыход цалкам адпавядае габрэйскай канцэпцыі «нябачнага Бога». Павел дадаў да гэтай Кнігі “ілюстрацыі”. Гэтыя ілюстрацыі непатрэбныя габрэям, але яны вельмі дапамагаюць народам свету.

Напрыклад, для юдаізму відавочна, што Бог у дачыненьні да чалавека ня толькі Творца, але і Бацька, але для народаў сьвету гэтая ідэя была адкрыцьцём і велізарным духоўным прагрэсам.

Аналагічна гэтаму, канцэпцыя «Бог любіць чалавека і жадае дабра чалавеку» (а зусім не прагне быць чалавеку Валадаром і кіраваць ім) зьяўляецца цалкам габрэйскай канцэпцыяй, аднак у абстрактным чыста тэкставым выглядзе яна няпростая для ўспрыманьня. Калі Павел прапаведуе ідэю «Ісус памёр за цябе», то гэтая канцэпцыя набывае бачную і эмацыйна больш насычаную афарбоўку, і ўспрымаецца народамі сьвету значна лепш. Таму, калі Павел, фактычна, дадаў да габрэйскай Кнігі Кніг «ілюстрацыі», распаўсюд гэтай Кнігі сярод “элінаў” пайшоў істотна хутчэй і больш пасьпяхова.

Тое, што прапаведаваў Павел (хрысьціянства), зусім не адпавядала таму, што прапаведаваў Ісус. Ісус зьвяртаўся толькі і выключна да габрэяў [і яшчэ раз адкрытым тэкстам! – Рэд.], і прапаведаваў раскаяньне, пакору, неабходнасьць поўнага выкананьня загадаў Торы для дасягненьня выратаваньня, апору на цуд і [веру ў] хуткае Царства Нябеснае. Павел зьвяртаўся толькі да негабрэяў і прапаведаваў самога Ісуса, выратаваньне праз веру і магчымасьць для негабрэя прыняць габрэйскі біблейскі монатэізм без неабходнасьці браць на сябе сьпецыфічныя габрэйскія запаветы. Вынікам гэтага стала хрысьціянства, якое зьявілася «галіной юдаізму» для народаў сьвету.

 

28. Габрэйская ацэнка ўнёску хрысьціянства ў раскрыцьцё Бога чалавецтву

Тут трэба адзначыць, што мы, вядома, зусім ня лічым, што хрысьціянства адно толькі «прыстасавала юдаізм для негабрэяў». Зразумела, узьнікненьне хрысьціянства і яго разьвіцьцё было велізарным творчым працэсам, які раскрыў чалавецтву многія асьпекты духоўнасьці: сілу самаахвяраваньня і самаадрачэньня, сэнс пакутаў, гатовасьць да пакутніцтва дзеля ясна ўсьвядомленай, адчувальнай ісьціны, досьвед дзейнай міласэрнасьці ў дапамозе бліжняму і таксама «далёкаму бліжняму» [дакладна так у тэксьце. – Рэд.], зацьвярджэньне ў сьвеце ідэі неўміручасьці душы і многае іншае.

Несумненна, у юдаізме ўжо ўтрымліваецца «зыходнае зерне» ўсіх гэтых бакоў хрысьціянства, аднак для чалавецтва ў працэсе разьвіцьця хрысьціянскай цывілізацыі многія з гэтых асьпектаў былі раскрытыя нашмат больш ясна, чым яны былі ў сваім «зерні». Але так, у прынцыпе, і павінна адбывацца – у ходзе Гісторыі, якая ёсьць дыялог народу і цывілізацыі з Богам, адбываецца разьвіцьцё, выяўленьне і больш глыбокае ўсьведамленьне тых ісьцін, якія ўтрымліваліся ў пачатковым «Згустку Адкрыцьця», які даў жыцьцё гэтаму народу або цывілізацыі.

Цывілізацыя габрэйская і цывілізацыя хрысьціянская грунтуюцца на адным і тым жа першапачатковым габрэйскім «Згустку Адкрыцьця», але пры гэтым яны працягваюць пражываць кожная, у ходзе сваёй Гісторыі, свой уласны Дыялог з Богам.

З пункту гледжаньня ўспрыманьня гісторыі як «Божага Аб’яўленьня, якое працягваецца» прызнаньне ўнёску хрысьціянства ў раскрыцьцё Бога чалавецтву ніяк не супярэчыць пазіцыям юдаізму, а прызнаньне праўдзівасьці й дзейснасьці юдаізму не супярэчыць пазіцыям хрысьціянства [тады б у хрысьціянстве не было таго, чаго юдаізм прыняць ня можа! – Рэд.].

(Асобна варта адзначыць таксама такое найважнейшае духоўнае дасягненьне еўрапейскага хрысьціянства як інтэграцыя монатэізму з эстэтыкай. З пункту гледжаньня габрэйскай рэлігіі, эстэтыка зусім не зьяўляецца чымсьці другарадным; наадварот, гэта адзін з найважнейшых каналаў раскрыцьця Боскага сьвятла чалавецтву [вышэй было нешта супрацьлеглае. – Рэд.]. Але гэты канал ідзе не праз габрэяў, а праз «яфетычныя», пост-элінскія еўрапейскія народы. Ідэя інтэграцыі габрэйскай рэлігійнай этыкі й еўрапейскай эстэтыкі закладзена яшчэ ў біблійным апісаньні дзяцей Ноя – Сіма і Яфета: «Дасьць Бог прастор і прыгажосць Яфету, і хай жыве ён у намётах Сіма» ( побыт. 09:27). Габрэі, нашчадкі Сіма, перадаюць чалавецтву этычную кампаненту. Грэкі ды еўрапейцы, нашчадкі Яфета, нясуць эстэтычную кампаненту: паколькі яна супрыродна іх душы, дык менавіта яны могуць правільна паказаць чалавецтву яе Боскае сьвятло. Падобная дапаўняльнасьць існуе ня толькі паміж юдаізмам і еўрапейскім хрысьціянствам, гэты падыход правільны і ў дачыненьні да ўсіх народаў сьвету: прымаючы разам з монатэізмам габрэйскую рэлігійна-этычны канцэпцыю, яны разьвіваюць яе ды інтэгруюць са сваёй сьпецыфічнай нацыянальна-цывілізацыйнай асабовасьцю. І толькі яны ў працэсе сваёй гісторыі могуць раскрыць гэтую сьпецыфічную кампаненту для чалавецтва. Гэтымі дасягненьнямі кожны зь іх павінен далей дзяліцца зь іншымі.)

 

 

). КАНФЛІКТ У СТАГОДДЗЯХ:

СУПРАЦЬСТАЯНЬНЕ ХРЫСЬЦІЯНСТВА І ЮДАІЗМУ

29. Зьмена акцэнтаў з прычыны перамяшчэньня першахрысьціянства ў негабрэйскае рымскае асяроддзе

Пры Паўле стварэньне хрысьціянскай тэалогіі й тэкстаў было толькі пачата (Евангельлі, напрыклад, ствараліся ўжо пасьля Паўла). Пачатковыя ўрыўкі зьбіраліся і рэдагаваліся, і рабілі ўсю гэтую працу ўжо не габрэі, а былыя язычнікі, навернутыя Паўлам [такім чынам, другую частку Бібліі ўжо пісаў ня Бог – аўтар гэта прызнае; але пра тое, што так рабілася і першая частка Бібліі, аўтар маўчыць. – Рэд.]. Габрэі ў тую ж эпоху станавіліся ўсё больш “праблемным” народам для Рымскай Імперыі.

Тры паўстаньня габрэяў супраць Рыма (у 70 г. н.э. – Вялікае паўстаньне, якое прывяло да разбурэньня Ерусаліма і Храма; ў 115 г. – паўстаньне габрэйскай дыяспары ў Егіпце, на Кіпры і ў захопленай рымлянамі Месапатаміі; ў 135 г. – паўстаньне Бар-Кохбы, на здушэньне якога было кінута каля 40% усёй арміі Імперыі) прывялі да таго, што «сувязь з габрэямі», інтэрпрэтаваная як «сяброўства з бунтаўнікамі», стала перашкодай для распаўсюду хрысьціянства сярод жыхароў Імперыі.

Зразумела, зыходную сувязь з юдаізмам, дый наогул паходжаньне хрысьціянства зь юдаізму, ужо нікуды прыбраць было нельга (гностыкі ды пасьлядоўнікі Маркіёна прапаноўвалі зрабіць нават і гэта – наогул адмовіцца ад «Старога Запавету», але яны былі сувора асуджаныя асноўным напрамкам хрысьціянскай царквы, абвешчаны ерэтыкамі й выгнаныя з нарматыўнага хрысьціянства). Аднак акцэнты ў хрысьціянскіх тэкстах былі зрушаныя (асабліва ў пытаньні «канфлікту Ісуса з фарысеямі», які, будучы вырваны з аўтэнтычнага унутрыгабрэйскага разгляду, ператварыўся ў форму «адрынаньня юдаізму хрысьціянствам»; той жа перанос акцэнтаў адбыўся ў апісаньні «адказнасьці за пакараньне сьмерцю Ісуса», якая па магчымасьці здымалася з рымлянаў, з Понція Пілата і ўскладалася на цяпер ужо чужых «юдэяў»).

(Як ужо адзначалася, гэты перанос акцэнтаў ясна выяўляецца ў адрозненьнях Евангельля ад Яна ад трох больш раньніх сінаптычных Евангельляў. Менавіта ў Яна спрэчкі Ісуса з фарысеямі падаюцца як барацьба Ісуса зь юдаізмам ў цэлым; менавіта ў яго асабліва моцна акцэнтуецца віна габрэяў у сьмяротным прысудзе Ісусу; і ў Яна ж мы знаходзім «ўказаньні» на Боскасьць Ісуса.)

Такім чынам, ужо ў першы стагоддзі фармаваньня хрысьціянскага літаратурнага комплекса ў ім стала падкрэсьлівацца дыстанцыяваньне ад габрэйства, якое паступова сфармавалася ў цэласную тэалогію антыюдаізма – «тэалогію замяшчэньня».

 

30. Дзіцячая хвароба антыюдаізму ў хрысьціянстве

Імкненьне зноў створанай рэлігіі адмежавацца ад таго базавага вучэньня, на груньце якога яна была створана – нават, калі для гэтага спатрэбіцца скажона адлюстраваць зыходнае вучэньне – гэта складаны працэс, які сёньня цяжка ацаніць адназначна.

З аднаго боку, такое скажэньне стваре непрыемнае ўражаньне духоўнай няўдзячнасьці. Зь іншага боку, для таго, каб пачаць разьвівацца самастойна, маладой ідэалогіі часта трэба адгарадзіць сваю прастору, вылучыцца сярод канкурэнтаў, падкрэсьліць канфлікт паміж зыходным і новым вучэньнямі (хоць па зьместу новае ёсьць толькі папулярызацыя старога) [зьвярніце ўвагу, працэс паўстаньня хрысьціянства (разам з усёй яго духоўнасьцю) тут падаецца аўтарам як чыста тэхналагічны, рацыянальны, людскі працэс. -Рэд.]. Таму хрысьціянства павінна было перахварэць сваёй «дзіцячай хваробай антыюдаізму» [карацей, па аўтару, чым бы дзіця ні цешылася, абы ня плакала… -Рэд.].

І толькі ў новы час (асабліва ў другой палове ХХ стагоддзя) у хрысьціянстве пачалося пераадоленьне гэтай хваробы. Хоць пакуль гэтае пераадоленьне знаходзіцца ў пачатковай стадыі, яно паступова разьвіваецца – і, будзем спадзявацца, прывядзе да істотнага пераасэнсаваньня габрэйска-хрысьціянскіх узаемаадносін і ўсяго аблічча заходняй цывілізацыі.

 

 

(Д). ЗЬМЯНЕНЬНЕ ПАЗІЦЫІ –

ШЛЯХ ДА ЎСЬВЕДАМЛЕНЬНЯ ДАДАТКОВАСЬЦІ

31. Узаемная пераацэнка па сканчэньні 2.000 гадоў

Дзьве тысячы гадоў таму, у першых пакаленьнях пасьля таго, як хрысьціянства і юдаізм падзяліліся, кожны з бакоў глядзеў на іншую як на часовую, пераходную зьяву. Хрысьціянства лічыла [нята такога суб’екта. – Рэд.], што юдаізм больш ня мае духоўнага права на існаваньне і павінен уліцца ў хрысьціянства. Габрэі ж лічылі, што хрысьціянства – дзіўнае адгалінаваньне ад зыходнай габрэйскай нормы, якое хутка адамрэ [няпраўда, у хрысьціянства, накінутага сіянакратыяй еўрапейскім народам, былі стратэгічныя палітычныя мэты; яно ад імя Бога павінна было перарабляць еўрапейскія народы ў патрэбным для сіянакратыі юдайскім кірунку. – Рэд.].

Прайшло 2.000 гадоў. Ясна, што ні адзін з гэтых двух бакоў нікуды не падзеўся, не памёр і паміраць не зьбіраецца. Больш за тое: па выніку двух тысячагоддзяў абодвум бакам павінна быць зразумела, што другі бок ня толькі не зьяўляецца «памылкай», – але што ён апынуўся і фізічна, і духоўна пасьпяховым.

У прыватнасьці, за гэтыя два тысячагоддзі хрысьціянскі сьвет дасягнуў велізарных духоўных дасягненьняў: ён распаўсюдзіў [юдаістычныя] ідэі монатэізму, этыкі й прызнаньня Габрэйскага Святога Пісаньня на велізарную частку чалавецтва. Габрэям жа варта прызнаць, што гэта не выпадковасьць, а праява Боскага Провіду, які праз хрысьціянства нясе чалавецтву духоўна неабходныя яму элементы Боскага Сьвету [габрэяў].

Габрэі, зразумела, ніякім чынам ня могуць «прымаць хрысьціянства», але яны павінны зразумець яго пазітыўную сусьветную ролю [для іх].

Аналагічна, за мінулыя два тысячагоддзі таксама і габрэі дасягнулі велізарных духоўных посьпехаў: нягледзячы на ​​перасьледы, яны змаглі ня толькі захавацца і стварыць велізарны духоўны сьвет, але і зрабіць выдатны ўнёсак у прасоўваньне культуры і цывілізацыі чалавецтва. У адрозьненьне ад усіх іншых выгнаных са сваіх земляў і расьсеяных народаў, габрэі змаглі на працягу вельмі доўгага часу захаваць сувязь са сваёй краінай і, больш за тое, знайсьці ў сабе сілы праз два тысячагоддзі вярнуцца і аднавіць сваю дзяржаву – духоўны подзьвіг, ніколі не ажыцьцёўлены ні адным іншым народам за ўсю гісторыю чалавецтва. Хрысьціянам варта прызнаць, што гэта не выпадковасьць, а таксама праява Боскага Провіду. Прызнать, што Боскае Сьвятло раскрылася чалавецтву праз габрэяў ня толькі ў мінулым (што хрысьціянствам і так прызнаецца), але будзе раскрывацца і ў далейшым.

Хрысьціяне, зразумела, ня могуць «прымаць юдаізм», але ім трэба зразумець яго духоўны сэнс і сусьветную ролю – ня толькі ў старажытнасьці, але і сёньня.

Наш час – гэта эпоха велізарных тэалагічных пераменаў, якія адбываюцца ў тым ліку і ўнутры артадаксальных рэлігійных кірункаў. Для юдаізму ўзьнікненьне сіянізму і стварэньне Дзяржавы Ізраіль [на справе сіянізм – гэта габрэйскі паразітычны шавінізм; тое, што некаторыя сіяністы з мэтай адуважваньня і змыленьня завуць “сіянізмам”, на справе варта зваць ізралізмам. – Рэд.] паслужылі штуршком да бурнага пераасэнсаваньня велізарных пластоў рэлігійнага сьветагляду. У хрысьціянстве (прынамсі, у заходнім) шок ад узьнікненьня людаедскай ідэалогіі нацызму і ад той масавай падтрымкі, якую нацызм атрымаў ў цалкам, здавалася б, культурнай хрысьціянскай Нямеччыне (а таксама ў іншых хрысьціянскіх краінах – як каталіцкіх, так і праваслаўных), пацягнуў за сабой усьведамленьне таго, што ў дачыненьні да габрэяў у хрысьціянстве ёсьць нешта глыбока няправільнае.

Зь іншага боку, вялікім узрушэньнем для тэалогіі хрысьціянства зьявілася стварэньне Дзяржавы Ізраіль і сам факт габрэйскага вяртаньня ў сваю Краіну [так, ведаем, якім чынам зямля Ханаанская, дзе большасьць насельніцтва былі арыйцамі-хетамі, стала “вашай”. – Рэд.]. Усё гэта паслужыла прычынай адмовы ад «тэалогіі замяшчэньня» і пераходу да «тэалогіі дапаўненьня», што стварае непараўнальна больш магчымасьцяў для разьвіцьця габрэйска-хрысьціянскага дыялогу, чым гэта было ў папярэднія эпохі.

 

32. Шляхі разьвіцьця дыялогу – прыклад каталіцызму

Дыялог паміж юдаізмам і хрысьціянствам пачынаецца з таго, што паралельна з упэўненасьцю кожнага ў сваёй веры прызнаюцца духоўныя вартасьці іншага боку. Паляпшэньне разуменьня як самога сябе, так й іншага – гэта паралельныя працэсы.

Для таго, каб весьці такі дыялог, трэба засяродзіцца зусім не на тым, што падзяляе юдаізм і хрысьціянства (прызнаньне або непрызнаньне Ісуса як Месіі і Бога), паколькі ў гэтым пытаньні юдаізм і хрысьціянства ў прынцыпе ня могуць пагадзіцца. Тут кожнаму з бакоў трэба пастарацца знайсьці такі асьпект сваёй праўды, які дазволіць законнае тэалагічнае існаваньне ў яго прасторы іншага боку (напрыклад, уяўленьне аб тым, што Ісус – «Месія народаў сьвету», і нясе ім Боскае Сьвятло, але габрэі знаходзяцца ў рамках свайго Запавету з Богам [іх богам Яхвэ. – Рэд.], дзякуючы чаму могуць дасягнуць Выратаваньня і без хрысьціянства і да т.п.). Ізноў-такі, тут неабавязкова дасягненьне поўнай згоды, але важна прызнаньне правідэнцыйнай важнасьці існаваньня іншага боку, і разгляд яго не як праціўніка і канкурэнта, а як саюзьніка ў прасоўваньні чалавецтва да Бога [да габрэйскага Яхвэ? – Рэд.].

Гэта трэба рабіць не з-за ілжывай “паліткарэктнасьці”, а з праўдзівага ўспрыняцьця гісторыі (суіснаваньня юдаізму і хрысьціянства) як Боскага Провіду, г.зн., як зьвернутага да нас Боскага Слова, як Адкрыцьця, якое працягваецца.

У кнізе апісаныя тыя зьмены, якія адбыліся ў гэтым плане ў заходнім хрысьціянстве за апошняе стагоддзе. Тут жа мы адзначым, што пры гэтым былі афіцыйна абвешчаныя ідэі, якія зьвязаныя ня толькі з адмовай ад хрысьціянскага місіянства ў дачыненьні да габрэяў, але і тыя, якія дэкларуюць тэалагічную важнасьць і нават неабходнасьць для хрысьціянства габрэйскай нязгоды зь ім.

Першае з гэтых палажэньняў было вылучана Папам Янам Паўлам II. Яно заключаецца ў тым, што калі мы сапраўды верым у Бога і ў Біблейскі тэкст, то павінны прызнаць, што Боскае слова неадменнае. А раз Біблія – ​​Пяцікніжжа Майсеевае і кнігі габрэйскіх прарокаў – кажа пра вечны Запавет Бога з габрэйскім народам, то гэты Запавет ня можа быць адменены або «скасаваны». Гэта азначае, што габрэі ратуюцца шляхам свайго, адмысловага Запавету з Богам, без прыняцьця хрысьціянства і без хрышчэньня, – у той час як іншыя народы сьвету маюць патрэбу ў хрысьціянстве.

Ян Павел падкрэсьліў, што той, хто ня верыць у вечнасьць і дзейснасьць габрэйскага запавету з Богам – ня верыць і Бібліі, што зьяўляецца ерасьсю для хрысьціяніна.

У адпаведнасьці з гэтым падыходам, Ян Павел II спыніў дзейнасьць усіх каталіцкіх арганізацый, накіраваную на хрысьціянскае місіянерства ў дачыненьні да габрэяў, і дэклараваў выратавальнасьць юдаізму для габрэяў паралельна са збаўчасьцю хрысьціянства для іншых народаў сьвету.

Бенедыкт XVI, які зьмяніў Яна Паўла ІІ, пайшоў яшчэ далей, і абвясьціў, што для хрысьціянства ёсьць тэалагічная важнасьць і нават неабходнасьць у тым, каб габрэі працягвалі прытрымлівацца юдаізму і не прымалі хрысьціянства – іншымі словамі, нават з хрысьціянскага [на справе каталіцкага. – Рэд.] пункту гледжаньня габрэйскае непрыманьне хрысьціянства правідэнцыйна, а ня ёсьць сьледствам нейкай габрэйскай «цьвёрдалобасьці» [гэта азначае поўную капітуляцыю ачолькаў каталіцызму перад лідарамі юдаізма… – Рэд.].

Сэнс гэтага, як паказвае Бенедыкт XVI, заключаецца ў тым, што Ісус не завяршыў выкананьне месіянскіх прароцтваў і сьвет яшчэ «недазбаўлены», завершыцца ж адкупленьне сьвету толькі з «Другім прышэсьцем». Габрэі – «перфекцыяністы», яны ня могуць прызнаць Ісуса Месіяй, пакуль уся месіянская праца ня будзе завершана. Непрызнаньне габрэямі Ісуса як Месіі стала нагадвае хрысьціянам аб незавершанасьці глабальнага працэсу адкупленьня сьвету; і толькі пры Другім Прышэсьці габрэі змогуць пагадзіцца зь яго месіянствам.

 

33. Агульная будучыня і ўзаемнае духоўнае ўзбагачэньне

Аднак самае галоўнае для дыялогу – гэта ня столькі агульнае мінулае, агульная спадчына, колькі ўсьведамленьне агульнай будучыні. І тут ёсьць два асьпекты.

Па-першае, гэта ўсведамленьне агульнага імкненьня да аднаго і таго ж – да прыходу Месіі, «канчатковае прышэсьце» якога габрэі й хрысьціяне разумеюць аднолькава, у духу прароцтва Ісаі аб тым, што «перакуюць мячы на аралы». Менавіта разуменьне таго, што ў абодвух бакоў існуе імкненьне да агульнай мэты, зьяўляецца асновай дыялогу.

Другі асьпект, які надае жыцьцёвасьць дыялогу – гэта «ўзаемна карысны духоўны абмен», разуменьне кожным з бакоў таго, наколькі моцна ён сам можа духоўна падняцца і палепшыцца, калі паспрабуе зразумець двухтысячагадовае жыцьцё другога боку як раскрыцьцё Аб’яўленьня, якое павінна быць для ўсіх нас матэрыялам для лепшага разуменьня сябе, сьвету і шляхоў Бога.

 

34. Сумеснае прасоўваньне не патрабуе згоды па ўсіх пытаньнях

Тут, у завяршэньне ўступнай часткі кнігі, хацелася б прывесьці наступны анекдот:

Прыйшоў Месія. Да Месіі з аднаго боку падбягае хрысьціянін, а з другога боку – габрэй. Хрысьціянін кажа Месіі: “Пацьвердзі, што ты прыйшоў цяпер ужо ў другі раз!” Габрэй кажа Месіі: “Пацьвердзі, што ты зараз прыйшоў толькі ў першы раз!” Месія адказвае абодвум: “No comments! Гэтае пытаньне я пакідаю без адказу… [сьмех сьмехам, але пры такім раскладзе канцоўка будзе іншай – Месія адказвае абодвум: “Эх вы, неразумныя! Я прыходжу ўжо ў трэці раз!” І тут па ўсёй Зямлі чуецца: Алах Акбар! – Рэд.]

Іншымі словамі, габрэі й хрысьціяне маюць аднолькавыя погляды на тое, які лад жыцьця і сьвету будзе зьяўляцца правільным («Прыход Месіі»), у чым складаецца мэта чалавецтва і да чаго варта імкнуцца – у вызначэньні крытэраў чаканага прыходу Месіі юдаізм і хрысьціянства супадаюць. Адпаведна, мы павінны ўсьвядоміць другі бок як памочніка, а не як ворага – і, зыходзячы з гэтага, сумесна дзейнічаць, каб прасунуць чалавецтва да месіянскіх часоў.

А ці будзе гэта прышэсьце першым (як лічаць габрэі) або другім (як лічаць хрысьціяне), у якім менавіта сэнсе ён будзе «Богачалавекам» і як у дакладнасьці варта разумець некаторыя з прароцтваў старажытнасьці – гэта ўсе мы зможам ўдакладніць у самога Месіі, калі ён пагодзіцца адказваць на падобныя пытаньні.

Да таго, як гэта адбудзецца, габрэйства і хрысьціянства немагчыма злучыць, пры тым, што можна і трэба зразумець узаемададатковасьць юдаізму ды хрысьціянства і разьвіваць паразуменьне паміж імі. Менавіта для прасоўваньня сьвету да часоў Месіі нам важна ўсьвядоміць незлучальнасьць габрэяў ды хрысьціянства [так у тэксьце – альтэрнатывы суб’ект і аб’ект. – Рэд.] і падкрэсьліць узаемную адмову ад спроб пераканаць іншага; прызнаць, што два тысячагоддзі габрэйска-хрысьціянскай спрэчкі не прынесьлі «перамогу» ні аднаму з бакоў.

А гэта азначае, што на кожны з бакоў ускладзена свая асобная задача: габрэям – спрыяць выпраўленьню, паляпшэньню і прасоўваньню габрэйскага вектару ў сьвеце, дзелячыся пры гэтым з хрысьціянствам сваім духоўным досьведам; хрысьціянам – спрыяць выпраўленьню, паляпшэньню і прасоўваньню хрысьціянскага сьвету, дзелячыся пры гэтым зь юдаізмам сваім духоўным досьведам. Кожны тут адказвае за свой участак працы па выпраўленьні Сусьвету [дзіўна такое чуць ад людзей, якія ўсё жыцьцё моляцца на Бога. – Рэд.].

Адпаведна, калі мы зоймемся агульнай дзейнасьцю па паляпшэньні нашай сумеснай заходняй цывілізацыі, то тады мы і зможам дасягнуць паразуменьня і прасоўваньня міру.

 

 

18 каментарыяў

  1. Siarhiej кажа:

    Пакуль не дачытаў тэкст да канца, але заўважу:
    Выбар Бога паў на жыдоў, але мог пасьці на бушменаў ці чукчаў, ну ж каго-та трэба было выбраць.
    У жыдоў свае нацыянальныя інтарэсы і яны іх паспяхова прасоўваюць на сусветным узроўні. Літувісы, напрыклад, таксама не прызнаюць ВКЛ беларускай дзяржавай. Але не трэба надаваць усялякім “заліпухам” занадта вялікай увагі.
    Калі паглядзець на гісторыю Эўропы, дык жылі зусім не па-хрысціянскі і роль Бібліі ня трэба перабольшваць.

  2. Летува шмат чаго не прызнае. У падручніках гісторыі яны пішуць, што у ВКЛ шляхцічамі былі летувісы, а беларусы былі ў іх рабамі.
    Расейцы пішуць, што беларусы – гэта вясковы народ, а ўся шляхта – гэта палякі.
    Натуральна, што палякі таксама пішуць аб тым, што беларусы – гэта сяляне, а шляхцічы – гэта палякі.
    Гэта ўсё натуральная хлусня. Гэта проста замбаванне народа, каб беларусы пакорна падпарадкоўваліся рабству.
    А палякі і летувісы гэтым самым хочуць узвысіць сваю годнасць. Але яны забываюць, што нашчадкі шляхцічаў і сёння жывуць ў Беларусі. І прыдзе час, калі яны атрымаюць дакуметы (бясплатна) аб сваім шляхетным паходжанні на рукі, будуць адкрыта іменавацца шляхцічамі, каб заткнуць гэтыя паганыя раты пра рабоў і вясковую нацыю. Гэта скрайне важна зрабіць, каб падвысіць дух народа, заткнуць рот недобразычліўцам аб нашай негоднасці, абараніць ад замбавання на рабства.
    Я не шляхетнага роду, я сялянскага роду, але я разумею важнасць гэтага кроку для ўсёй нацыі і проста заклікаю ўсіх, хто можа, адрадзіць сваё шляхетства, не саромецца сваіх каранёў. З гонарам насіце сваё шляхецтва. Гэтым вы увекавечыце сваіх родных продкаў, а не нейкіх бандытаў: свердлавых, урыцкіх, войкавых, калантаяк, ульянавых і г.д.

    • Рэдакцыя кажа:

      Спадарыня Галіна.
      У вас двое бацькоў (бацька і маці), чацьвёра дзядоў (два дзеды і дзьве бабулі), васьмёра прадзедаў, 16 прапрадзедаў, 32 прапрашчуры і г.д. Г.зн, што ў кожным папярэднім пакаленьні вашых сапраўдных продкаў іх было ў 2 разы больш. Так што прыкладна 500 гадоў таму ўсе жыхары ВКЛ былі вашымі продкамі – літвінамі-беларусамі. Сярод іх былі ня толькі шляхцічы, а і… князі. Цяпер часьцінкі іх генаў скаладаюць вашую спадчыннасьць. А гэта ў сваю чаргу азначае, што вы акрамя сялянскага роду таксама яшчэ і шляхцянка-княгіня!
      Можаце ў гэтым не сумнявацца.

      Іншая справа, што ў арыйцаў свой род прынята весьці па бацькоўскай лініі (бо іначай усё ўлічыць проста не ўяўляецца магчымым). Але гэты звужанны з-за аб’ектыўных абставін падыход аддаляе нас ад сапраўднасьці, ад Праўды, якая на справе нашмат цікавей, складаней і багацей…

  3. Ведаць пра хрысціянства – гэта вельмі важна, каб пашырыць наш кругагляд, бо з прыходам хрысціянства і пачаўся заняпад нашай Бацькаўшчыны.
    Па-першае, адбылося раздзялення адзінага народа (варвараў) на розныя групы (германцаў, балтаў і славянаў). Адбылася нават змена мовы – адзіны народ стаў размаўляць на розных мовах, каб не разумець сябр сябра.
    Па-другое, народ, які меў адзіную рэлігію падзялілі на некалькі рэлігійных груп: каталікі, праваслаўныя, пратэстанты, лютэране, стараабрадцы і г.д.
    Гэта раздрабненне родзічаў ідзе і па сёняшні дзень. Яно вядзе да гібелі белай расы.
    Апостал Павел – гэта рэальная гістарычная асоба, як я зразумела, выкарыстаў гэтае цячэнне (хрысціянства) ў юдаізме з мэтай разбурэння Рымскай імперыі. Калі гэта так, то ў хрысціянстве ад самага пачатку закладзена разбуральная сіла. Гэты праект пачаў выкарыстоўвацца для захопу ўсяго свету.
    Сёння бачна, што гэты праект згубіў сваю сілу і не вядзе да намечанай мэты (адзінага урада на зямлі), прыдумалі ужо новы (глабалізацыя-мульцікультурызацыя).
    Дзіўна, але як хутка хрысціянства перакулілася з ног на галаву. То забараняліся аднаполыя адносіны паміж людзьмі, а то ўжо і шлюбы аднаполыя вянчаюць. Як гэта так хутка можна адрачыся ад таго, чаму стагоддзямі навучалі людзей? Дык ці можна верыць ў тое, што заўтра можа быць адкінута?
    Слава Богу, што нашы дзяды і не верылі асабліва ў гэтую ідэалогію. Яны святкавалі Каляды, Вялікдзень, Сёмуху, Саракі, Купалле, Русалле, Пакрову, Багач, Грамніцы, Дзяды, Радаўніцу і г.д. І нам сёння трэба працягваць святкаваць нашы спрадвечныя святы.

  4. Siarhiej кажа:

    Рэлігія, акрамя іншых функцый у грамадстве, з’яўляецца інструментам канкурэнцыі паміж рознымі групоўкамі, нацыямі і дзяржавамі. Калі ідэалогія камунізму ляснулася, маскалі пачалі раскручваюць “праваслаў’е”.

  5. Andryk кажа:

    Хочацца выказаць некаторыя заўвагі што да сэрыя апошніх матэрыялаў рэдакцыі. З іх відаць скіраванасьць рэдакцыі супраць “хрысціянства” як тагога. Тут трэба зацеміць, што калі пад хрысціянства разумеецца той стан “хрысціянства”, што складваўся стагодзьдзямі як афіцыйная рэлігія (ня важна, ці то каталіцызм, праваслаў, ці пратэстантызм), то некаторыя заўвагі слушныя. Але тут трэба разумець наступнае. Калі мы адкідаем Біблію як крыніцу, якая дае інфармацыю пра стварэньне Сусьвету і чалавека як частку яго, то трэба даць тлумачэньне і адказ на такія адвечныя і важныя пытаньні: 1. хто стварыў Сусьвет? 2. Калі Бог (як хто яго разумее і ўяўляе), то ці адзін Ён? 3. Што ёсьць Ісьціна (Праўда)? 4. Ці можа быць некалькі багоў і ісцін?
    Калі Вы спасылаецеся на навуковы рэалізм , то я спадзяюся, што Вы прызнаяце, што Бог мусіць быць адзін (няма ў Бога нацыянальнасьці, так што Ён ня можа быць а не літвінскім, а не габрэйскім, ці яшчэ якім). Калі не, то ўсё ня мае аніякага сэнсу (ніякія багі, філасофіі, рэлігіі, і г.д). Цяпер што да Бібліі. Я спадзяюся, што Вы ня лічыце, што першачалавек быў габрэям, бо бачыце пра яго напісана у “габрэйскай” Бібліі. Тое, што Бог мусіў вызначыць (прызначыць) нейкі адзін народ (ці чалавека з народу, як гэта было з Аўраамам), каб празь яго ў Сьвет прыўшоў Збаўца (Ісус Хрыстос), гэта ёсьць проста факт. І гэта мог бы быць усякі народ. Тут адразу хачу падкрэсліць для рэалістаў-язычнікаў і юдаістаў, што Хрыстос быў народжаны ад Духа Сьвятога (Духа Самаго Бога), таму сьцьверджаньні, што Хрыстос быў габрэям па нацыянальнасьці проста бязглуздыя. Маці Марыя выканала толькі ролю дастаўленьня Хрыста ў гэты Сьвет ў чалавечым абліччы. Праблема толькі ў тым, што гэты “выбраны” народ не зразумеў тую ролю, якую Бог імвызначыў. Тое, што Бог знайшоў чалавека Аўраама і празь яго быў названы народ Ізраілем (выбраныя), не дае ім аніякай перавагі перад астатнімі народамі. Гэта быў толькі прывілей і адказнасьць для іх. Цяпер, калі прыход Хрыста і Збаўленьне чалавека адбылося (пад збаўленьнем тут разумеецца замірэньне чалавека з Богам-Створцам), габрэі трапілі ў становішча (бо яны не вызнаюць Хрыста і ўсё яшчэ чакаюць на Месію), што яны зьяўляюцца сурьёзнай перашкодай зьвярненьня людзей да Ісуса Хрыста. Як? Ды так, як гэта выкладзена ў перакладзеным артыкуле “Пра хрысьціянства ад Марка Раваджа”. Замест таго каб прызнаць Ісуса Хрыста за Месію (не зрабілі тады і ня робяць цяпер), дык яшчэ распаўсюджваюць хлуслівую інфармацыю пра тое, што гэта яны накінулі Хрыста усім астатнім. Калі яны настойваюць, што Апосталы (асабліва ім даўся Апостал Паўла), былі прызначаны каб распаўсюдзіць імі прыдуманую рэлігію (ці юдаізм у іншай форме як іншыя кажуць), то чаму ж амаль усе Апосталы былі забітыя? Паслухайце, рэалісты-навукоўцы, апостал Паўла займае добрае прывілеяванае становішча ў габрыйскім грамадстве, у адзін дзень усё кідае, адмаўляецца ад ўсяго, губляуе усё, з кожным годам яго служэньня Хрысту падпадае пад усё большыя рэпрэсіі і заканчвае жахлівай сьмерцю. І вы хочаце сказаць (і вашыя сябры сіяністы-габрэі), што апостал хацеў распаўсюдзіць юдаізм? То чаму не распаўсюдзіўся гэты юдаізм? Дзе ён? Хто яго вызнае? Сучасныя габрэі? Ды яны ўжо дзьве тысячы лет ня маюць свайго храму, не выконваюць пастановы законы (які скончыўся з Сьмерцю і Ўваскрошаньнем Хрыста), у іх і няма адумысных свяшчэньнькаў (як гэта было у часы Старога Запавету). Юдаізм гэта рэлігія і прытым мертвая. Бо габрэі не выконваюць усё тое, што у іхнай торы напісана. Засталася толькі пыха і балвахвальства, замест служэньня Жывому Богу.
    Выснова. Калі чалавек (габрэй ці індус), верыць у Ісуса Хрыста, то ён мае Жыцьцё (гэта зачыць Бога). Калі Хрыстос выканаў Божы план, то іўдэйскай верхавіне нічога не заставалася, як распаўсюджваць хлусьню і робяць яны гэта дагэтуль. Яшчэ, можна ведаць пра Хрыста (гэта будзе рэлігія), а можна ведаць Хрыста (асабістае дачыненьне), і гэта будзе Жыцьцё Хрыста ў чалавеку, а не рэлігія.
    Пры ўсёй слушнасьці праблем, якія вы паказваеце ў падабраных Вамі артыкулах, усё гэта ня мае ніякага дачыненьня да жывой сапраўднай веры ў Ісуса Хрыста. Зразумейце, Вы як бы падвойна трапляеце пад іх сіянісцкі ўплыў. Спачатку яны робяць усё мажлівае каб каб зьняславіць імя Ісуса Хрыста, а потым яшчэ (калі нічога не выходзіць) пераследуюць пасьлядоўнікаў Хрыста.
    Вы добрыя душы і робіце карысную справу, і зусім не хочацца, каб выкрываючы злачынную дзейнась сіянакратыі, Вы адштурхоўвалі людзей ад Ісуса Хрыста, што і трэба гэтым сіянакратам.
    Некаторыя пы патрэбе і без, усюды тыкаюць: хрысціянства такое-сякое, бракі гомікаў дабраслаўляе, то тое робіць, то тое. Першае, “хрысціянства” можа і дабраслаўляе, але якое дачыненьне мае да гэтага Ісус Хрыстос? Не забываецеся, дэ’ябла яшчэ ніхто не скасаваў, то ён можа дабраслаўляце і ў выглядзе “хрысціянства” і паганства, і як хочаш.
    І апошняе. Вера ў Хрыста вызваляе чалавека ад рабства граху і яго праяваў (рабалепства, папаўзлівасьць, падхалімства сярод тысяч іншых). Таму, калі некаторыя заклапочаныя тым, што “хрысціянства” дапамагае кантраляваць усё і усіх (зноў такі д’ябал можа кантраляваць ня толькі праз “хрысціянстваЭ), то ваш закід ня мае пад сабою аніякага грунту. Пасьлядоўнікі Хрыста вольныя і не залежныя ад нікога людзі, а асабліва ад сіянакратыі.
    Я,прыкладам, пра сіянакратыю ведаю ня менш чым Вы (чытаю амэрыканскія сайты на ангельскай, прыкладам http://www.realjewnews.com). Таму мне вельмі дзіўна, што на глебе выкрываньня сіянакратыі Вы настойліва змагаецеся з Ісусам Хрыстом, які яшчэ тады назваў іх дзецьмі д’ябла. Я нават пачынаю думаць, а ці не выконваеце Вы некі ад іх заказ. Спадзяюся, што не…. Нажаль, не на тое Вы губляеце свай коштоўны час.
    З павагай.

    • Рэдакцыя кажа:

      Паважаны Andryk.
      Пра што ў нас гаворка ўжо дакладне не ідзе, дык гэта пра асабістае стаўленьне кожнага канкрэтнага чалавека да яго ўласнага ўяўленьня аб вобразе Хрыста (мудрагеліста, але так: ёсьць чалавек, ёсьць яго асабістае ўяўленьне пра Хрыста і ёсьць узаемадачыненьні паміж імі). Дык вось, мы гэтую праблему не закранаем найперш па відавочных прычынах – людзей, якія б асабіста ведалі Хрыста, сёньня няма, як і няма Евагельля ад Хрыста. Калі ў вас склалася ўражаньне, што мы ў нечым закранаем праблему вашага ўласнага стаўленьня да Хрыста, дык гэта ня так. Калі мы ў гэтым вінаватыя, прабачце, але мы такое і блізка ня мелі на ўвазе.
      Пытаньне, якое мы ставім і дасьледуем, такое: ці здольна хрысьціянства, як рэлігія-ідэалогія і як супольнасьць людзей, аб’яднаных на грунце гэтай ідэалогіі, абараніць людскую цывілізацыю ад усіх праяў сатанізму, якія на яе сёньня ўсё больш моцна і нахабна насоўваюцца?
      Наша дасьледваньне набліжае нас да прыкладна такіх высноў:
      1) хрысьціянства на гэта ня здольнае;
      2) наадварот, ёсьць доказы таго, што хрысьціянства можа быць выкарыстана і выкарыстоўваецца глабальнымі сатаніскімі сіламі ў якасьці адной з прыладаў для дасягненьня іх злачынных мэт;
      3) прычынай апошняга зьяўляецца тое, што галоўныя юдэйскія кіраўнікі ўжо больш за 3.000 гадоў накідаюць людзям (найперш праз юдаізм, хрысьціянства, іслам) падстаўнога бога Яхвэ замест сапраўднага Бога. Тут закладзены адзін з асноўных рычагоў, з дапамогай якога яны маюць сёньня магчымасьць маніпуляваць мільярдамі людзей.

      • Andryk кажа:

        Паважаная рэдакцыя, я з Вамі згодзен, што “хрысціянства” у той яго сфармаванай форме можа і не здольнае супрацьстаяць глабальным сатанінскім сілам. Зноў такі, пасьлядоўнікі Хрыста не належалі ні да якіх рэлігійных груп да 313 году, пакуль імпэратар Канстантын не абвесціў “хрысціянства”. Трэба разумець адну рэч, што як толькі нейкая ідэя трапляе пад кантроль уладаў (усякіх), заўсёда выходзіць прафанацыя гэтых ідэяў. Яшчэ раз падкрэслю, што калі мы разумеем, што акрамя Бога ёсьць яшчэ і зло (д’ябал як асоба), то на ўсякую добрую справу дэябал адразу робіць падробку. 300 першых гадоў за следаваньне за Хрыстом вернікам пагражала сьмерць (гэта факт), і аніяк д’ябл ня змог адолець кантраляваць іх. Выйсьце знайшлося: пад выглядам быццам веры у Ісуса Хрыста вынайшлі “хрысціянства”. Вынік, рэлігія ёсьць, Хрыста ў ёй няма. Гэта як кажуць “беларускі прэзідэнт”, “краіна Беларусь”, а беларускага нічога няма у зьмесце. Ісус Хрыстос не прыходзіў ствараць рэлігію, мэта была адна: вярнуць чалавека да Бога.
        Калі я кажу пра асабістае дачыненьне з Ісусам Хрыстом, то я маю на ўвазе Дух Хрыста у маім сэрцы. Даеце мне веры, гэта можна спраўдзіць толькі тады, калі мы вызнаем сваю няздатнасьць і заклікаем Хрыста ў сваё сэрца. Гэта не даводзіцца на пальцах. Але прыклад тысяч людзей, жыцьцё якіх кардынальна змянілася і змяняецца з прыходам Ісуса Хрыста у іх сэрца, даводзіць, што такое асабістае дачыненьне з Хрыстом.
        Наконт Эвангельля ад Хрыста. Я ня думаю,што што-кольвечы змянілася ў стаўленьне да Ісуса Хрыста, каб Ён пакіную нейкія рукапіся. Сама Жыцьцё Хрыста і было тым Эвангельлем.
        Наконт Яхвэ. Гэта назва азначае толькі “Я ёсьць”, і гэта азначэньне было і да ўзнікненьня панятка “Ізраіль” і народу як такога. Таму Бог есьць па замежамі усякіх чалавечых створаў.
        Таксама выбачаюся ў Рэдакцыі за папярэдні трохі рэзкі камэнтар. Яшчэ раз падкрэсліваю, што Вы слушна шукаеце адказы на ўсё тое, што цяпер дзецца ў Беларусі і па ўсім сьвеце. Проста хочацца каб вы адчулі, што якраз дзеля таго і была місія Хрыста, каб людзям даць спадзеў на Сьвятло Праўды. Але нажаль, пакуль мы яшчэ жывем ў часе, калі д’явал робіць сваю справу.

  6. Паважаны пан Андрук, рэлігія – гэта такая балючая тэма, што яна патрабуе вельмі далікатнага падыходу. Тут я з вамі згодна. Але ж рэлігія прынесла столькі бед і войнаў, што мабыць проста наспеў час ўсё ж такі разабрацца з гэтай з’явай ў жыцці чалавека.
    У нас існуе табу на Бога. Усе хто спрабуе аналізаваць, што такое Бог і што такое Ісус Хрыстос, адразу ж становяцца ў шэрагі нейкіх сатаністаў. Аднак паглядзіце на свет, на наступ разбешчаннасці і адкажыце: ці прысутнічае тут Бог? Як такое магло адбыцца, што ў свеце запанавала такая разбешчанасць? Сама па сабе гэтая разбешчаннасць не ўзнікла? Тады хто яе распаўсюджвае? Каму і для чаго гэта патрэбна?
    Я не разумею, чаму хрысцінства пачало патакаць разбешчаннасці?
    Асабіста я вельмі заблыталася ў тлумачэннях пра Бога. Я ўжо не разумею, дзе ісціна, а дзе не ісціна. І я не магу верыць царкве, якая здрадзіла сваім ідэалам. Калі сама царква здрадзіла ідэалам запаветаваным самім Богам, то ці гэтага Бога, наогул не існавала, ці не існуе самой царквы Ісуса Хрыста.
    Хрысціянства проста самаліквідавалася пасродкам адрачэння ад запаветаў Бога, бо калі можна вось так запраста адрачыся ад ісціны, то гэта ўжо не ісціна. Ісціна – яна вечная, і перагляду не падлягае.

    А з другога боку, давайце, на нейкі час дыстанцуемся ад хрысціянства і звернемся да язычніцтва. Язычніцкая рэлігія кажа, што Бог тварэц – гэта сонца і сонца-бог вечнае. Я магу пагадзіцца, што сонца не бог, але яно сапраўды тварэц на зямлі і яно вечнае.
    Рэлігія кажа, што бог – гэта дух. А што такое дух? Дух ёсць – чалавек жывы, духа няма – чалавек мёртвы (прах, гліна).
    Рэлігія кажа, што у чалавека ёсць душа. А што такое душа?
    Рэлігія кажа, што бог адзіны, а язычнікі казалі пра шматбожжа. А дзе тут ісціна, а дзе не ісціна?
    Людзі перасталі разумець адзінага бога, а значыць перасталі разумець яго вучэнне.
    Да ведама, у язычніцтве, пры шматбожжы, проста немагчыма не разумець багоў. Вось у беларусаў існавала такая багіня Гожня, якая апекавала цнатлівасць дзяўчат, і калі дзяўчына губляла сваю цнатлівасць гэтая багіня больш не была для яе заступніцай нябеснай. Яе не магчыма было не разумець. Усё проста і даступна. Як бы там не было, а гэтая багіня станавілася бар’ерам на шляху разбешчаннасці. Па-любому яна была карыснай.
    У язычніцтве няма пакланення чалавеку, бо чалавек сам з’яўляецца і богам, і д’яблам. І гэта закладзена ў самой прыродзе чалавека.
    А ў хрысціянстве святыя – гэта звычайныя людзі. Аднак, калі для некага кіеўская княгіня Вольга святая, дык для нашчадкаў драўлянаў лічыць яе святой проста цынізм. І як тут быць?
    Карацей, тут столькі пытанняў, што нам яшчэ доўга ў гэтым разбірацца, каб спасцігчы ісціну.

    • Andryk кажа:

      Паважаная Галіна, я разумею Вашу разгубленасьць. Можа ў нечым буду паўтараць сябе з адказу Рэдакцыі, але трэба выразна адрозніваць усе тыя формы “хрысціянства”, якія былі створаны недзе ад 300 году нашай эры і шчырую веру у Хрыста. Вы ўспамінаеце у сваім апошнім камэнтары пра сатану. З маіх асабістых назіраньняў, то амаль ва ўсіх сфэрах жыцьця ёсьць праўдзівы бок і падроблены. Я заўсёды задаваў сабе пытаньне “чаму?” Адказ відавочны, гэта сутнасьць сатаны. І таму, калі Ісус Хрыстос прыйшоў на Зямлю і празь сваю сьмерць і ўваскрошаньне даў мажлівасьць чалавеку вярнуцца да памеркаваньня з Богам ( а гэта тое, што найбольш ненавідзіць д’ябл, а менавіта, дачыньне духа чалавечага з Духам Бога), то адразу была вынайдзены спосаб, як гэтага не дапусьціць. Прыкладм, калі чалавек не шукуе адказу на адвечныя пытаньні і не клапоціцца пра маральны (духоўны)стан яго душы, то д’ябл як бы збоку, бо ён ведае, гэты чалавек не зьбіраецца зьвяртацца да Бага празь Ісуса Хрыста. Як толькі нешта варушыцца ў чалавеку, то яму ёсьць што прапанаваць: хочаш табе “хрысціянства” у выглядзе розных формаў, хочаш буудзім, іудаізм, выбару шмат. Найгалоўнейшае, каб толькі ня Ісус Хрыстос. І ведама, што княгіню Вольгу называць святой ніяк не выпадае. Ісус Хрыстос толькі сьвяты, чалавек ня можа быць такім па сваёй прыродзе.
      Вы пішаце “У нас існуе табу на Бога. Усе хто спрабуе аналізаваць, што такое Бог і што такое Ісус Хрыстос, адразу ж становяцца ў шэрагі нейкіх сатаністаў”. Ніякага табу ня можа існаваць на гэты конт. Рэч ў тым, што царкоўныя ўлады маюць свае вызначаныя рамкі наконт таго, што можна абмяркоўвауць, а што нельга (прычым у кожнай канфэсіі свае). Але тут трэба помніць, што царква зямная (у выглядзе юрыдычнай формы ці будынку), ня мае непасрэднага дачыненьня да Царквы Хрыстовай, якая складаецца з жывых (духам)вернікаў (якія жылі ці жывуць цяпер). Гэтую Царкву могуць складаць вернікі з усякіх канфэсій (бо не праз канфэсію адбываецца адраджэньне чалавека, а празь Ісуса Хрыста). І таму, калі кажаце, што цэрквы здраджваюць Ісьціне, то гэта можа быць, бо гэта чалавечае ўтварэньне, а ўсё што чалавечае, можа падпасьці пад уплыў д’ябла. Нажаль, гэта тое, што ёсьць перашкодай зьвяртаньня чалавека да Ісуса Хрыста, бо людзі глядзяць на зямную царкву (якая называе сябе “хрысціянскай”), і робяць выснову пра Хрыста. Але прычым тут Ісус Хрыстос? Вось чаму Ісус Хрыстос сказаў, што “адыдзіце ад Мяне, я ніколі ня знаў вас”.

  7. з...лы беларус кажа:

    Да Андрык – Сп. Астроўскі , найверагодней, выконвае адзін “заказ” – заказ беларускага сумлення , якое патрабуе ва ўсіх з’явах ( у тым ліку і рэлігіі) шукаць аб’ектыўныя сэнс і праўду. А сучасная навука ( не блытаць з псеўданавукай) даўно паказала, што хрысціянства як і іншыя рэлігіі не можа быць “нататнікам пазнання сьвету”… Роля рэлігіі павінна быць камеральнай, па-за дзяржаўнай ідэалогіяй, і толькі тады адныя народы перастануць быць “субстратам росту” для іншых, найперш жыдоўскага…. Падтрымліваю прафесара у яго імкненні распаўсюджвання ПРАЎДЗІВАЙ ІНФАРМАЦЫІ!

  8. Ягрынка кажа:

    У адказе да Андрыка рэдакцыя пішыць: “Пытаньне, якое мы ставім і дасьледуем, такое: ці здольна хрысьціянства, як рэлігія-ідэалогія і як супольнасьць людзей, аб’яднаных на грунце гэтай ідэалогіі, абараніць людскую цывілізацыю ад усіх праяў сатанізму, якія на яе сёньня ўсё больш моцна і нахабна насоўваюцца?
    Наша дасьледваньне набліжае нас да прыкладна такіх высноў:
    1)хрысьціянства на гэта ня здольнае;”

    (Ня толькі хрысьціянства, як супольнасьць людзей аб’яднаных рэлігіяй-ідэалогіяй, але й любая супольнасьць аб’яднаная любой рэлігіяй, альбо ідэалогіяй, што ёсьць адно й тоеж, ня здольна абараніць людскую цывілізацыю ад праяў сатанізму)

    “2) наадварот, ёсьць доказы таго, што хрысьціянства можа быць выкарыстана і выкарыстоўваецца глабальнымі сатаніскімі сіламі ў якасьці адной з прыладаў для дасягненьня іх злачынных мэт;”

    (Так – толькі хрысьціянства як рэлігія, ды ня толькі хрысьціянства і ня толькі глабальнымі, але паўсюль, дзе шукаюць уладу над народам, альбо супольнасьцю людзей, выкарыстоўваецца якая-небудзь ідэалогія, альбо рэлігія. Вось гэта імкненьне падпарадкаваць сабе людзей, ператварыць йх у прыладу для дасягненьня сваіх злачынных мэт і ёсьць самая вялікае злачынства сатаны.)

    “3) прычынай апошняга зьяўляецца тое, што галоўныя юдэйскія кіраўнікі ўжо больш за 3.000 гадоў накідаюць людзям (найперш праз юдаізм, хрысьціянства, іслам) падстаўнога бога Яхвэ замест сапраўднага Бога. Тут закладзены адзін з асноўных рычагоў, з дапамогай якога яны маюць сёньня магчымасьць маніпуляваць мільярдамі людзей.”

    (Супроцьстаяць сатаніскім сілам з дапамогай рэлігіі, альбо ідэалогіі, гэта ўсёроуна, што лавіць вецер рыбацкай сеткай. Пацікаўцесь, як Ісус сопроцьстаяў сатане – Мацьвея 4:1-11. Дык вось: людзі, народ, альбо супольнасьць людзей, усе разам ня здольны супроцьстаяць сатаніскім сілам, гэта асобная справа кожнага, дзеля гэтага трэба знаходзьцца ў духу Ісуса Хрыста, ці, калі жадаеце, мець блізкі да Яго светапогляд. Яшчэ на конт падстаўнога, ды сапраўднага Бога: дык Бог заўсёды з табой, трыба толькі быць уважлівым да Яго, ды верыць Яму, і, ня ведаю, як мільярдамі людзей, але табой Ён не дазволіць маніпуляваць.
    «Калі намі не будзе кіраваць Бог, намі стануць кіраваць тыраны».(1644 – 1718) Уільям Пэн.)

  9. Я вось раней не разумела калі казалі, што бог і сатана знаходзяцца ў чалавеку. І вось зусім нядаўна уважліва стала вывучаць егіпецкую міфалогію і раптам чытаю, што чалавек мае некалькі складовых. Адна з якіх гэта энэргія света (а свет гэта сонца, а сонца ў тыя часы было богам). Я так зразумела, што гэта нешта высокае, духоўнае. Яшчэ адна складовая чалавека – гэта энэргія цемнаты. Цемната звязана з сатаной, д’яблам. Я падумала, што гэта нізменныя патрэбы чалавека. І яшчэ ёсць такая складовая як магнітная энэргія. І сапраўды, калі чалавек думае, то электрычны ток бяжыць па ізвілінам мозга, як па правадам, з аднаго канца якой (+), а на другім (-). І сапраўды, ў такім трактаванні, атрымліваецца ў чалавеке і божае (духоўнае) закладзена, і д’ябльскае (нізменныя інстынкты), і магічнае ( у першую чаргу звязанае з мышленнем). І атрымліваецца, што развівая нізменныя патрэбы чалавека, мы служым д’яблу і гэта ёсць наша пагібель, а развівая духоўнае – мы служым богу і гэта ёсць наша захаванне, як індывідуума прыроды.Абсалютна рэальныя рэчы.

  10. Siarhiej кажа:

    “Жыды на Беларусі” – артыкул Змітрака Бядулі аб дачыненні жыдоў і беларусаў напісаны ў 1918 г. Лёгка знайсці праз Google.

    • беларус кажа:

      “Паразіты здольны загубіць нават самыя моцныя арганізмы, не кажучы пра слабыя”–інфо з біялогіі

    • інфо кажа:

      З. БЯДУЛЯ. Жыды на Беларусі

      “….Дзякуючы пасрэдніцтву ўсюды бываючаго жыда-скупшчыка, селянін збываў на мейсцы ўсе свае прадукты.
      Прыпісываць толькі адным жыдом спэцыяльнасьць гандлеваго шахармахерства і упаівання народа гарэлкай —нельга: мы добра ведаем, як у вялікарасійскіх губэрнях славянскія “купцы-кулакі” і “целовальнікі” эксплоатавалі тамтэйшых сялян у некалькі стопняў болей, чым тут жыдоускі гандлёвы кляс нашых сялян…жыды болей перанялі ад беларусаў, чымся беларусы ад іх. Іх /бел. жыдоў / па ўсяму свету называюць “літвакамі” У той час, калі расійскім урадам беларусам было зусім забаронена друкаванае слова, жыды мелі ў гэтым нейкую свабоду—нац. жыдоўская культура магла развівацца без усялякаго, праве, тормазу. Тутэйшы “кагал” быў свайго гатунку самаупраўленнем. С прычын усей гэтай абставы, жыды Беларусі давалі жыдом усяго сьвету найвялікшых вучоных у РЭЛІГІЙНЫМ і нац. жыцці. Нідарма Вільня называецца жыдамі “Літоускім Ерузалімам”. У той самы час славіуся кіраунік хасыдызму на Беларусі.- ШНЕЕР ЗАЛЬМАН..
      ..у мястэчку Валожыне залажылася жыдоуская духоуная акадэмія, скуль выходзілі вялікія жыдоускія вучоныя, пісьменнікі і РАВВІНЫ для усяго сьвету жыдоу. У Валожынскі “Ешыбот” прыезджалі вучыцца жыды с Кауказа, з Нямеччыны, з Амерыкі і гд.
      Тут, на Беларусі, меу свае развіцце і жыдоускі містыцызм (КАББАЛА)….дзе ім /жыдам/ былі даны прывілегіі ішчэ пры князе Вітоуце. ЯНЫ ЖЫЛІ ТУТ, ЯК ДЗЕРЖАВА у ДЗЕРЖАВЕ”.

      У пэрыадзе амерцьвення беларускаго нацыянальнаго асьведамлення /свядомасці/ жыды, як і самі Беларусы, хоць добра ведалі беларускую мову, але глядзелі на яе, як на “мужыцкую” і русыфікуючыся самі, нісьвядома служылі РУСЫФІКАТАРСКАЙ ідэі Вялікаросіі…шырэйшыя інтыллігентныя масы жыдоўстства усё яшчэ служаць праваднікамі русіфікацыі. Нельга казаць, каб паміж тутайшых жыдоў ні было праціунікау беларускаго руху,-ЕСЦЬ І ДОСЫЦЬ МНОГА…”
      Як бачна з невялікага эсэ Бядулі /можна прачытаць поўнасьцю ў неце/, Наша Беларусь, задушаная маскалямі, была ператворана жыдамі ў Жыдоўскі АКУЛЬТНЫ сусьветны цэнтр і ў гэтым плане мае для іх…асаблівы інтарэс, а ня толькі эканамічны.

  11. Siarhiej кажа:

    1. “Вера ў Хрыста вызваляе чалавека ад рабства граху і яго праяваў (рабалепства,
    папаўзлівасьць, падхалімства …).
    Пасьлядоўнікі Хрыста вольныя і не залежныя ад нікога людзі, а асабліва ад сіянакратыі.” – гэтыя выказванні Сп. Andrykа я падтрымліваю.
    2. 2-я Сусветная Вайна была вайной паміж хрысціянскімі народамі: палякамі, немцамі, брытанцамі, … Гэтая і іншыя шматлікія войны доказ таго што Біблейскія запаветы (палюбі блізкага, як самаго сябе …) НЕ выконваюцца і хрысціянства насамрэч мае незначны ўплыў, тым больш сёння. Паўстае таксама пытанне каго лічыць “блізкім”?
    3. З Бібліі і ад Хрыста мы можам узяць шмат карыснага, адкінуўшы фон і лухту.
    4. Сёння мы маем жорсткую канкурэнцыю ў абмежаванай Біясферы населенай 7 міл’ярдамі, новыя тэхналогіі і, як ні дзіўна, хуткі прагрэс. Каб быць паспяховым народам нам неабходна аб’ядноўвацца па нацыянальнай прыкмеце. Вось супраць гэтага і працуюць нашы канкурэнты.

  12. інфо кажа:

    “Наконт Яхвэ. Гэта назва азначае толькі “Я ёсьць”, і гэта азначэньне было і да ўзнікненьня панятка “Ізраіль” і народу як такога”
    Дзе вы прачыталі гэту бздуру? Дайце спасылку. Яхвэ /Ягова, Егава/—Адзіны бог і яўрэйскі, крыважадны монстр .Гл. Біблію. Гісторыя Маісея -спісаная гісторыя Саргона. Гісторыя Хрыста– спісана ў егіпцян. Міфічная яўрэйка Марыя з Хрыстом на руках–копія Ісіды з фараонам на каленях. Сам Хрыстос–сонца /Купала, Каляды-Раство/, толькі Бог РА заменены на яўрэйчыка….)))) Смешна ў 21 ст. чытаць усё гэта, а не толькі верыць. Яўрэі як жылі, так і жывуць па Талмуду: Baba Necia 114,6: “Евреи – человеческие существа, а другие нации мира не люди но звери.”
    Sanhedrin 59a: “Убийство гоя подобно убийству дикого животного.”
    «Лучшего из гоев убей». (Kidduschim 82 a; Sophrim 15; Mechlito C. Bechallam).
    Schulchan Aruch, Choszen Hamiszpat 388: “Вся собственность других наций принадлежит еврейской нации, которая таким образом имеет право пользоваться всем без стеснения.”«Еврейский народ достоин вечной жизни, а другие народы подобны ослам». (Comment du Hos. 1V, 2306 Col. 4). І гд. чытайце цытаты з Тадмуду–вольна выкладзены ў неце. Вось гэта рэлігія…))) нас бог абраў- таму ўсё і ўсе на свеце належаць нам. Не грэх забіваць,падманваць…дзеля сваёй карысці. І ШТО далі іншым народам? Псіхатронную зброю дзеля ўтрымання РАБСТВА-Хрыста і Хр-ва: пакутуй на гэтым свеце, маліся за паноў, ворагаў сваіх; далі па мордзе–падстаў другую шчаку і тп…–затое на тым свеце будзеш кайфаваць.
    І вы яшчэ сур’ёзна гэта абмяркоўваеце…)))

Пакінуць каментар

  • Старонкі

  • Катэгорыі

  • Апошнія запісы

  • Архівы