nashaziamlia.org
Асьветна-адукацыйны, грамадазнаўчы сайт для беларусаў: аналіз, прагноз, сілы, інтарэсы, сьветагляды, ідэі, ідэалогіі, праграмы, мэты.
Яўген Мурашка
Паважаныя наведвальнікі сайта. Нам давядзецца часова перапыніць адносна спакойную плынь разьвіцьця Сьветагляднай дактрыны, каб зафіксаваць на нашым сайце матэрыялы істотнага грамадскага гучаньня (потым мы зноў вернемся да нашай стратэгічнай, на гэты год, тэматыкі). Першым падаем артыкул аднаго з нашых сталых няштатных аўтараў – сп-ра Я.Мурашкі.
Рэдакцыя.
Валеры Грыцук (незалежны палітолаг, з замежжа)
На Усход ад ЭўраЗвязу (ЭЗ) дыктатары аб’ядноўваюцца, іхні клан павялічваецца. Азербайджанскі дыктатар таксама зладзіў “рэферэндум” дзеля сваёй пажыцьцёвай улады. А што Эўропа? Зразумела, што геаграфічна Беларусь – гэта Эўропа. Але… выключна геаграфічна. 19 сакавіка г.г. на саміце краін ЭЗ зацьверджана праграма “Усходняе Партнэрства”. Гэта праграма фінансавай дапамогі на 600 мільёнаў эўра для 6 краін (Грузія, Украіна, Малдова, Арменія, Азербайджан і Беларусь ). Да апошняга моманту ўдзел Беларусі быў пад пытаньнем. На папярэдняй нарадзе міністраў ЭЗ было прынятае фармальнае рашэньне уключыць Беларусь. Але пытаньне заставалася. Саміт такі зацвердзіў удзел Беларусі. Добра гэта ці дрэнна?
Мікалай Крукоўскі
Тое, што культура сапраўды ўяўляе сабою як бы адбітак самога чалавека, бачна ўжо з самага першага позірку на яе агульную структуру. Як і сам чалавек, яна ўяўляе сабою сваеасаблівае адзінства духоўнай і матэрыяльнай субкультур, якія часта таксама называюцца культурамі, чым падкрэсліваецца іх пэўны самастойны характар. Гэтыя больш прыватныя культуры таксама супрацьстаяць адна адной, як душа і цела ў самім чалавеку [паўторымся, такога “супрацьстаяньня” ў здаровых умовах няма; яно ўзьнікае, калі яго наўмысна правакуюць з мэтай абыдліць грамадства і кожнага чалавека. – Рэд.]. Але гэтак жа, як і ў чалавеку, яны непарыўныя і звязаны адна з адной, утвараючы сабою цэласную сістэму культуры ўвогуле. Звязвае іх у адно цэлае трэці від больш прыватнай культуры, у ролі якой выступае культура мастацкая.
Рэдакцыя.
Некаторым нашым чытачам можа падацца, што мы сваімі прагнозамі пішам гісторыю будучых падзей, а паколькі прагнозы ў асноўным негатыўныя – дык ледзь ня самі наклікаем бяду. Аднак, па-першае, падзеі ў сёньняшнім сьвеце масава разгортваюцца ў дэструктыўным ключы (фактычна, усе сацыяльныя паразіты што хочуць – тое і робяць, адкрыта рыхтуючы чарговы глабальны катаклізм). А, па-другое, проста мы, як і павінны рабіць усе навукоўцы, робім свае высновы не пад уплывам намаўленьня, а на грунце аб’ектыўных фактаў, сістэматызуючы іх і выяўляючы заканамернасьці. Так і атрымліваюцца прагнозы, якія спраўджваюцца. Адсюль пытаньне ня ў тым, што мы ў нечым вінаватыя, а чаму ў беларускай інфармацыйнай прасторы мы такія адзіныя… Так, вось ужо пару гадоў мы паказваем, што самому існаваньню беларускага народу, а тым больш яго свабоде і дабрабыту пагражае ня толькі “Расея”, а і г.зв. “Захад” (мы нават адпаведныя рубрыкі завялі, каб зьбіраць факты). Гэтую лінію мы праводзім насуперак магутнай і багата праплочанай плыні, якая дамінуе ў сёньняшняй “аб’яднанай” “дэмакратычнай” “апазіцыі” (тая сьцьвярджае, што “Захад” – наша выратаваньне…). Пакуль Захад ціха дэградаваў, мы абмяжоўваліся крытыкай таго, што там адбываецца. Аднак сёньня “Захад” пачаў актыўна ўмешвацца ў беларускія падзеі – маска “памочнікаў” у будаваньні беларускай дэмакратыі скінутая. У такіх абставінах адэкватным становіцца ня проста сачэньне, а пратэст. Для таго, каб наша такая пазіцыя не зацерлася наступнымі падзеямі, вырашылі завесьці рубрыку: Фіксуем акты “заходняга” варварства (усе фота і малюнкі, а таксама ўсе іншыя матэрыялы ўзяты з сайта радыё “Свабода”).
Алесь Астроўскі, Барыс Керзач
Аналітычны матэрыял, пададзены ніжэй, ёсьць вынік абагульненьня шэрагу фактаў сучаснай палітыкі, якія ня “любяць” аналізаваць практычна ўсе СМІ, хаця і падаюць. Мы, наадварот, важкія моманты імкнемся ня толькі заўважаць, а і аналізаваць. У некаторых выпадках з мэтай акцэнтаваньня ўвагі мы робім прагноз, каб пазьней праверыць, наколькі былі блізкія да разуменьня зьместу падзей (нагадаем, адным з крытэраў навуковасьці любой тэорыі зьяўляецца здольнасьць рабіць на яе грунце адэкватны прагноз).
Пасьля азнаямленьня нашых чытачоў у шэрагу папярдніх артыкулаў з некаторымі асьпектамі расейскай і еўрапейскай рэчаіснасьці, якія адкрыліся, мы ўжо зьбіраліся рабіць абагульненьне. Але адзін наш чытач пад нікам Актывіст у сваім каментары да папярэдняга матэрыяла фактычна падказаў нам ідэю выставіць атрыкул вядомага нямецкага палітолага А.Рара, які той склаў для праўрадавай “Народнай газеты”. Мы вырашылі гэта зрабіць.
Рэдакцыя.
Рэдакцыя. На падставе паведамленьня радыё “Свабода” ад 15.01.2009 г. (гл. www.svaboda.org/content/Article/1370557.html)
У нас ужо даўно ўзьніклі падазрэньні, што тое, што агалошвае “Захад” адносна Беларусі, і тое, чаго ён сапраўды жадае дасягнуць – гэта дзьве розныя рэчы. З аднаго боку, мы ўвесь час чуем, што галоўная задача “Захаду” – “дэмакратызацыя Беларусі”. Аднак, у выніку назіраньня за тым, якія сілы атрымліваюць матэрыяльную, палітычную і арганізацыйную падтрымку, якая ідэалогія прапануецца пад выглядам “дэмакратычнай”, а таксама за тым, хто адштурхоўваецца ды ігнаруецца, нам стала відавочна: ніякая сапраўдная дэмакратызацыя у Беларусі “Захад” не цікавіць. Уся прапаганда на гэты конт – адзін татальны падман. Паралельна з гэтым мы пачалі сачыць таксама і за тым, а што на самой справе цікавіць “Захад” у Беларусі. Выказваньні палітолагаў з розных бакоў беларуска-еўразьвязаўскай мяжы дазволілі высьветліць, што “Захад” цікавяць наша зямля, лясы, вадаёмы, нетры, нашы транзітныя шляхі, прадпрыемствы, а асабліва – праца нашага беларускага народу, вынікі якой яны маглі б прысабечваць. Нядаўна мы атрымалі канчатковыя (бо афіцыйныя) пацьверджаньні правільнасьці ўсіх нашых самых нядобрых падазрэньняў.
Тэкст, пададзены ніжэй – гэта інтэрвю, якое даў Андрэ Глюксман (гл. фота) польскаму часопісу “Dziennik”. Глюксман – адзін з важнейшых сучасных еўрапейскіх філосафаў ліберальнага кірунку. Ён нарадзіўся ў 1937 годзе, але і сёньня працягвае істотна ўплываць на еўрапейскую грамадскую думку. Пэўную павагу нашай рэдакцыі заслужыў за тое, што ў свой час хоць трохі крытыкаваў вайну Расеі ў Чачні. Інтэвюіраваў Глюксмана Мацей Навіцкі. Падаецца паводле inosmi.ru/stories/05/09/02/3453/245970.html.
Рэдакцыя.
На іншы канфлікт вакол “газы” варта паглядзець вачыма еўрапейцаў. Для гэтага мы прапануем нашым чытачам пазнаёміцца з рэдакцыйным артыкулам у італьянскай La Republica ад 8 студзеня г.г. Найбольш цікавыя меркаваньні аўтара, станоўчыя і адмоўныя, мы, як звычайна, выдзелілі (падаецца паводле www.tribuna.com.ua/digest/172626; www.inosmi.ru/text/stories/06/01/05/3473/246496).
Рэдакцыя.
Барыс Керзач, Віталь Хромаў, Алесь Астроўскі
Адразу мусім папярэдзіць пра некалькі рэчаў. Па-першае, многія, напэўна, ужо здагадаліся, што гаворка пойдзе пра вэрхал вакол г.зв. “Карты паляка”, і падумалі (у адпаведнасьці са знакамітай беларуска-літвінскай культурай і сьціпласьцю – “барані Божа, каб каго не пакрыўдзіць”…): ці не занадта крута гучыць загаловак? Хочам запэўніць: не хвалюйцеся – не занадта. Кожнае слова тут адпавядае форме і зьместу матэрыяла, выкладзенага далей, і надзейна абгрунтаванае – нідзе мы ня выйшлі за сьцяжкі, выстаўленыя апанентамі. Па-другое, пасьля ўзгаданага вэрхалу, які ўсчаўся ў афіцыйных і “незалежных” СМІ РБ з нагоды “карты”, прайшло 11 месяцаў. Часу больш чым дастаткова, каб мог выказацца кожны, хто прэтэндуе на ролю палітычнага лідэра беларускай нацыі – ад Пазьняка, Вячоркі, Мілінкевіча, Шушкевіча да Лябедзькі, Калякіна, Казуліна, іншых. Яны не выказаліся. Дэманстратыўна. Што ж, зноў інтарэсы беларусаў-літвінаў будзем бараніць мы! (хаця, вядома, пытаньне цікавае: як ты хочаш быць лідэрам беларускай нацыі, калі ўхіляешся ад яе справядлівай абароны?). Па-трэцяе, заключны эпізод косаўскіх падзей і асабліва агрэсія Расеі супраць Грузіі, якія адбыліся ў названы прамежак часу, паказалі такія механізмы анэксіі, якія цяпер здольны прымусіць паставіцца сур’ёзней да акцыі польскіх імперскіх колаў нават закаранелых скептыкаў… І апошняе: паколькі гаворка ідзе пра “карту”, мы вырашылі пачаць артыкул з дэманстрацыі мапы беларуска-літвінскіх Заходніх крэсаў. Далей гэтая мапа нам яшчэ прыдасца…
Анджэй Новак – прафэсар Ягелонскага ўніверсітэту, супрацоўнік Інстытута гісторыі Польскай акадэміі навук, галоўны рэдактар грамадзка-культурнага штодвухмесячніка «ARCANA». Аўтар шэрагу манаграфій (артыкул падаецца паводле http://arche.by/by/8/10/120/).
Анатоль Сідарэвіч (узята з http://www.arche.by/by/8/40/151)
Падаем артыкул вядомага публіцыста, літаратурнага крытыка, гісторыка, аднаго з заснавальнікаў адноўленай Сацыял-дэмакратычнай Грамады Анатоля Сідарэвіча. Шмат якія думкі (на жаль, ня ўсе), выказаныя ім, пераклікаюцца з тым, пра шматкроць пісалі мы. Што да яго галоўнай высновы пра тое, што “сучасная Расея беларускай дэмакратыі не саюзнік, а сучасная Еўропа – у лепшым разе ненадзейны, хісткі партнёр”, дык яна практычна адзін у адзін паўтарае тое, што ўжо даўно сфармулявана намі ў якасьці Д пр-пу 5. І яшчэ, мы, у адрозьненьне ад аўтара, ужо даўно імкнемся не карыстацца паняткамі “Расея”, “Захад”. Мы імкнемся называць імёны канкрэтных суб’ектаў тых ці іншых грамадска-палітычных працэсаў у Еўропе і сьвеце.
Рэдакцыя.
Барыс Керзач, Алесь Астроўскі
“Нацыя ўсё глыбей падае ў прорву злой бяды, ня маючы права хоць бы гучна заплакаць. Ня кажучы ўжо пра крык, каб памаглі. Не паможа ніхто, як не памагаў ніколі”.
Васіль Быкаў.
Як узгадана ў папярэднім артыкуле, “пуга” ў “змаганьні з рэжымам” не дапамагла і Захад перайшоў на “пернік” (і гэта, падкрэсьлім, нягледзячы на цалкам антыдэмакратычныя выбары ў “палатку”, якія толькі што адбыліся).
Алесь Астроўскі, Барыс Керзач
Усім напэўна ўбіўся глыбока ў вушы выраз, які апошнім часам у адпаведнасьці зь вядомымі законамі PR-тэхналогіі старанна накідвала сьвету салодкая парачка Пуцін-Мядзьведзеў – “Прымус да міру”. Так яны казалі пра Грузію, на якую нядаўна напалі ўсёй сваёй вайсковай армадай. Шмат гадоў (больш 10) аналагічны прымус, толькі ўжо да “дэмакратыі”, практыкуе Захад у адносінах да Беларусі. Паколькі ў гэтай гісторыі цяпер, у канцы 2008 году, зьявіліся новыя істотныя павароты, мы можам страціць дакументальныя сьведчаньні ранейшага шматгадовага (і безвыніковага) прымусу Захадам рэжыму Лукашэнкі “да дэмакратыі”. Гэтага не павінна адбыцца. Магчыма, наперадзе ў нас размовы з заходнімі “дэмакратамі” ці што-небудзь аналагічнае, дзе дакладныя факты пра іх папярэднюю дзейнасьць будуць вельмі дарэчы. Дый наша навучаньне на ўласнай гісторыі мае немалое значэньне…
Ігар Паўлоўскі
Аўтар – дырэктар Руска-Балтыйскага медыя-цэнтру. Артыкул быў надрукаваны ў эстонскім выданьні “Delfi” ў верасьні г.г. (падаецца паводле www.inosmi.ru/translation/244168.html). У матэрыяле відавочна зьмягчаецца драпежіцкая палітыка сталінскага СССР напярэдадні Другой сусьветнай вайны (раім чытачам на дадзены кантэкст не пападацца). Мы падаем артыкул па іншай прычыне – каб абнародаваць малавядомыя факты пра іншых еўрапейскіх драпежнікаў (напрыклад, Польшчу), а таксама пра такія дзяржавы, як Вялікабрытанія і Францыя, якія ня выканалі сваіх абавязальніцтваў, чым спрыялі эскалацыі агрэсіі гітлераўскай Нямеччыны. Ня будзем хаваць, актуальнасьць дадзенага гістарычнага матэрыялу, як своеасаблівага папярэджаньня, істотна ўзрасла ў сувязі зь нядаўнімі падзеямі вакол Грузіі. У заходніх дзяржаў выявіліся тыя ж інстынкты. Дый гісторыя, як вядома, нікога і нічаму ня вучыць. Таму аналагічная хада падзей у Еўропе можа паўтрыцца зноў. Толькі вось на месцы Чэхаславаччыны ці Аўстрыі можа апынуцца… Беларусь, а ролю Нямеччыны на гэты раз можа выканаць Расея. Мы ўжо пра гэта папярэджвалі (nashaziamlia.org/2008/08/30/1513). Практычна тое ж гаворыць цяпер (у т.л. пра “вялікую верагоднасьць аншлюсу Беларусі”) і знаёмы чатачам нашага сайта Эдвард Лукас (гл. http://www.polskieradio.pl/zagranica/news/artykul92897.html). Толькі ёсьць адзін істотны нюанс: у 1939-44 гадах у вайскоўцаў яшчэ не было ядзернай зброі…
Рэдакцыя.
А.Астроўскі, В.Хромаў, Б.Керзач
Толькі што адбылыя нібы-выбары ў палатку Лукашэнкі далі шмат чарговых фактаў, на падставе якіх можна ўдасканаліць нашы веды пра беларускую і ваколбеларускую грамадска-палітычную рэчаіснасьць. Тут выразна выявілі свае ўласьцівасьці тры стратэгічныя аб’екты: “аб’яднаная дэмакратычная апазіцыя” (першы), Захад (другі), Лукашэнка і яго рэжым (трэці). З гэтай нагоды было б нерацыянальна даденую падзею не прааналізаваць.
Паводле “Delfi“, Эстонія, адрас: rus.delfi.ee/projects/opinion/article.php?id=19794036
Март Хэлме – былы амбасадар Эстоніі ў Маскве. У студзені 2007 года (паўтары гады таму) ён напісаў артыкул, у якім сярод іншага заявіў: “Сёньняшняя Расея – гэта монстар, якога сьвет у сваёй гісторыі яшчэ ня бачыў. Гэты монстар расправіць плечы ў 2008 годзе пасьля прэзідэнцкіх выбараў, і вось тады мы ўбачым, якая пачвара выпаўзе з варотаў Крамля. Палітыка, якую яна будзе праводзіць, будзе абсалютна агрэсіўнай з выкарыстаньнем вымагальніцтва, палітычна матываваных зьнікненьняў людзей і забойствамі. Прычым, ня толькі ў Расеі, але і ў іншых краінах. Ня пройдзе і двух гадоў, як ў асобе Расеі [так у аўтара. – Рэд.] мы будзем мець справу з самым жахлівым тэрарыстычным рэжымам у сьвеце, экспартэрам тэрарызму, побач зь якім усялякія там ХАМАСы і “Аль-Кайды” паблякнуць” (гл. тут: nashaziamlia.org/2007/02/14/533). Тады гэты артыкул мы разьмясьцілі пад рубрыкай “Праверым прагноз”. Настаў час праверыць правільнасьць прагнозу на фоне новых падзей і новага артыкула…
Рэдакцыя.
Алесь Астроўскі, Віталь Хромаў
Прайшло тры тыдні пасьля нападу “Расеі” на Грузію. Час падвесьці прамежкавыя вынікі па фактах, якія маюць стратэгічнае значэньне і выявіць якія магчыма толькі ў час вострых грамадскіх землятрусаў. Але найперш варта праверыць, як зьдзейсьнілася тое, што мы спрагназавалі больш двух тыдняў таму, не зьвяртаючы ўвагі на ўсе запэўніваньні ў супрацьлеглым з боку крамлян.
Зьбігнеў Бжэзінскі: “Калі грузінскі ўрад будзе дэстабілізаваны, доступ Захаду да Баку, Касьпійскага мора і далей будзе абмежаваны”.
Рэдакцыя (паводле http://kavkazcenter.com/russ/content/2008/08/19/60349.shtml)
Вядучы ідэолаг і палітычны стратэг маджахедаў Каўказу, Маўладзі Ўдугаў, пракаментаваў апошнія падзеі ў Грузіі й персьпектывы ўрэгуляваньня сітуацыі ў сувязі з абвастрэньнем адносін паміж Расеяй і Захадам, а таксама пазіцыі кіраўніцтва Імарата Каўказ (ІК), якія пазначаны ў заяве ваеннага камандаваньня маджахедаў Каўказу (гл тут: http://www.kavkazcenter.com/russ/content/2008/08/13/60197.shtml). У прыватнасьці, ён сказаў:
Збігнеў Бжэзінскі (паводле www.inosmi.ru/stories/06/06/13/3482/243263; арыгінал тут: www.time.com/time/world/article/0,8599,1832699,00)
Паводле ідэі, заканчэньне “халоднай вайны” павінна было забясьпечыць прыход новай эры, у якой буйныя дзяржавы больш не маглі б дыктаваць суседзям, як ім уладкоўваць сваё жыцьцё. Менавіта таму ўварваньне Расеі ў Грузію – падзея настолькі трагічная і патэцыйна непажаданая. Сёньня ўвесь сьвет глядзіць на Расею: ці будзе яна і далей дамагацца сваіх імперскіх мэтаў метадамі прымусу і сілы, ці яна гатовая працаваць унутры новай сістэмы міжнародных адносін, у якой цэняць супрацоўніцтва і кансэнсус?
