Імануэль Кант (пераклаў Яўген Бяласін)
Ад перакладчыка: Імануэль Кант (1724 – 1804 гг.) у нас вядомы як абьект крытыкі філосафаў-марксістаў. Гэты філосаф распрацаваў сваю сістэму этыкі, яго вылучаюць самастойнасьць і неардынарнасьць думкі. Кант мае вялікі наробак і на мяжы філасофіі ды літаратуры: менавіта ён зьяўляецца тэарэтыкам асьветніцкай плыні ў нямецкай літаратуры ХVIII стагодзьдзя. Прапануючы ўвазе чытачоў пераклад яго трактоўкі крэда асьветнікаў, я думаю, што тэкст будзе ацэнены ня толькі як гісторыка-філасофскі, але і сугучны нашым сёньняшнім дачыненьням.
Яўген Бяласін.
Сапрыўды, што? – можа запытацца некаторы чытач. – Нічога. Бадай што толькі літара “г”, на якую пачынаюцца і Гебельс, і Галівуд. 
Мы хацелі, былі, завяршыць на дадзеным этапе (толькі на дадзеным) тэму “Беларускі народ у Другой сусьветнай вайне”, падаўшы артыкул паважанага філосафа з разьлікам на добрае абагульненьне. На жаль, гэтага не атрымалася. Пан Акудовіч, якога мы заўважылі на фоне акцыі з “картай апалячанага”, у дадзеным выпадку нас у многім расчараваў (не ва ўсім!). У чым канкрэтна, мы патлумачылі па ходу тэкста і пасьля яго. Наша задача ператвараць недахопы ў перавагі, як мінімум, у лепшую арыентацыю ў сучаснай рэчаіснасьці. Ідэалагічны фармат нашага сайта гэта зрабіць дазваляе. У цэлым жа высьвятляецца, што тэма лёсу беларусаў у Другой сусьветнай вайне павінна стаць адной з важнейшых на нашым сайце. Бо беларуская ідэалогія без фармуляваньня свайго стаўленьня да тых падзей, на жаль, паўнавартаснай ня будзе… 
Гэтага беларуса з глыбокай прыроджанай інтэлігентнасьцю (гл. устаўку справа на фота) ведаюць у Гародні многія. Ён – знакаміты ўрач-педыятр, дацэнт, які некалькі дзесяцігоддзяў лекаваў дзяцей, працуючы на кафедры педыятрыі Гродзенскага медыцынскага ўніверсітэта, разьмешчанай у абласным дзіцячым шпіталі. У пачатку 1990-х, як толькі стала магчымым, перайшоў у працы і жыцьці на родную мову. Нарадзіўся Вячаслаў Бойка ў 1927 годзе, цяпер на пенсіі. Нечакана перадаў аднаму зь сябраў нашай рэдакцыі свае ўспаміны пра гады Другой сусьветнай вайны. Сказаў, што напісаў іх для ўласных дзяцей ды ўнукаў, каб ведалі, што гэта такое было… Мы ўзяліся выставіць на нашым сайце скарочаную версію мемуараў Вячаслава Аляксандравіча, ведаючы, што яны патрэбныя ня толькі яго ўласным нашчадкам, а і наступным пакаленьням беларусаў. На старым фота, пададзеным уверсе, вы бачыце сп-ра Бойку ў хлапчуковым узросьце разам зь сябрамі за месяц-два да 22 чэрвеня 1941 г. (ён зьлева ўнізе). З гэтых 5 хлопцаў два ў 1944 годзе загінулі пад Кёнігсбергам, як і бацька самога сп-ра Вячаслава (дарэчы, як і дзед аднаго зь сябраў нашай рэдакцыі), а трое іншых пасьля вайны выжылі толькі таму, што былі на год маладзейшыя. Затое ім давялося потым служыць у СА з 1944 г. ажно па пачатак 1950-х…
Апошні час у Беларусі так пачала складацца сітуацыя, што падзеі Другой сусьветнай вайны на нашай тэрыторыі зноў набываюць актуальнасьць. І гэта нягледзячы на тое, што з тых часоў прайшло ўжо 2/3 стагоддзя. У якой абстаноўцы мусілі знаходзіцца беларусы, у т.л. і лепшыя зь іх? Ці маем мы права асуджаць іх хаця б за нешта? Як ставіцца да ўчынкаў тых, хто выкарыстоўваў любыя магчымасьці, каб ратаваць наш народ, каб вярнуць яму памяць і годнасьць пасьля столькіх гадоў царскага ды бальшавіцкага тэрораў? А як бы кожны з нас паводзіў сябе на іх месцы? У чым прычына, што сапраўдныя героі беларускага народу, ня горшыя за ўкраінскіх ці летувіскіх, у той час былі, а мы – беларусы – так мала пра іх ведаем?
Сёньня і ў наступны раз мы пагаворым пра “Алеся Белага” (заклікаем ня блытаць са знакамітым беларусам Анатолем Белым; гэта абсалютна розныя людзі па ўсіх ключавых крытэрах). “Алесь Белы”, ён жа – “Горлівы літвін”, ён жа яшчэ няведама хто, у т.л. у сапраўднасьці, апошнія пару месяцаў на слыху ў многіх у Беларусі. Вылучыўся гэты “таварыш” тым, што абвінаваціў шэраг нацыянальных герояў беларускага народу, якія цяпер асобы гістарычныя, а таксама некалькі сучасных даволі заслужаных беларусаў у… нацызме. Натуральна, мы вырашылі не ігнараваць, а, наадварот, прааналізаваць гэтую на першы погляд нейкую недарэчную падзею. Тым больш, што яна цалкам укладаецца ў пэўны сцэнар, які зьдзяйсьняецца ў Беларусі, які мы ўжо даўно заўважылі й аналізуем. Першае, што нам кінулася ў вочы, калі мы пабачылі “нашага героя” (на фота справа), – гэта неадпаведнасьць экстэр’ера чалавека яго прозьвішчу. Цікавая зьява, некаторыя чорненькія хочуць быць беленькімі. Такіх толькі ў Расеі некалькі. Напрыклад, былы кіраўнік СПС Мікіта Бялых (паказаны на фота ўверсе разам з Яўлінскім і Гайдарам), кіраўнік рускіх ДПНІ-шных фашыстаў Бялоў (зьлева ўнізе), вядомы апазіцыйны антыпуцінскі ідэолаг Бялкоўскі (у цэнтры). “Наш” “Белы” ў гэтым жа шэрагу. Тэндэнцыя, аднак. Комплекс непаўнавартасьці ў пэўнай групы асоб ці што? Але пяройдзем да зьместу. Дык вось, гэты “Алесь Белы”, які прэзентуе сябе ў сваім ЖЧ як “літвін, каталік і манархіст” (гл. gorliwy-litwin.livejournal.com, зьвярніце ўвагу на лагатып: Пагоня, 2009 г., надпісы “Я – літвін! А ты?”) абвінаваціў Міхася Вітушку, Барыса Рагулю, Станіслава Станкевіча, Усевалада Родзьку, Яна Філістовіча, Францішка Кушаля, Сымона Кандыбовіча, а таксама Уладзіміра Арлова, Аляксандра Лукашука, Сяргея Ярша ў… нацызме. Свой галоўны данос ён накіраваў у, ніколі не здагадаецеся – куды,… у Ізраіль. Гэты данос ён суправадзіў наступным тэкстам: “Гэта мой артыкул з сённяшняга (24.12.2008 г.) нумару ізраільскага штотыднёвіка “Мост”. Прашу піярыць і распаўсюджваць. Асаблівы дзякуй – за арганізацыю публікацый у папяровых і он-лайн СМІ”. Што ж, на пачатак мы выканаем гэтую просьбу, падаўшы артыкулы на нармальнай мове…
