nashaziamlia.org
Асьветна-адукацыйны, грамадазнаўчы сайт для беларусаў: аналіз, прагноз, сілы, інтарэсы, сьветагляды, ідэі, ідэалогіі, праграмы, мэты.
Паводле радыё “Свабода”.
Да кніг прафэсара Юр’я Туронка (гл. фота) ў Беларусі апошнім часам назіраецца павышаная ўвага. Паводле апытаньня газэты “Наша Ніва”, ягоная “Мадэрная гісторыя Беларусі” прызнаная лепшай кнігай 2006 году. А частка накладу другога дасьледаваньня – “Людзі СБМ” – была сёлета сканфіскаваная супрацоўнікамі КДБ на складзе МГА беларусаў сьвету “Бацькаўшчына”. Пра гэтую, сканфіскаваную, кнігу мы й гутарым зь Юр’ем Туронкам у ягонай варшаўскай кватэры на вуліцы Тамковай.
Сяргей Высоцкі
Хачу падзячыць усіх сваіх сяброў, аднадумцаў і прыхільнікаў за тую падтрымку, што атрымаў у часе апошніх падзеяў! Відаць, прапаганда Расеі, рэжыму Лукашенкі і афіцыйнай апазіцыі, мякка кажучы, некалькі перабольшвала, калі дундурыла пра непапулярнасць незарэгістраванай кансерватыўна-патрыятычнай Беларускай Партыі Свабоды, народна-дэмакратычных сіл. Такім чынам, на вачах развальваецца яшчэ адзін міф, што так грунтоўна ўбіваўся ў галовы абыватэляў.
Гэтым артыкулам Тэнгіза Гудавы (нар. у Грузіі ў 1953 г.; вучыўся ў Маскве ў медыцынскім інстытуце, двойчы адседзеў за “антысавецкую дзейнасьць”; у 1987 быў высланы з СССР; з 1987 па 2004 гг. працаваў адным з рэдактараў на радыё “Свабода”; цяпер вольны журналіст) мы закрываем тэму эстонскіх падзеяў канца красавіка г.г. Не з усімі ньюансамі поглядаў аўтара мы згодныя. Там-сям ён, відаць, па інэрцыі, пераходзіць грань. Гэта можа быць выкарыстана ворагамі свабоды народаў. Дый “мух і катлеты” мы б падзялілі іначай. Для нас “мухі” – гэта ня столькі манументы, а нахабнае прысябечваньне і прапагандысцкае выкарыстаньне (для сваіх злачынна-паразітных мэт) былой савецкай партакратыяй, а цяпер і сучаснай расейскай імперыякратыяй, гераізму, пакутаў і сьмерцяў воінаў Другой сусьветнай вайны. Але, у цэлым, нам заўсёды прыемна бачыць любыя праявы сапраўднага інтэрнацыяналізму, такія рэдкія ў наш прадажны, дэмаралізаваны час. І гэта галоўная прычына, па якой мы падаем дадзены артыкул.
Рэдакцыя.
Віталь Хромаў, Алесь Астроўскі.
Мал. 1. Удзень 26 красавіка на цэнтральнай плошчы Таліна каля будынку Нацыянальнай бібліятэкі перад “Бронзавым салдатам” сабраліся сотні людзей. Зьлева: перапужаны эстонскі хлопчык туліцца да паліцэйскага і зь нянавісьцю нешта крычыць у бок натоўпу рускамоўных малойчыкаў. Па цэнтры і справа: расейскія шавінюгі-імперасты. Азлобленыя твары, абражальныя надпісы ў адрас ураду Эстоніі на бэджыках і на скуры, яшчэ нешта пра СССР, сярпаста-малаткасты там жа. У паветры сталы сьвіст і воклічы “Россия! Россия!”, “Позор!”, «Фашысты!».
Мал. 2. Уноч на 27 красавіка. Вуліцы Таліна ў час пагромаў і пасьля іх. Абаронцы “Бронзавага салдата” аказаліся звычайнымі пагромшчыкамі, падпальшчыкамі, марадзёрамі…
Гэты артыкул Міхася Кукабакі – беларуса і вядомага маскоўскага дысідэнта – мы ўзялі з сайта
www.kavkazinfo.org (артыкул скарочаны). У ім аўтар каментуе нядаўнія падзеі ў Эстоніі. Мы рыхтуем свой аналітычны матэрыял на дадзеную тэму, які плануем выставіць трохі пазьней. Мы хочам даць выказацца (альбо паказальна адмаўчацца) ўсім істотным палітычным суб’ектам, бо лічым падзеі ў Эстоніі чарговым яскравым прыкладам феномену “крука ў лесе”…
Рэдакцыя.
Аўтар артыкула, пададзенага ніжэй, Юрген Граф – швайцарскі навуковец, супрацоўнік Інстытута перагляду гісторыі, Лос-Анжэлес. Выкрывае гістарычныя міфы, створаныя сусьветнай закулісай для абгрунтаваньня сваіх прэтэнзій на сусьветнае панаваньне і пераўтварэньне людзей у шрубак новага сусьветнага парадку (паводле http://www.palestine-info.ru).
Рэдакцыя.
Мы ў рэдакцыі былі вельмі зьдзіўленыя, калі некаторыя нашы чытачы знайшлі элементы “антысемітызму” ў нашых матэрыялах, бо, па праўдзе, нават самых дробных праяваў гэтай ганебнай зьявы ў нас няма і ня можа быць (мы нічога ня маем супраць габрэйскага, арабскіх ды іншых семіцкіх народаў як такіх: жывіце сабе на здароўе ды ўзбагачайце генетычную і культурную разнастайнасьць чалавецтва). Іншая справа, што мы лічым нашым прамым абавязкам шукаць, аналізаваць і папярэджваць наша беларускае грамадства пра самыя розныя соцыяпаразітычныя зьявы – найперш пра расейскі імперыялізм (!), але ў тым ліку і пра сіянізм.
Рэдакцыя. Паводле http://pora.in.ua.
19 красавіка ў Кіеве адбылося афіцыйнае падпісаньне Міжнароднага кодэксу ўдзельнікаў акцый пратэсту. Актывісты Грамадзянскай кампаніі “ПОРА”, як ініцыятары стварэньня Кодэксу [тут варта паінфармаваць, што ГК “ПОРА” нядаўна пазбавілася ад свайго папярэдняга кіраўніцтва. – Рэд.], перакананыя – такі дакумент павінны вызначыць прынцыпы ўдзелу людзей у акцыях пратэсту па ўсім сьвеце, але асабліва ў краінах на постсавецкай прасторы. Арганізатары стварэньня дакументу зазначылі, што акцыі пратэсту, як адзін з дэмакратычных механізмаў праможнага дзеяньня – выніковы інструмент узьдзеяньня на ўладу. Міжнародны кодэкс створаны для таго, каб удзельнікамі такіх акцый маглі быць толькі чэсныя ды прынцыповыя грамадзяне, якія адстойваюць інтарэсы грамадзянскай супольнасьці, а не падкупленыя “валанцёры”, якія праз грошы становяцца інструментам палітычнай барацьбы сілаў, чужых грамадству, а то і варожых для яго.
Валерыя Навадворская нарадзілася ў 1950 годзе ў Беларусі ў Баранавічах. Да першага арышту ў 1969 годзе за “антысавецкую агітацыю і прапаганду” вучылася ў інстытуце замежных моў імя Тарэза. Скончыла факультэт замежных моваў Маскоўскага пэдагагічнага інстытута. Займалася самвыдатам. У савецкія часы неаднаразова была асуджаная за дысыдэнцкую дзейнасьць. У 1988 заснавала “Дэмакратычны саюз”, цяпер лідэр партыі “Дэмакратычны саюз Расеі”. Некалькі дзён назад Валерыя Навадворская дала он-лайн інтэрвю, арганізаванае радыё “Свабода”. Падаем яго часткова ў больш сістэматызаваным выглядзе, згрупаваўшы пытаньні й адказы на іх па раздзелах. Не з усімі выказваньнямі сп-ні Навадворскай мы згодныя – найменш з тымі, якія прысьвечаны беларускай гісторыі й беларускай апазіцыі (гэта зразумела – яна іх проста ня ведае…). Найбольш каштоўнымі лічым тыя, якія прысьвечаны характарыстыцы апазіцыі расейскай і расейскай палітычнай сітуацыі.
Рэдакцыя.
Учора ў “Начной Свабодзе” карэспандэнт Аляксей Знаткевіч узяў інтэрвю ў вядомага сьвятара Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы айца Леаніда Акаловіча. Гэта унікальны чалавек, прысутны ў апошнія гады на шмат якіх акцыях апазіцыі, што надзвычай важна для многіх (гл. фота ўнізе: айцец Л.Акаловіч у цэнтры падзей 25 сакавіка 2006 году). Сьвятароў іншых канфесій там, як правіла, не бывае… Падаем гэтае інтэрвю са скарачэньнямі.
Рэдакцыя.
Барыс Керзач, Алесь Астроўскі.
На днях у аднаго з нас адбылася даволі працяглая размова з жыхаром Гародні, класічным інтэлігентам і, як нярэдка ў такіх выпадках бывае, “вообще демократом”. Па прафесіі журналіст, гэты чалавек ужо набыў пенсійны ўзрост, але так і ня здолеў знайсьці цьвёрдыя пазіцыі ў вызначэньні дабра і зла, крытэраў прагрэсу ці рэгрэсу. Ён, вядома ж, на баку дабра, прычым, усёй душой, але яно ў яго нейкае неканкрэтнае, няўлоўнае, абстрактнае. У выніку, як наступства, ён часта апынаецца ў ролі таго, хто фактычна аказвае паслугі… благім людзям.
Алесь Астроўскі, Барыс Керзач, Віталь Хромаў
За некалькі месяцаў, якія прайшлі з часу апошняга звароту чытачоў у рэдакцыю, і ў сувязі з пачаткам другога году працы, мы сабралі такія-сякія крытычныя думкі нашых наведвальнікаў адносна працы сайта. Па сутнасьці, асноўных праблем, пра якія найчасьцей ідзе гаворка, тры-чатыры.
В.Палішчук – старшыня сакратарыяту Аб’яднаньня Украінскага Нацыянальнага Руху, г.Масква, лістапад 2002 г.
У апошнія гады гэтае слова заняло бадай што цэнтральнае месца ва ўсіх сродках масавай інфармацыі [маецца на ўвазе слова “тэрарызм”. – Рэд.]. Аднак, зьява, якую яно пазначае, тлумачыцца некалькі аднабакова, няпоўна, па сутнасьці скажаецца самы зьмест зьявы. Пад тэрарызмам разумеюць толькі наступства, адказ на першапачатковы гвалт, які старанна замоўчваецца. Адсюль і нізкая выніковасьць мераў па збаўленьні цывілізацыі ад гэтай хваробы.
З нагоды 12-й гадавіны галадоўкі і зьбіцьця дэмакратычных дэпутатаў Вярхоўнага Савету 12 скліканьня (тады яны пратэставалі найперш супраць скасаваньня нацыянальных сімвалаў і беларускай мовы як дзяржаўных) у многіх зь іх на днях бралі інтэрвю (у прыватнасьці, радыё “Свабода”). Некаторыя думкі былых дэпутатаў падаліся нам карыснымі для больш поўнага аналізу абраных намі тэм. У прыватнасьці, гэта датычыць адказу Сяргея Антончыка на пытаньне Вольгі Караткевіч пра карупцыю ў шэрагах цяперцаў і адказу Зянона Пазьняка на пытаньне Сяргея Навумчыка пра значэньне беларускай мовы й іншых нацыянальных каштоўнасьцяў для станаўленьня дэмакратыі ў Беларусі (дарэчы, пра спробы адмаўляць апошняе, якія пачаліся нядаўна, мы паведамлялі, напрыклад, тут https://nashaziamlia.org/2007/03/06/561).
Рэдакцыя.
Раман Гарасімів
У сувязі з актуальнымі ўкраінскімі падзеямі мы папрасілі нашага добрага знаёмага ўкраінца Рамана Гарасіміва, які па-доўгу і часта бывае ў Гародні, падзяліцца з намі сваімі думкамі. У яго атрымалася нізка кароткіх нарысаў, якія ў цэлым, як нам падаецца, добра перадаюць пачуцьці й сьветагляд сапраўднага ўкраінца-патрыёта. Дадаткова паведамляем, па адукацыі ён фізік, амаль кандыдат фізіка-матэматычных навук, грамадзянін Украіны, жыхар Івана-Франкоўска, удзельнік Памаранчавай рэвалюцыі, у 2005 годзе ў час выбараў прэзідэнта Украіны быў старшынём выбарчай акругі горада Андрацыты. Артыкул пададзены на ўкраінскай мове, якая для большасьці беларусаў, напэўна, непераадольнай не зьяўляецца.
Рэдакцыя.
А вось і той знакаміты ліст (каб цалкам быць у курсе кантэксту, гл. два папярэдніх артыкула) – узор палітычнай публіцыстыкі, пасьля якога ні пра Букоўскага, ці пра Бонэр мы амаль нічога ня чулі 4 гады. Аказваецца, каб заставацца сумленным чалавекам, нават на Захадзе даводзіцца шмат чым ахвяраваць. Прысутнасьць дысідэнцтва – праява грамадскай хваробы. Чатыры гады замоўчваньня пэўных пазіцый Букоўскага і Бонэр –яшчэ адзін факт, які сьведчыць, што і Захад ня цалкам здаровы… А гэта значыць, што глядзець на яго трэба рэалістычна…
Рэдакцыя.
Уладзімір Букоўскі
Учора мы падалі адно зь нядаўніх інтэрвю вядомага дысідэнта Уладзіміра Букоўскага. А між тым, гэта адно зь першых узгадваньняў пра яго ў сусьветных СМІ за апошнія больш чым 4 гады. На нашу думку прычынай замоўчваньня меркаваньняў такога паважанага чалавека сталі рэзкія выказваньні сп-ра Букоўскага ў адрас адміністрацыі ЗША дый у цэлым заходніх палітыкаў… Друкуем адно зь яго крытычных інтэрвю, якое сп-р Уладзімір даў групе заходніх журналістаў улетку 2002 году. Цяпер з персьпектывы амаль 5 гадоў мы можам убачыць, ці быў ён быў правы і наколькі…
Рэдакцыя.
Уладзімір Букоўскі
Уладзімір Букоўскі (нар. у 1942 г.) – выбітны расейскі пісьменьнік і публіцыст, па адукацыі біёлаг, адзін з самых вядомых дысідэнтаў Савецкага Саюзу. За апазіцыйную дзейнасьць улады неаднаразова зьнявольвалі яго ў турмах і ў псіхіятрычных лякарнях. У 1976 г. быў высланы з СССР наўзамен за чылійскага камуніста Луіса Карвалана. Цяпер жыве ў Вялікабрытаніі. Вядомы крытычнымі выказваньнямі ў адрас сучасных уладаў Расеі і негатыўным стаўленьнем да Еўрапейскага Саюзу (а мы ўжо пачыналі былі камплексаваць, што мы адзіныя такія). Апублікаваў шэраг кнігаў, у тым ліку “І вяртаецца вецер”, “Пацыфісты супраць міру”, “Маскоўскі працэс”. Нядаўна Ул.Букоўскі разам з шэрагам палітолагаў, у прыватнасьці, з Расеі (Глебам Паўлоўскім), Польшчы (Анджэям Новакам) выступаў на вялікай канферэнцыі, якая праходзіла ў Польшчы і была прысьвечана ацэнцы сітуацыі ў Еўропе і Расеі. Яго адказы на пытаньні былі пададзены, у прыватнасьці, у польскім часопісе “Dziennik“. Ня будзем хаваць, шэраг пазіцый, выкладзеных Букоўскім, вельмі блізкія да поглядаў сябраў нашай рэдакцыі… Ён выступаў пасьля Г.Паўлоўскага, які заявіў, што “1990-я гады былі ў Расеі бесперапыннай катастрофай… Усё па-сапраўднаму кепскае, што ёсьць там цяпер, зьвязана з тым часам, а не з камунізмам… Гады кіраваньня Пуціна – гэта час радыкальнага абнаўленьня… Адзінае, што азмрочвае карціну – гэта рэлікты ельцынізму”.
Рэдакцыя.
Ітэрвю Зьбігнева Бжэзінскага газэце «O Estado de San Paulo» (Бразілія).
16 гадоў таму пасьля распаду СССР ЗША былі дзяржавай, якая выклікала захапленьне многіх. Сёньня ў ЗША назіраецца аднабаковы падыход ад многіх пытаньняў: глабальнага пацяпленьня, парушэньняў правоў чалавека ў турмах Абу-Грэйб і Гуантанама, войнаў у Аўганістане і Іраку… Гэта нанесла глыбокія страты рэпутацыі краіны. Але Зьбігнеў Бжэзінскі лічыць, што ў Амерыкі яшчэ ёсьць шанц. На гэтую тэму ён напісаў кнігу “Другі шанц: тры прэзідэнты і крызіс амерыканскай супердзяржавы”. Вакол гэтай тэмы і адбывалася інтэрвю, якое скарочана на ўнутры- і лацінаамерыканскія пытаньні. Ня будзем хаваць, нас найбольш уразілі словы З.Бжэзінскага пра “гэтак званую барацьбу з тэрарызмам”. Калі такія людзі дазваляюць сабе так казаць, гэта ўжо нешта значыць…
Рэдакцыя.
Cяргей Дудаліч [Сяргей Ёрш], “Пагоня”, 1994, № 33, 14-20 кастрычніка.
Кожны раз надзвычай прыемна назіраць праявы сапраўднага інтэрнацыяналізму. На гэты раз на сайце чачэнскіх змагароў за свабоду сваёй Бацькаўшчыны – Ічкерыі – (http://kavkazcenter.com/russ), мы раптам натрапілі на артыкул, прысьвечаны змаганьню беларускіх партызанаў супраць нямецкай акупацыі ў час Другой сусьветнай вайны і супраць расейскай акупацыі ў першыя гады пасьля яе (дарэчы, гэта дакладна тое, што рабілі ў той жа час ва Украіне г.зв. бандэраўцы). Яго аўтар беларускі гісторык Сяргей Ёрш. У сваім каментары да артыкулу чачэнцы (няўжо ў іх больш магчымасьцяў падымаць важкія пытаньні беларускай гісторыі, чым у нас, беларусаў?) адзначаюць, што тэма, якую ўздымае беларускі навуковец, вельмі актуальная, “… паколькі марыянэткавы рэжым спрыяе акупацыі краіны Расеяй і ўсё, што здольна так альбо інакш умацаваць нацыянальную самасьвядомасьць людзей, паддаецца жорсткаму перасьледу. Асобныя групы беларускіх патрыётаў змагаюцца супраць такога становішчы спраў і праўдзівае асьвятленьне нядаўніх гістарычных падзей зьяўляецца істотным асьпектам іх барацьбы з рускім імперыялізмам і яго памагатымі”. Акрамя таго, што сказана, як кажуць, “у яблачка”, чачэнцы далі спасылку на аўтарскі сайт сп-ра С.Ярша http://autary.iig.pl/jorsz/art_publicystyka_01.htm. У знак падтрымкі любых сапраўды інтэрнацыянальных памкненьняў, мы друкуем пададзены чачэнцамі артыкул, нягледзячы на тое, што ён ужо выстаўляўся ў Гарадзенскай дэмакратычнай газеце больш 12 гадоў.
Рэдакцыя.
